روزگاری مرگ بر چین می‌گفتیم اما الان شریک اول ماست/ قول و قرارهای رهبری و پوتین درباره عراق و سوریه
سیامک کریمی، سمیرا امیرچخماقی، گروه بین‌الملل- «تنها 9 ساعت بعد، اهمیت دیدار سه ساعته پوتین در تهران با رهبری معلوم شد، زمانی که جنگنده‌های ترکیه، روسیه را نشانه گرفتند...»؛ جملاتی که ابراهیم رحیم‌پور معاون آسیا و اقیانوسیه و مشترک‌المنافع محمد جواد ظریف درباره روسیه، شریک استراتژیک ایران به ما گفت. «یک شریک حتمی، همیشگی و راهبردی» که به گفته او «تا کنون نداشته‌ایم.»
پرونده‌های انباشته شده روی میز معاون وزیر امور خارجه نشان می‌داد که این روزها حوزه وسیع کاری او پر از مناسبات و مناقشات است. ایران شرکای جدیدی به دست می‌آورد، همسایگانی را از دست می‌دهد و به دنبال استحکام در روابط با دیگران است.
رحیم‌پور هر چند که خسته سفرهای طولانی هفته‌های اخیر به روسیه و تاجیکستان بود و تا چند ساعت بعد راهی هند، اما تلاش کرد تا هیچ یک از سئوال‌های مربوط به معاونت متبوعش را بی‌پاسخ نگذارد.
معاون 65 ساله وزیر امور خارجه زمانی که صحبت به پناهجویان ایرانی در استرالیا رسید گفت که خانواده‌های این پناهجویان با مراجعه به وزارت امور خارجه می‌توانند شرایط بازگشت آنها را فراهم کنند.
او که همچنین سخت از «بی‌عقلی»های عربستان گله‌مند بود، اعتقاد داشت که برای موفقیت میانجیگری پاکستان میان تهران و ریاض، سعودی ها باید قدم بردارند.
متن کامل مصاحبه معاون وزیر امور خارجه با خبرگزاری آنا را می‌خوانید:
استرالیا نمی‌تواند پناهجویان ایرانی را به اجبار بازگرداند
* خیلی از پناهجویان ایرانی در استرالیا یا جزایر اطراف این کشور، تمایل دارند که به کشور بازگردند. آنها به ما گفته‌اند که وضعیت اسفناکی در اردوگاه‌های پناهجویان دارند. خیلی از این افراد، گذرنامه ندارند یا آن را مفقود کرده‌اند و به همین دلیل برای بازگشت به کشور به برگه عبور نیاز دارند اما آنها می‌گویند نمی‌توانند به سفارت ایران در استرالیا دسترسی پیدا کنند تا برگه عبور بگیرند، چرا که دولت استرالیا اجازه نمی‌دهد آن ها از جزایر اطراف این کشور به استرالیا بیایند و به سفارت ما مراجعه کنند. چرا دولت استرالیا مانع از این کار است یا این که کارمندان ما در نمایندگی ایران به سراغ پناهجویان ایرانی نمی‌روند؟
- دو گروه از پناهجویان ایرانی در استرالیا هستند، گروهی که در سرزمین اصلی حضور دارند و تعداد آنها نیز دقیق است و گروه دیگری که در جزایر هستند.
مذاکراتی از سوی آقای چگینی در بخش کنسولی وزارت امور خارجه با دولت استرالیا انجام شده؛ عرف ما این است که باید بازگشت داوطلبانه باشد و به هیچ وجه بازگشت اجباری را قبول نمی‌کنیم. به ویژه اینکه در کشورهای غربی این امر جزو حقوق بشر است و از جهت استانداردهای حقوق بشری نمی‌توان کسی را مجبور به اقامت یا خروج از کشوری کرد. استرالیا گاهی اوقات خارج از اعتقادات حقوق بشری خود حرکت می‌کند و این موضوع از نظر ما قابل قبول نیست و به همین دلیل نیز اعلام کرده‌ایم که این امر باید داوطلبانه باشد.
درخواست داوطلبانه به این مفهوم است که فرد درخواست بازگشت را به نمایندگی ایران ارائه دهد. هر فرد ایرانی که رجوع کرده و بگوید که پناهنده بوده و یا پاسپورت خود را گم کرده است و یا مشکلاتی از این دست داشته است، برگه عبور برایش صادر می‌کنیم و می‌تواند به کشور بازگردد.
استرالیایی‌ها در مورد آن عده از پناهجویانی که در جزایر دیگر هستند می‌گویند که سفارت ایران باید به آن جزایر برود و اقدامات لازم را انجام دهد. ماهم این کار را انجام نمی‌دهیم. برای اینکه آنها باید امنیت خاطر داشته و حرف دل خودشان را در سفارت ما که سرزمین کشورمان محسوب می‌شود، بزنند.
ممکن است اتباع ما با تهدید و نظارت آنها ناچار به درخواست برای بازگشت شوند که به همین دلیل نیز ما این امر را به نفع اتباع خودمان قبول نکردیم. آنها معتقدند حمل اتباع ایرانی به سفارت هزینه‌بر است و ما هم می‌گوییم به هر حال آنها باید این هزینه را تقبل کنند. ما به آنها گفته‌ایم شما ادعا می کنید که برای حقوق بشر هزینه می‌کنید، این در حالی است که در مورد این مسئله به عکس عمل می‌کنید.
لذا ما بر اساس درخواست ایرانی‌ها به این شکل عمل کردیم. از سوی دیگر تأکید کردیم در این شرایط در مورد کسانی که راضی هستند که به کشور بازگردند، چیزی به نام خسارت و یا هزینه‌های سفر مورد گفت‌و‌گو است که به افراد علاقمند به بازگشت داده شود تا بتوانند به ایران بازگردند. این مورد در حال حاضر مورد بحث است.
* یعنی در مورد پناهجویان ایرانی شما نگران این هستید که پناهجویان نتوانند با شما برای این موضوع گفت‌و‌گو کنند؟ یعنی اگر یک اتاقی یا مکانی در نظر گرفته شود این مسئله حل خواهد شد؟
- مساله اتاق یا مکان نیست. اگر ما به این نتیجه برسیم که استرالیا این افراد را در شرایط بدی برای بازگشت به ایران قرار داده است، از نظر ما این موضوع با استانداردهای حقوق بشری در تضاد است. پناهجویان ایرانی باید امنیت داشته باشند تا با اراده خودشان بگویند که می‌خواهند به کشور برگردند.
* دقیقا همین طور است اما این تصور وجود دارد که راه جلوی آنها بسته است. یعنی از یک طرف دوست دارند که به کشور بازگردند و از طرف دیگر چنین امکانی ندارند.
- یک راه خیلی طبیعی وجود دارد. به طور مثال ما در کوالالامپور دارای سفارتخانه هستیم و اگر این افراد بخواهند می‌توانند با یک پرواز به کوالالامپور بروند و در آنجا برگه عبور دریافت کنند.
* چه کسی باید آنها را به کوالالامپور ببرد؟
- دولت استرالیا.
* و اگر دولت استرالیا نپذیرد چطور؟
- شما مطمئن باشید کسانی که برای آمدن اصرار دارند حتما برایشان راه است.
* آنچه که برخی از آنها برای ما روایت می کردند این بود که واقعا هیچ راهی نداریم؟
- اگر خانواده‌های آنها در اینجا مراجعه کنند و بگویند که هزینه بازگشت‌شان را پرداخت می‌کنند یا دولت استرالیا این هزینه را پرداخت می‌کند و این افراد راضی به بازگشت هستند، این تعامل بین ما و دولت استرالیا قاعدتا خیلی سهل است.
* پس می‌توان گفت، بیشترین اختلاف بر سر هزینه‌های بازگشت است؟
- بله، ما دو شرط داریم. اول اینکه به اجبار نمی‌توانند این افراد را خارج کنند و بحث دیگر اینکه این افراد به دلیل مشکلاتی که برایشان فراهم شده است که البته قاعدتا این مشکلات هم از سوی دولت استرالیا نیست بلکه از سوی کاسب‌ها و دلال‌ها و آژانس‌ها و ...است، دارای وضعیت بدی هستند و باید به آنها کمک شود. ما به عنوان دولت ذینفع نیستیم.
* من متوجه نگرانی شما از منظر هزینه‌ها هستم اما یک وجه دیگر نیز تعهد دولت جمهوری اسلامی هم از منظر قوانین داخلی و هم از منظر قواعد بین‌المللی است که اتباع باید بتوانند به کشور خود رفت و آمد داشته باشند. اگر دولت استرالیا حاضر نشود هزینه‌های این افراد را پرداخت کند، آیا باید به همان وضعیت بمانند؟
- عرض کردم راه طبیعی این است که خانواده‌های آنها مراجعه کنند.
* بله اما آن‌هایی که حقشان نقض شده است خود آنها هستند نه خانواده‌هایشان. شاید اصلا خانواده‌ای علاقه نداشته باشد که در این زمینه پا پیش گذارد.
- بله اما خانواده‌ها هم دلسوز فرزندانشان هستند. آنها اگر با خانواده‌هایشان در تماس هستند می‌توانند با مراجعه به وزارت امور خارجه اعلام کنند که فرزندانشان مایل به بازگشت هستند و هزینه بلیط و سفر آنها نیز پرداخت می‌شود.
استرالیا می‌تواند داوطلبانه آنها را با پرواز به یک کشور دیگر مانند مالزی ببرد. البته یکی از نگرانی‌های آنها این است که اگر این افراد را به سرزمین اصلی ببرند دیگر بازنگردند که به هر حال این امر مسبوق به سابقه نیز بوده است.
به هر حال اگر این افراد را به کشور دیگری ببرند ما حتما امکان کنسولی در اختیار اتباع خود می‌گذاریم. ما می‌خواهیم به خواسته اتباع خود عمل کنیم و نه خواسته دولت استرالیا. می‌خواهیم با دولت استرالیا همکاری کنیم ولی نه بر علیه اتباع خودمان.
روسیه در دوران تحریم بیشترین همکاری را با ما داشت
* افکار عمومی تا پیش از این به دلیل برخی از اقداماتی که از سوی روسیه درباره ایران انجام شده از جمله رأی‌های مربوط به قطعنامه‌های هسته‌ای شورای امنیت علیه ایران یا جریان تاخیر در ساخت نیروگاه بوشهر و ... نگاه خوبی نسبت به این کشور نداشتند. اما به نظر می‌رسد که این طرز دید، تغییر کرده است. آیا اصولا به این روایت از افکار عمومی اعتقاد دارید؟ و این که به نظر شما در سال‌های اخیر چه موضوعاتی باعث شده است که این تغییر در بین افکار عمومی به وجود آید؟
- نکته مهم این است که اولویت برای ایران و افکار عمومی، برون‌رفت از وضعیت تحریم بود. ما در شرایط تحریمی سختی قرار داشته‌ایم و ملت مقاومت کرده است و اکنون تصمیم نظام این است که از این وضع، برون‌رفت پیدا کنیم و این اولویت ماست.
اینکه در طول تاریخ چه اقدامی انجام شده، مثلا مغول‌ها چه کرده‌اند و یا چنگیزها، برای مردم نان و آب نمی‌شود. اولویت فعلی ما برون‌رفت است. از این جهت شما می‌بینید که سرعت تحولات خیلی زیاد است. عربستان با 6 ماه پیش و یک سال قبل، نسبت به دوره اصلاحات، دوره سازندگی، پیش از انقلاب و بعد از آن تغییراتی داشته است. در دوره رضا شاه کشتار چند حاجی باعث قطع رابطه شد. به هر حال در طول تاریخ فراز و نشیب بسیاری در روابط با کشورها وجود داشته است.
نمی‌توانیم یک برش تاریخی را ملاک ارزیابی در کار قرار دهیم.
* بالاخره یک نارضایتی‌هایی در نزد افکار عمومی وجود داشت. کتمان شدنی نبود که هم افکار عمومی و هم مسئولان از این که روسیه در برابر غرب نرمش به خرج داد و علیه ما در شورای امنیت قطعنامه صادر کرد، ناراحت بودند. حالا آیا این ناراحتی قبلی تأثیری در روابط آینده ما با روسیه دارد؟
- شما الان در مورد روسیه سئوال می‌کنید. در باره آمریکا، فرانسه، چین و سایر اعضای ثابت شورای امنیت نیز این موضوع وجود دارد و طبیعتا هم ما روی یک مسئله قضاوت نمی‌کنیم. همه موضوعات را جمع می‌کنیم و شمایی از آن کشور و تصمیمات را به عنوان عامل قضاوت قرار می‌دهیم.
در مقطعی ما حتی مرگ بر چین داشتیم اما اکنون این کشور شریک اول تجاری است و روابط استراتژیک با یکدیگر داریم.
باید حکمت و عزت را در کنار یکدیگر قرار دهیم و در نهایت به طور مثال این نمره را در نظر بگیریم که چرا باید الان سفارت انگلیس در تهران باز شود. در دوران تحریم دو کشور خیلی بیشتر از دیگران با ما همکاری کردند و به همین دلیل نباید روی یک موضوع بایستیم و توقف کنیم.
ما تا به حال یک شریک حتمی، همیشگی و راهبردی نداشته‌ایم، لذا بر اساس مصالح، تدبیر و حکمت اکنون با روسیه کار می‌کنیم.
* مصالح و تدبیری که از آن صحبت می‌کنید در ارتباط با روسیه چیست؟
- سیاستی که از برد- برد صحبت می‌کند، سیاست شعاری نیست و طبیعی است که روابط باید به نفع ما نیز باشد. مگر قرار است ما با کشورها به شکلی در ارتباط باشیم که خودمان برنده و مابقی بازنده باشند؟ این اصل را در 1+5 مشاهده کرده‌اید. با وجود آنکه بعضی دشمن بودند، برخی به دنبال منافع خود و .. بودند اکنون به این نقطه (توافق هسته ای) رسیده‌ایم.
در شرایط فعلی، اتفاقات، تحولات، واقعیات منطقه و دنیا به ما کمک کرده است. شاید ما در اتفاقات به صورت مستقیم سهیم نباشیم. در این زمینه می‌توان سقوط شوروی یا خروج صدام از قدرت را مثال زد که ما از آن استفاده کردیم.
حمله عربستان به یمن یکی از بی عقلی‌های این کشور است که در بلندمدت به نفع ایران خواهد بود. یا در مورد سوریه و خیانتی که به بشار اسد شد.
به هر حال ما در اتفاقاتی که افتاده است و با تدبیر دولت آقای روحانی وارد یک عرصه مقتدرتری می‌شویم که بعضی‌ها از این اقتدار ترسیده‌اند؛ مشخصا عربستان و اسرائیل، بعضی‌ها نگران هستند، برخی محتاط و گروهی نیز خوشحال هستند. اکثریت هم می‌گویند که این وضعیت به خوبی جلو می‌رود.
همه هیأت‌هایی که اکنون دائما با ایران در رفت و آمد هستند همین استنباط را دارند. یکی از همین هیأت‌ها به من می‌گفت که عربستان به خاطر پیروزی ایران دربرجام این حرکت را با شما انجام داده است و ما به خوبی در اروپا این موضوع را متوجه می‌شویم.
عربستان اقدامات بچگانه‌ای انجام می‌دهد که به ضرر خودش نیز تمام می‌شود.
بر همین اساس در پاسخ به سئوال شما اگر بتوانیم درست و عاقلانه بر اساس شرایط جدید حرکت کنیم، خسارات بد عمل کردن‌های خودمان و دیگران را در سال‌های قبل جبران می‌کنیم.
* کدام هیات موضوع ناراحتی عربستان از برجام را به شما منتقل کرده بود؟
- نمی‌توانم نام آن هیات را بیاورم.
* سفری که در هفته گذشته به روسیه داشتید، همزمان با سفر آقای امیرعبدالهیان بود، همزمانی این سفرها دلیلی داشت؟
- من عبوری از روسیه برای رفتن به تاجیکستان و عشق آباد استفاده کردم. دو معاون وزیر امور خارجه روسیه را ملاقات کردم. هم در مورد موضوعات دو جانبه و هم در مورد سی آی اس (کشورهای مشترک المنافع) مشورت داشتیم و تا سه هفته آینده معاون سی آی اس روسیه به تهران سفر می‌کند.
آقای امیرعبدالهیان به خاطر مشورت‌هایی که با باگدانف در مورد موضوع سوریه دارد به روسیه سفر کرد. این سفر با توجه به جلسه ژنو در مورد گردهمایی معارضان صورت گرفت. موضوع سفر ایشان با موضوعات بنده متفاوت بود.
* در سفر آقای پوتین به تهران و دیدار با رهبر معظم انقلاب شایعات زیادی درباره این دیدار و طولانی شدن آن و اینکه پوتین در مراسم استقبال شرکت نکرده است تا دیدار با رهبر انقلاب را طولانی‌تر ادامه دهد و ... وجود داشت. واقعا چنین بوده؟
- مدت زمان توقف آقای پوتین در تهران برای شرکت در اجلاس اوپک گازی به دلیل شرایط خودشان زیاد نبود. ساعت نزدیک 2 بعد از ظهر وارد شدند و ساعت 11 شب کشور را ترک کردند.
ایشان دو ملاقات با رهبری و رئیس‌جمهوری و همچنین شرکت در اجلاس را در تهران در برنامه داشتند و زمانی که زمان فشرده باشد، معمولا کار سخت و به همین دلیل نیز گمانه‌زنی‌ها زیاد می‌شود.
وقتی را که دفتر رهبر معظم انقلاب تعیین کرده بودند، طوری بود که اینگونه عمل شود. فقط ملاقات یک کمی طولانی شد. آن هم به دلایل ویژه‌ای که در منطقه وجود داشت، طبیعی بود که اتفاقا روز بعد اثبات شد.
به فاصله 9 ساعت بعد از خروج پوتین از ایران، ترکیه هواپیمای روسیه را مورد هدف قرار داد. این امر خود برای طولانی شدن آن دیدار کافی است. رهبری در موضوعات اصلی سیاست خارجی نظراتی دارند، موضوعاتی مانند عراق ، سوریه و دیگر مسائل خاورمیانه که از این نظر مشورت صورت گرفت و قول و قرارهایی داشتند و بعد از این نشست نیز سایر برنامه‌های آقای پوتین اجرا شد.
ما برای کسانی که در این اجلاس شرکت کردند مراسم استقبال رسمی نداشتیم، چراکه این سفرها با سفر دوجانبه متفاوت است. به دلیل بعضی ملاحظات امنیتی، آقای واعظی از ایشان در زیر پرواز استقبال کردند و آقای پوتین هم یک‌راست برای ملاقات رهبر معظم انقلاب اقدام کردند.
ایران بین روسیه و ترکیه میانجیگری نکرد
* آیا در مناقشات بین ترکیه و روسیه، ایران نقشی داشته است؟ یعنی به عنوان میانجی اقدامی از سوی ایران انجام شده؟
- ما دائما با همه کشورها به ویژه کشورهای منطقه و کشورهای مهم در حال مشورت هستیم، درست است که رفت و آمدها با ترکیه به دلایلی کم شده ولی ملاقات ها همچنان حتی در سطوح بالا وجود داشته است، درعشق آباد و اسلام آباد ملاقات‌هایی انجام شد و بنده نیز در دو هفته آینده سفری به ترکیه خواهم داشت.
ظرفیت‌های منطقه گنجایش تنش‌های جدید را ندارد و افزایش تنش بین ترکیه و روسیه مانند افرایش تنش بین ایران و عربستان مناسب نیست. لذا در حادثه‌ای که اتفاق افتاد روس‌ها عجله نکردند و فضا کنترل شد.
* آیا در کنترل فضا ایران نقشی داشت؟
- ما به ویژه با روس‌ها به دلیل کارهای مشترکی که در سوریه انجام می دهیم، دائما در تماس و با ترکیه نیز از طریق کانال‌های خود در ارتباط هستیم. ما با کل حرکت نظامی در سوریه مخالف بوده و هستیم که این امر طبیعی است و همه ازاین سیاست ایران اطلاع دارند. در مورد ترکیه و روسیه هم قطعا سیاست ما همین است و قطعا هیچ گاه تشویق نکرده‌ایم که پاسخ این اقدامات نظامی باشد.
در ساعات اولیه ( حمله جنگنده ترکیه ) بعضی‌ها طرفین را به سمت جنگ هدایت می‌کردند، به هر حال نه تنش بین سعودی و ایران و نه تنش ترکیه و روسیه مورد استقبال منطقه نیست. یک بی‌عقلی سعودی‌ها کردند و اتفاقی افتاد. با این وجود توصیه ما به دیگران حتما مذاکره و نشست برای حل مشکلات است.
* آیا با این وجود ایران اقدام عملی برای میانجیگری بین روسیه و ترکیه انجام داده است؟
- خیر درخواستی برای این میانجیگری وجود نداشته است. توصیه ما به طرفین آرام بودن و ادامه ندادن به مسائل تنش‌زا بوده است و این سیاست دائمی را همیشه داشته‌ایم.
* ترکیه شریک خوب ایران در دوران تحریم بوده‌است. در ابتدای دولت جدید نیز روابط خوبی بین دو کشور حاکم بود. این روابط اکنون به سکوت کامل رسیده است، فکر می‌کنید روابط دو کشور به چه سمتی می‌رود؟
- در دوران تحریم ترکیه در روابط دو جانبه دوست خوب ما بود. در مورد سوریه از ابتدا نیز اشتراک نداشتیم و این اعتقاد را نداشتیم که ترکیه وارد بحران سوریه بشود. مشورت‌های زیاد و سطح بالایی با ترکیه داشته ایم اما به هر حال زاویه دید ما و ترکیه در ارتباط با سوریه متفاوت بوده است. اما قبول کردیم که این اختلاف وجود دارد و فعالیت‌های دو جانبه ادامه داشته باشد، از این جهت ترکیه رفتار خیلی خوبی با ما داشت و البته این رفتار دوطرفه بود و کارهای اقتصادی ما نیز به نفع ترکیه بود.
گمان ما این بود که پس از به سرانجام رسیدن برجام حتما می‌توانیم با ترکیه روابط بهتری داشته باشیم و از این نظر نیز متأسف هستیم که روابط به این سمت رفت. به هر حال فکر می‌کنیم روابط دو جانبه در مسیر خودحرکت می‌کند. به دلیل قیمت نفت، روابط با خیلی از کشورها دستخوش تغییر شده است اما فعالیت‌های ایران و ترکیه متوقف نشده است و به نظر می‌رسد می‌توانیم در آینده شاهد باشیم که ذات روابط ما که ذات خوبی است به همان وضعیت گذشته بازگردد.
البته در ترکیه نیز یک صدا نمی‌شنویم، صداهای مختلفی را ضبط می‌کنیم و لذا مجموعه صداها هنوز نا امید کننده نیست و امیدواریم که ایران پس از برجام که روابطش با بسیاری از کشورها به حالت عادی باز می‌گردد، روابط با ترکیه در دوران تحریم را جهش ببخشد، این ذات دوستی ما با ترکیه است و امیدواریم که مسائل دیگر روی این روابط دو جانبه سایه نیاندازد.
* ترکیه در جریان مذاکرات درخواست ورود به مذاکرات هسته‌ای را داشت. فکر می‌کنید آیا توافق هسته‌ای نگرانی‌هایی برای ترک‌ها ایجادب کرده باشد؟
- به هر حال مذاکرات در برهه‌هایی در استانبول انجام می‌شد و از ابتدا نیز ترکیه نسبت به نیت ایران مانند غربی‌ها شک نداشت و مطمئن بود که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست. حق طبیعی ایران در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را نیز به رسمیت می‌شناخت، ترکیه در موضوع هسته‌ای با ایران خوب راه آمده بود و مزاحم ما نبوده است.
ما بسیار متأسفیم که در چند ماه گذشته مسائل غیردو جانبه بر روابط دو کشور سایه انداخته است.
* درباره سفر خود به ترکیه می‌توانید توضیح دهید؟
- آقای امید همتای بنده در ترکیه حدود 9 ماه قبل به تهران سفر کرده است و من در چند برهه برای سفر به این کشور دعوت بوده‌ام اما ظاهرا ترکیه به دلیل دو انتخاباتی که در آنجا انجام شد، این آمادگی را نداشت . به هر حال آنها تاریخی را ارائه کردند که برای ایام دهه فجر تنظیم شد و ما به ترکیه سفر می‌کنیم.
* در روزهایی که ما صحبت می‌کنیم، درگیری‌های شدید در جنوب ترکیه بین شبه نظامیان «پ ک ک» و ارتش ترکیه در جریان است، در حاشیه این درگیری‌ها نیز گفته می‌شود که حمله‌هایی به قطار و یا اتوبوس حامل ایرانیان شده است، آیا دولت جمهوری اسلامی از این درگیری‌ها با توجه به اینکه گفته می‌شود خود «پ ک ک» دارای یک شاخه ایرانی است، دارد؟
- تمامیت ارضی ترکیه مانند تمامیت ارضی عراق و سوریه مورد قبول و حمایت ما است. هیچ عملیات نظامی در کشورها را حمایت نمی کنیم و معتقدیم حاکمیت دولت‌های مرکزی باید تقویت شود. ترکیه در قسمت‌های شمال عراق و سوریه در رابطه با کردها تحرکاتی داشته است که البته در آنجا نیز دوستان و دشمنانی دارد. وارد این مقوله شدن با کردها و دو قسمتی شدن آنها طبیعتا مشکلاتی را برای ترکیه فراهم می‌کند و لذا ما نیز شاهد برخی از برخوردها هستیم. اما در این قسمت ما دخالتی نداریم و از هیچ گروه تروریستی هم حمایت نمی‌کنیم .
در برخی از قسمت‌های سوریه دیگر خط‌کشی وجود ندارد و انواع یارگیری‌ها و درگیری‌ها وجود دارد، لذا ما اصلا وارد یارگیری‌های داخل کردها نمی‌شویم و هرگونه عملیات تروریستی علیه ترکیه را نیز محکوم می‌کنیم .
بعد از سفر نواز شریف هیچ تماسی درباره میانجیگری نداشته‌ایم
* دولت پاکستان اعلام کرد که به دنبال میانجیگری بین ایران و عربستان است و دو کشور نیز این امر را تأیید کردند، با توجه به اینکه پاکستان اعلام کرده است؛ نمایندگانی از ایران و عربستان در اسلام آباد مذاکره خواهند کرد، اکنون در چه مرحله‌ای هستیم؟
- مسیر سفر آقای نواز شریف از ریاض بود و از آنجا به تهران آمدند. از سوی دیگر پاکستان کشوری است که ما دارای سابقه خوب با این کشور هستیم و این کشور نیز علاقمند به تنش در روابط ایران و عربستان نیست. این علاقه آقای نواز شریف مورد استقبال ماست.
به هر حال مفهوم سفر آقای نواز شریف از ریاض به تهران مشخص است، لذا ما به احترام آقای نواز شریف برای رفع هرگونه تنش و بازگشت به قبل آمادگی داشته و داریم.
* بعد از آن سفر، پاکستان اعلام کرده که قرار است نمایندگانی از سوی ایران و عربستان برای مذاکره انتخاب شوند، آیا چنین نماینده‌ای انتخاب شده است؟
- بعد از آن سفر در این‌باره هیچ تماسی با ما صورت نگرفته است.
* آقای نواز شریف گفته بودند که قرار است به زودی مجددا به تهران و ریاض سفر کند، آیا چنین سفری در پیش است؟
- ما چیزی در این باره دریافت نکرده‌ایم و این امر بستگی به سعودی‌ها دارد. آنها باید به وضعیت سابق بازگردند، ما که قطع رابطه نکرده‌ایم. اشتباهی بوده است که آنها در ابتدا با گردن زدن یک رهبر شیعه انجام دادند و لذا ما امیدواریم که عربستان سر عقل بیاید. خادم حرمین شرفین نباید علیه کشور فقیر یمن دست به اسلحه ببرد و این بزرگ‌ترین اشتباه سعودی‌ها بود.
آنها شاید می‌خواهند مشکلات داخلی خود را نیز با نظامی‌گری حل کنند که این امر را نیز مشاهده می‌کنیم. متأسفیم که عربستان وارد مقوله‌ای شد که با ریاض و حکومت این کشور که در دوره قبلی عقلانیت بیشتری در آن وجود داشت، سازگاری ندارد. به نظر می‌رسد که تغییر قدرت در ریاض دارای پس لرزه‌های زیادی برای تثبیت خاندان جدید در این کشور شده است. ما با پاکستان یا هر کشور دوست دیگر که منطق مذاکره و مفاهمه را به کار بگیرند، مشکلی نداریم.
حافظ منافع ایران در عربستان انتخاب شده است
* آیا در مورد انتخاب کشور حافظ منافع بین ایران و عربستان گفتگو شده؟ و آیا پاکستان قرار است کشور حافظ منافع باشد؟
- در این زمینه صحبت شده و اسم کشورها هم عنوان شده است اما بنده در جریان آخرین وضعیت نیستم. پاکستان در چند موضوع حافظ منافع ما بوده است و احتمالا در این زمینه یک انتخاب منطقه‌ای داشته باشیم.
* ما دغدغه‌های امنیتی نیز نسبت به پاکستان داشته‌ایم و آن هم حضور نیروهای تروریستی است که وارد خاک ما می‌شوند، دراین زمینه چه اقدامی انجام شده و آیا دولت پاکستان مجاب شده است که آنها را سرکوب کند؟
- خوشبختانه مدتی است که در این زمینه اتفاقی نیافتاده است. اما پاکستانی‌ها در طرف مرزهای ما چیدمان نظامی ندارند و چون در مرزهای هند و افغانستان مشکلات عدیده‌ای دارند، نیروهای نظامی خود را به دلیل اعتمادی که به ما دارند در آن منطقه متمرکز کرده‌اند.
کسانی که از عربستان ارتزاق می‌کنند از خلأ حضور نیروی نظامی سوء استفاده‌هایی کرده‌اند (فعالیت هایی دارند). ما به پاکستان گفتیم از داخل ایران عملیاتی علیه پاکستان نبوده و نخواهد بود و لذا طبیعی است که پاکستان باید در این زمینه هزینه کند و اگر هم مشکلی دارند باید بگویند که ما خودمان این اقدام را انجام دهیم. این چیزی است که ما با پاکستانی‌ها مطرح کردیم.
به هر حال ما می‌دانیم که پاکستان سرزمینی است که در کنار حاکمیت اصلی حاکمیت ترویستی دارد؛ این یک وضعیت ویژه‌ای است که در این کشور حاکم است.
* در مقابل پیشنهاد ایران برای امنیت مرزها پاکستان چه پاسخی داده است؟
- آنها کمک‌هایی را به ما کرده‌اند اما برای ما کافی نیست و این را قبلا هم به آنها گفته‌ایم که اصلا طبیعی نیست که این سرزمین باز باشد و اینها برای عملیات وارد شوند و بازگردند. ما به شدت پاسخ دادیم و تحرکات نظامی خود را نیز در مرز داشته‌ایم. از این نظر ما نگران نیستیم و درک می‌کنیم که پاکستان هم شرایط ویژه‌ای دارد.
هیچگاه مرزهای خود را به روی پناهندگان افغان نبسته‌ایم
* چند سال پیش که بحث امضای پیمان استراتژیک میان آمریکا و افغانستان مطرح بود، رسانه‌های غربی و حتی رسانه‌های افغانستان می‌گفتند ایران تهدید کرده در صورتی که این پیمان امضا شود، سخت‌گیری به پناهندگان افغان افزایش می‌یابد. حقیقت آن است که برخی سخت‌گیری‌ها نیز با امضای این پیمان مصادف شد. آیا این امر صحت داشت و ما چنین پیغامی به افغانستان داده بودیم؟
- ما با همه مشکلات داخلی، مسائل تحریم و موضوعات اقتصادی هیچگاه مرزهای خود را به روی پناهندگان افغانی نبستیم. ما نسبت به پناهنده‌ها با وجود وضعیت تحریم دست و دل بازتر از اروپا عمل‌کردیم . ما تنها می‌خواهیم به سمت قانونمندکردن این حضور حرکت کنیم.
تعداد ویزاهایی که در افغانستان در سال 94 داده‌ایم بیش از دو برابر سال 93 بوده است. بحث ما از جهت طالبان و داعش است. حتی اگر یک درصد از سه میلیون افغانی که اغلب هم مردم زحمت‌کشی هستند بخواهند از این گروه‌ها به داخل ایران نفوذ داشته باشند، مشکلات بسیاری ایجاد می‌شود. البته در این حوزه نیز آنها تلاش کرده‌اند و نیروهای امنیتی ایران خوب عمل کرده‌اند.
برخی از رسانه‌های منطقه جهت‌دار هستند و بیشتر سیاست‌های ضد ایرانی کشورها را تبلیغ می‌کنند.
پناهندگان و مهاجران افغان در ایران ازدواج کرده، دانشگاه و مدرسه می‌روند، ملک خریداری می‌کنند و امتیازات بسیاری دارند. یک صدم خدماتی که ما به این پناهندگان داده‌ایم اروپا به پناهندگان مسلمان نداده است.
انتهای پیام/