تأکید ویژه به تعامل و تکامل هم‌افزا در سند تحول انرژی‌های تجدیدپذیر
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- فاطمه منوری؛ برق و انرژی برای تولید گرما و نور در جهان حائز اهمیت است. دنیا از زمان اختراع برق تاکنون دگرگون شده و در این راستا کشورهای بسیاری درحال پیشرفت هستند. ایران نیز مانند کشورهای دیگر تمام تلاش خود را در زمینه بهینه‌سازی انرژی و برق انجام می‌دهد. برق در زندگی روزمره به یک امر عادی تبدیل شده است، اما زندگی بدن برق و انرژی با قطعیت کامل غیرممکن است.
برق از منابع مختلفی همچون انرژی طبیعی، انرژی باد، انرژی خورشیدی و نیروگاه برق تامین می‌شود. تقریبا می‌توان گفت این منبع باارزش جزء مهم در صنایع مختلف و منازل محسوب می‌شود. امروزه برق لاینفک زندگی مردم است و تقریبا تمام دستگاه‌ها با استفاده از برق کار می‌کنند.
از دیگر مباحث پراهمیت در رابطه با بحث نیرو می‌توان به انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد. این انرژی مشمول انرژی‌هایی می‌شود که می‌توانند به صورت طبیعی جایگزین شوند. از آن‌جایی که انرژی تجدیدپذیر می‌تواند آینده کشور را به‌طور کامل دگرگون کند، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. ایران نیز مانند کشورهای توسعه‌یافته در تلاش است تا مصرف سوخت‌های فسیلی را به حداقل رساند و به سمت انرژی تجدیدپذیر سوق پیدا کند. در این خصوص با علی ولیان، معاون فناوری مرکز توسعه فناوری صنعت برق و انرژی گفت‌وگو کردیم.
افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در سال جدید تحقق می‌یابد
آنا: در رابطه با شعار سال چه اهدافی پیش‌رو دارید؟
ولیان: به نظر من نکته کلیدی حرف مقام معظم رهبری در سخنرانی ابتدای سال جدید در بخش تولید دانش‌بنیان این بود که انتخاب مسئله تولید هم باید دانش‌بنیان باشد؛ بنابراین در راستای تحقق شعار سال باید تمام برنامه‌های خود را تدوین کنیم. برنامه‌ها باید براساس فرآیند دانش‌بنیان تحقق پیدا کند و متاسفانه در حال حاضر چنین چیزی در پارک‌های علم و فناوری وجود ندارد؛ بنابراین اینکه فکر کنیم بعد از یک هفته لیستی از برنامه‌هایی خواهیم داشت که اهداف سال را محقق می‌کند، این هیچ اتفاق جدیدی را برای توسعه پارک‌های علم و فناوری رقم نمی‌زند.
نکته دوم این است که دو برابر شدن حجم اشتغال در حوزه دانش‌بنیان با ادامه روندهای متعارف اتفاق نمی‌افتد. به عبارت دیگر می‌توان گفت اگر بخشی از محفوظات بنیادین در بعضی از زیست‌بوم‌ها انجام شود ممکن است به بعضی از اهداف کمّی برسیم. در نهایت در سال جدید با تغییر تعریف دانش‌بنیان می‌توانیم تعداد ۶ هزار و ۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان را به ۱۲ تا ۱۳ هزار شرکت دانش‌بنیان تبدیل کنیم. ما در وزارت نیرو همچون دو سال پیش اکوسیستم نوآوری نیرو را طراحی و ابلاغ کردیم و در قالب آن اکوسیستم یک برنامه‌ای داشتیم که مجموعه‌ای از پروژه‌ها قرار بود در آن انجام شود. البته که در این دو سال گذشته نه در دولت قبل و نه در دولت فعلی این امر با جدیت لازم دنبال نشده است.
جهت‌گیری تازه‌ای که اکنون به دلیل این انتخاب شعار سال از طرف مقام معظم رهبری به وجود آمده است ممکن است بر افزایش چشم‌انداز پارک علم و فناوری تاثیر بگذارد و درنهایت منجر به تحقق برنامه‌ها شود. به‌طور مشخص در وزارت نیرو سه اقدام مهم وجود دارد؛ یکی از آن‌ها راه‌اندازی پارک علم و فناوری نیرو است که مجوز آن را سال گذشته از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دریافت کرده‌ایم ولی هنوز به‌طور کامل راه‌اندازی نشده است.
از دیگر برنامه‌های وزارت نیرو می‌توان به ایجاد پلتفرم اشاره کرد. پلتفرم عرضه و تقاضای پژوهش و فناوری در صنعت آب و برق است و سومین برنامه، توسعه و تقویت صندوق پژوهش و فناوری است؛ بنابراین این سه اقدام برای راه‌اندازی پارک علم و فناوری وزارت نیرو امری کلیدی و اصلی به حساب می‌آید. برنامه وزارت نیرو درباره تحقق شعار سال در حال تدوین است. هفته دوم بعد از آغاز سال جدید، ستاری به وزارتخانه نیرو تشریف آوردند. همچنین در این وزارتخانه یک تیم حرفه‌ای در حال انجام کار هستند. این سه امر کلیدی در سال جدید با جدیت بیش‌تری دنبال می‌شود و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز خوشبختانه این سه امر کلیدی را تأیید کردند. برای تحقق این برنامه‌ها نیاز به زمان داریم و باید ببینیم که در عرصه عمل چه میزان از برنامه‌ها محقق می‌شود. آنچه اکنون در وزارتخانه مشاهده می‌کنیم چشم‌انداز بسیار مناسبی نیست و اگر بخواهیم سال‌های گذشته را تکرار کنیم خروجی‌ها مانند سال گذشته می‌شود. عبارتی در این خصوص وجود دارد که می‌گوید؛ آن راهی که ما را تا اینجا رسانده، اگر ادامه دهیم دوباره به همان‌جا می‌رسیم. تا زمانی‌که این تغییر رخ ندهد، اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
تولید پنل‌های خورشیدی؛ از اهداف مهم وزارتخانه نیرو
آنا: با افزایش جمعیت جهان و محدود بودن منابع انرژی، کشورها در مصرف انرژی با مشکل مواجه می‌شوند؛ بنابراین این امر ضرورت و اهمیت استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر را نشان می‌دهد، حال شما برای تحقق این امر چه اهدافی دارید؟
ولیان: به شکل مشخص در برنامه نشست روسای پارک علم و فناوری، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به تولید حجم معتنابهی انرژی برق تجدیدپذیر اشاره کرده است و باز هم در جلسه‌ای که ستاری به وزارتخانه نیرو آمده بودند، بر کار کردن روی حوزه سیلیکون به‌خصوص تولید پنل‌های خورشیدی در کشور صحبت شد، اما این برنامه همچنان در حد حرف است و هنوز به‌طور کامل محقق نشده است.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، زیست‌بوم نوآوری یا دانش‌بنیان است و در این خصوص یک سند موازی وجود دارد و آن را باید با سند تحول دولت پیوند دهیم که در سال گذشته این سند ابلاغ شد. سند تحول دولت یک بخش مفصلی در حوزه تولید و اشتغال دارد، ذیل آن یک مبحث مفصلی درباره بحث دانش‌بنیان نیز وجود دارد که در آنجا نیز اقداماتی آغاز شده است که در راستای آن تمامی دستگاه‌ها شروع به انجام کار کرده‌اند تا برنامه‌هایشان را در حوزه نیرو محقق کنند. اگر برنامه‌های ذیل سند تحول با برنامه‌های ذیل تحقق شعار سال معارض و هم‌راستا نباشد و همچنین تعامل و تکامل هم‌افزا نداشته باشد به تحقق برنامه‌ها آسیب می‌رساند؛ بنابراین یکی از کارهای مهم این است که این دو عامل باید با یکدیگر هم‌افزایی داشته باشند.
در سند تحول انرژی‌های تجدیدپذیر نیز به تعامل و تکامل هم‌افزا اشاره شده است، اما من به عنوان کسی که در عرصه نوآوری وزارت نیرو فعال هستم، پیش‌بینی می‌کنم با این رنگ و بو، به دلیل اینکه تمام اقدامات این حوزه لزوماً در قالب دانش‌بنیان است، اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. بالاخره همان‌طور که ستاری در بیانات خود اشاره کرد، ما در کشور علاوه‌بر شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری به شکل متعارف به کارخانه نیز احتیاج داریم، اما در صنعت آب و برق بیشتر مشتری هستیم تا اینکه تولیدکننده نوآوری یا دانش‌بنیان باشیم و در رابطه با شرکت‌ها در بخش نوآوری و تحقیقات وزارتخانه هنوز هیچ اتفاق خاصی رخ نداده است.
انتخاب مسئله در تمامی پارک‌های علم و فناوری باید براساس دانش‌بنیان باشد
آنا: چالش‌های افراد در حوزه نیرو چیست؟
ولیان: چالش‌های مشترک در این حوزه و حوزه‌های دیگر وجود دارد که در این خصوص معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نظر مشترک با ما دارند و آن هم این است که چالش اصلی، بی‌سوادی است. یعنی مهم‌ترین چالش ما این است که مدیرانمان بی‌سواد هستند. چالش دوم رودربایستی است. این چالش‌ها اگر در کشور تغییر پیدا نکند، وضعیت موجود نیز تغییری نخواهد کرد. چالش بعدی این است که عاشق نمایش هستیم. در وزارت نیرو، در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت کشاورزی و سایر بخش‌های دیگر، این عامل می‌تواند منجر به آفت در تمام قسمت‌های کشور شود و طبق فرمایش‌های مقام معظم رهبری انتخاب مسئله باید براساس دانش‌بنیان باشد.
یکی دیگر از چالش‌ها این است که ما در پارک‌های علم و فناوری براساس دانش‌بنیان کار نمی‌کنیم و در نتیجه نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که خروجی دانش‌بنیان باشد. این چالش‌ها تقریبا در تمام حوزه‌ها مشترک هستند، اما در وزارت نیرو چالش‌های خاص خود را نیز داریم. یکی از آن‌ها این است که وزارت نیرو اساساً صنعتی است که پژوهش و نوآوری در آن تازه نیست و این موضوع یعنی وزارتخانه از اول با فناوری شکل گرفته است و همین امر کار را برای شرکت‌های دانش‌بنیان دشوار می‌کند. همچنین متاسفانه پذیرش محصولات فناورانه ایران‌ساخت در گستره صنعت زیاد نیست. این اتفاق به‌طور کامل تقصیر مدیران صنعت آب و برق نیست و یک بخش آن به فرهنگ ملی و بخش دیگر به آب و برق بازمی‌گردد. آب و برق کالایی است که بیشتر از اینکه ارزش اقتصادی داشته باشد، یک ارزش امنیتی، اجتماعی و حتی گاهی سیاسی پیدا کرده است. موضوع مشوق‌های اقتصادی هم در وزارتخانه نیرو یک مسئله جدی است.
انتهای پیام/۳۰۰۴/
انتهای پیام/