حیات علوم انسانی در گرو ترویج پژوهش‌های مبتنی‌بر نیاز/ وقتی جایگاه این رشته برای رفع معضلات کشور نادیده گرفته می‌شود
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا _ فاطمه بحیرائی؛ غفلت از اهمیت علم، در کشور ما به‌ویژه در خصوص رشته‌های علوم انسانی با شدت و حدت بیشتری رخ داده است و علوم انسانی با همه اهمیت و وسعتی که دارد، کم‌ارج انگاشته می‌شود. در اهمیت علوم انسانی همین بس که در کشورهای توسعه‌یافته، نخبه‌ترین افراد در این رشته‌ها تحصیل می‌کنند و بیشترین حقوق و دستمزدها نیز به شاغلان مرتبط با این رشته‌ها پرداخت می‌شود.
پیچیدگی روزافزون روابط انسانی و لزوم رو به رشد ایجاد هماهنگی بین اجزای پیچیده جامعه انسانی، علوم انسانی را در دنیای امروز به مراتب مهم‌تر از قبل کرده است و توجه به این رشته از ضروریات کشور است.
پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه رشته علوم انسانی در کشور ما مغفول مانده است به این نکته اشاره می‌کند که «اگر سال ۶۲ منابع کاغذی را برای مقاله‌ای جدید جست‌وجو می‌کردیم، متوجه می‌شدیم چندین سال قبل یک استاد دانشگاه ایرانی این مطلب را نوشته اما به اسم یک محقق خارجی منتشر شده است. جایگاه علم شیمی ما در دنیا ۱۳ و ۱۴ و رتبه ما در نانو ۴ است، بنابراین در برخی حوزه‌ها حرف برای گفتن داریم و لازم است در رشته علوم انسانی نیز گام‌هایی جدی برداشته شود.»
تلاش برای همگرایی و جهت‌دار کردن تحقیقات حوزه علوم انسانی
معاون پژوهشی وزارت علوم با اشاره به اینکه دانشگاه‌ها در حوزه‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی ظرفیت بسیار خوبی دارند، به خبرنگار آنا می‌گوید: «در حال حاضر تعداد قابل‌توجهی مرکز پژوهشی و پژوهشگاه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی در کشور فعالیت می‌کنند، علاوه‌بر این، دانشگاه‌ها بخش‌های مختلفی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی دارند که فعالیت‌های متنوعی در آن‌ها صورت می‌گیرد، بنابراین ظرفیت مناسبی در این دو حوزه وجود دارد. حال باید برای همگرایی و جهت‌دار کردن تحقیقات حوزه علوم انسانی و اجتماعی براساس نیازهای جامعه تلاش شود.» تحقیقات علوم انسانی و اجتماعی به معضلات موجود در کشور و نیازهای احصاشده آینده برمی‌گردد
وی ادامه می‌دهد: «نیازهای یک جامعه تنها به حوزه‌های فنی مهندسی، پزشکی و علوم پایه محدود نمی‌شود و جامعه در علوم انسانی و اجتماعی نیز نیازهایی دارد. برخی از تحقیقات علوم انسانی و اجتماعی به معضلات موجود در کشور برمی‌گردد و برخی دیگر نیازهای احصاشده آینده است. ماموریت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این است که اولویت‌های جامعه در علوم انسانی و اجتماعی را مشخص کرده و در بستر زیرساخت‌های موجود اعمال کند.»
صالحی اظهار می‌کند: «در حوزه افزایش اثربخشی و ماموریت‌گرایی در پژوهش‌های علوم انسانی و اجتماعی مواردی تدوین شده است همچون؛ افزایش اثربخشی پژوهش‌های علمی، ماموریت‌گرایی پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها، ارتقای کمی و کیفی طرح‌های ارتباط با صنعت، افزایش نقش دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در حل مسائل مالی و اجتماعی، قطب‌ها و هسته‌های علمی و پژوهشی کشور، توسعه همکاری با بخش‌های خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان و افزایش ماموریت‌گرایی انجمن‌های عملی. اعمال سیاست‌های تشویقی در این بخش نیز می‌تواند اثربخشی علوم انسانی و اجتماعی را در سطح ملی و بین‌المللی بیشتر کند.»
بیشتر بخوانید:
لزوم توجه به ظرفیت‌های علوم پایه و انسانی در تدوین برنامه هفتم توسعه
۵ راهکار برای بهبود عملکرد پژوهشی اساتید در حوزه علوم انسانی
ضرورت انعکاس ظرفیت انجمن‌های علمی و نخبگان کشور در رسانه‌های مهم
حجت‌الاسلام سعید جازاری، رئیس دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت(ع) علاوه‌بر مطالب فوق این نکته را یادآور می‌شود که «مکلفان رشته علوم انسانی متعدد بوده و برخی به دنبال اسلامی کردن آن و بعضی درصدد حفظ نسخه اصلی هستند، بنابراین تضارب آرا وجود دارد. ازاین‌رو تازمانی‌که آسیب‌شناسی دقیقی در رشته علوم انسانی صورت نگیرد، نمی‌توان راهکار قطعی ارائه داد. در مسیر پیشرفت این رشته باید پایان‌نامه‌ها به سمت بین‌المللی شدن پیش بروند و تنها به دغدغه‌های داخلی نپردازند.» مکلفان رشته علوم انسانی متعدد بوده؛ برخی به دنبال اسلامی کردن آن و بعضی درصدد حفظ نسخه اصلی هستند
معاون پژوهشی وزارت علوم با تایید سخنان حجت‌الاسلام جازاری بیان می‌کند: «همچنین باید با تقدیر و تشویق مناسب اساتید راهنما و دانشجویان، بتوانیم در هدفمندی و افزایش اثربخشی پژوهش‌های دانشگاهی اعم از مقالات علمی و پژوهشی، پایان‌نامه‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی، رساله‌های دکتری و قراردادهای پژوهشی گام برداریم و به مرجعیت علمی در دنیا دست پیدا کنیم.»
وی اضافه می‌کند: «در مسیر تحقق مرجعیت علمی، نمایه کردن بین‌المللی مجلات علمی و پژوهشی که به زبان‌های فارسی و انگلیسی در کشور منتشر می‌شوند، یک اقدام مهم است که در این راستا نیاز داریم ظرفیت علمی و پژوهشی کشور را نسبت به این موضوع حساس کنیم و در خصوص ترویج و نهادینه‌سازی انجام پژوهش‌های مؤثر و مبتنی‌بر نیاز فعالیت کنیم، همچنین انعکاس ظرفیت انجمن‌های علمی و نخبگان کشور در رسانه‌های مهم و تأثیرگذار مانند رسانه‌های پر بازدید و صداوسیما از برنامه‌های این معاونت است و با همکاری اداره کل روابط عمومی وزارت علوم در حال تدوین نقشه راه این اقدام مهم هستیم.»
بیشتر بخوانید:
توجه به این نکته حائز اهمیت است که؛ برای هرگونه برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری، داشتن اطلاعات به‌روز و در عین حال صحیح و متقن یک ضرورت است که در همین راستا مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی به‌عنوان یک مرجع برای مسئولان کشور مطرح می‌شود و با مراجعه به آمار و اطلاعات این مؤسسه به‌راحتی و در کم‌ترین زمان تعداد دانشجویان هر رشته تحصیلی و همچنین تعداد دانش‌آموختگانی که موفق به اشتغال در بازار کار شده‌اند در دسترس است. بنابراین بهره‌گیری از چنین اطلاعاتی برای برنامه‌ریزی در حوزه معاونت آموزشی، ایجاد رشته‌ها، پژوهش و بحث‌های مربوط به کارآفرینی بسیار ذی‌قیمت و ارزشمند است.
با توجه به روندهای حاکم ضروری است، جهت‌دهی پذیرش و تربیت دانشجویان بر اساس نیاز جامعه و صنایع فعال صورت پذیرد. بنابراین لازم است به تدریج سهم بیشتری از این توان معطوف به نیازها و اولویت‌های کشور شده و مستقیماً بر اساس تقاضا تعریف و به اجرا گذاشته شوند. در این راستا پیش‌بینی انواع حمایت‌ها، تشویق‌ها و تسهیلات ضروری بوده و تحقق این امر در سطح دانشگاه‌ها و ستاد وزارتخانه نیازمند تلاش جدی است.
انتهای پیام/۱۰۴/
انتهای پیام/