متولیان تحقق فرمان رهبری دامن‌گیر شعارزدگی شده‌اند/ قوه عاقله کشور تسهیل‌گر مسائل و مشکلات جامعه
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا _ فاطمه بحیرائی؛ تأکید چند ساله رهبر معظم انقلاب اسلامی بر مسئله «تولید»، اهمیت این موضوع را برای کشور نشان می‌دهد. در مقطعی که کشور با مشکلات اقتصادی روبه‌رو است، مقام معظم رهبری سال گذشته را با عنوان «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» و امسال را با عنوان «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نامگذاری کردند، که این نامگذاری‌ها بر اهمیت تولید دانش‌بنیان دلالت دارد.
مقام معظم رهبری در رابطه با علت اهمیت اقتصاد و تولید دانش‌بنیان برای جامعه می‌فرمایند: «حرف امروز من این است که برای رشد اقتصاد کشور و اصلاح امور اقتصادی کشور به‌طور قاطع باید به‌سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کنیم. «اقتصاد دانش‌بنیان» یعنی چه؟ یعنی اینکه دانش و فناوری پیشرفته نقش‌آفرینی فراوان و کاملی در همه عرصه‌های تولید داشته باشد؛ یعنی حتی انتخاب آن کار تولیدی هم باید برخاسته از نگاه دانشی، بینشی و علمی باشد؛ این معنای اقتصاد دانش‌بنیان است که در همه عرصه‌های اقتصاد باید دخالت داشته باشد.»
ایشان ادامه می‌دهند: «اگر ما این سیاست را دنبال کردیم، دانش را پایه و زمینه اقتصاد کشور قرار دادیم و بنگاه‌های اقتصاد دانش‌بنیان را افزایش دادیم، منافع زیادی برای کشور و اقتصاد کشور خواهد داشت؛ زیرا هزینه‌ها را کاهش می‌دهد (یعنی اقتصاد دانش‌بنیان موجب کاهش هزینه‌های تولید می‌شود)، بهره‌وری را افزایش می‌دهد (که امروز یکی از مشکلات ما کاهش بهره‌وری است)، کیفیت محصول را افزایش می‌دهد و بهبود می‌بخشد و محصولات را رقابت‌پذیر می‌کند؛ یعنی در بازارهای جهانی ما می‌توانیم از این محصولات به‌عنوان محصولات رقابت‌پذیر استفاده کنیم، در داخل کشور هم ولو ما در مورد واردات خیلی تعرفه نگذاریم و واردات سرازیر شود؛ وقتی محصول داخلی کیفیت بهتری داشته باشد، قیمت آن هم ارزان‌تر، مردم طبعاً به آن اقبال می‌کنند و چنین خصوصیاتی تنها در تولید دانش‌بنیان وجود دارد.»
بنابراین بر تمام آحاد جامعه ضرورت دارد که هر فرد در حوزه کاری خود در این زمینه گام بردارد. جامعه دانشگاهی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز برای عمل به فرمان مقام معظم رهبری و تحقق تولید دانش‌بنیان عزم خود را جزم کرده‌اند، به طوری‌که محور تحقق این فرمان را جامعه دانشگاهی می‌دانند. در این میان برخی معتقدند که تحقق فرمان رهبر معظم انقلاب از طریق حمایت‌های صنعت از دانشگاه شکل می‌گیرد؛ ازاین‌رو با حجت‌الاسلام مرتضی جلیلی به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه مشروح آن‌را از نظر می‌گذرانید.
آنچه در گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام جلیلی می‌خوانید:
* بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، هنری شعار سال را به مقوله‌ای فراگیر و فرهنگی تبدیل می‌کند
* قشر دانشگاهی نقش تسهیل‌گر در تحقق شعار سال دارند
* تلاش دشمنان برای القای حس عدم توانمندی کشور برای تولید
* با بهره‌گیری از نیروی انسانی جوان شاهد موفقیت‌های چشم‌گیری بودیم
* نگاه علمی به موضوعات، با خروجی‌های موفق‌تر و موثرتری همراه است
بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، هنری شعار سال را به مقوله‌ای فراگیر و فرهنگی تبدیل می‌کند
آنا: مقام معظم رهبری در شعار سال بر تولید دانش‌بنیان تاکید داشتند، چطور می‌توانیم برای تحقق فرمایشات ایشان موضوع دانش‌بنیان را به یک موضوع فراگیر و فرهنگی تبدیل کنیم؟
حجت‌الاسلام جلیلی: برای اینکه موضوعی را به مسئله‌ای فراگیر و فرهنگی تبدیل کنیم باید از ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها و اقداماتی که این امر را تسهیل می‌بخشد بهره گیریم که بخشی از آن در فضاهای همایش‌ها، نشست‌های علمی، بسترهای هم‌افزایی و دانش‌افزایی اساتید محقق می‌شود، زیرا اساتید مجربی که به موضوع تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌افزایی آگاهی دارند، به‌راحتی می‌توانند ضرورت این مقوله را برای عامه مردم و مخاطبان خاص تبیین کنند.
ظرفیت دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد مباحث هنری است. ما باید از ابزارهای هنری همچون فیلم‌نامه، تئاتر، نقاشی و غیره برای اثرگذاری بیشتر بر مخاطبان بهره گیریم و عموم جامعه را به اهمیت این موضوع آگاه سازیم، چراکه برخی سعی دارند در تولید دانش‌بنیان موانع زیادی را برای مخاطب ترسیم کنند و این باور را در ذهن مردم ایجاد کنند که نمی‌توان به تولید دانش‌بنیان دست یافت و این امر شعاری بیش نیست؛ ازاین‌رو نیازمند شکل‌گیری تبیینی آگاهانه در کشور هستیم. بنابراین می‌توان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، هنری و حتی جلسات سخنرانی‌های مذهبی موضوعات مختلف را به مقوله‌ای فراگیر و فرهنگی تبدیل کرد تا مخاطب به درک درستی از آن دست یابد. نگاه سهل‌انگارانه به موضوعات مهم کشور این مقوله را به ابتذال می‌کشاند، درحالی‌که به مباحث شعاری و تبلیغی با افراط پرداخته می‌شود
تأکید چندین ساله مقام معظم رهبری بر مقوله تولید، نشان‌دهنده این است که ایشان تولید را راه‌حل رفع مشکلات کشور می‌دانند؛ اما آیا این مسئله دغدغه سایر جامعه نیز بوده است؟ چه میزان از محتوای کتب درسی دانشگاه و آموزش و پرورش، آموزش عالی و سطوح مختلف را به این امر اختصاص داده‌اند؟ موضوعات غیرضروری چه جایگاهی برای ما دارد؟ چرا دغدغه اصلی کشور به فراموشی سپرده شده است؟
بنابراین نگاه سهل‌انگارانه به موضوعات مهم کشور این مقوله را به ابتذال می‌کشاند، درحالی‌که به مباحث شعاری و تبلیغی با افراط پرداخته می‌شود. ما باید برای تحقق فرمان رهبر معظم انقلاب سربرگ تمامی امور خود را نام سال قرار دهیم نه تنها به شعار اکتفا کنیم. در سال‌های گذشته نیز حضرت آقا موضوع اقتصاد مقاومتی و جهاد تبیین را مطرح کردند اما نهادها و ارگان‌های مختلف تمامی برنامه‌های خود را طبق شیوه گذشته پیش می‌بردند و فعالیت‌ها تنها نام سال را یدک می‌کشید، چراکه هیچ‌گونه ارتباطی با شعار تعیین شده و محوریت‌های آن نداشت. متولیان امر دچار شعارزدگی و بحث‌های رسانه‌ای شده و از اهداف اصلی فاصله گرفته‌اند
توقع ما این نیست شعار سال به‌طور کامل محقق شود اما با توجه به امکانات موجود باید در پایان سال این ارزیابی صورت گیرد که چند درصد جامعه در مسیر تحقق آن گام برداشته‌اند و با چه دستاوردهایی برای کشور همراه بوده است. اما متأسفانه گزارش‌های ما به این سمت‌وسو هدایت شده که چه تعداد برنامه در آن زمینه برگزار کرده‌ایم و چه مقدار بودجه به این امر اختصاص داده شده است؛ به‌طور مثال در سال گذشته مصوبه‌ای در راستای جهاد تبیین شکل گرفت و بودجه‌ای به این امر اختصاص داده شد که مقام معظم رهبری به این امر ورود کرده و فرمودند: اصلا جهاد تبیین نیاز به بودجه آن‌چنانی ندارد و این اقدام تضییع بودجه است. بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که متاسفانه متولیان امر دچار شعارزدگی و بحث‌های رسانه‌ای شده و از اهداف اصلی فاصله گرفته‌اند، بنابراین ارائه گزارش عملکرد با ارائه بحث‌های آماری کاملاً متفاوت است.
بیشتر بخوانید:
- مسئولان و مردم آمادگی کامل برای تحقق شعار سال را دارند
- تحقق شعار سال با ادغام اهداف دانشگاه‌ها در برنامه‌های کلان ملی
قشر دانشگاهی نقش تسهیل‌گر در تحقق شعار سال دارند
آنا: چند درصد جامعه در تحقق شعار سال نقش دارند؟ آیا تنها جامعه دانشگاهی مدنظر است؟
حجت‌الاسلام جلیلی: در وهله اول باید مطالبه عمومی شکل گیرد و قاطبه جامعه با این امر آشنا شوند؛ به‌طور مثال اگر قرار است در آن سال مردم نقش اثرگذاری در جامعه ایفا کنند و انتخاباتی برگزار شود، می‌توانند با تکیه‌بر شعار سال، انتخابی هوشمندانه داشته باشند. ازاین رو می‌توان نقش عموم مردم را اینگونه تعریف کرد که هم در مطالبه‌گری از مسئولان و هم در انتخاب خودِ مسئولان اعم از شورا، مجلس و ریاست‌جمهوری نقش حائز اهمیتی دارند. اما اگر ضرورت‌ها به‌درستی برای عموم مردم تبیین شود، می‌توانند در صحنه مطالبه‌گری نقشی اثرگذار ایفا کنند و گامی موثر در تحقق شعار سال بردارند. اگر ضرورت‌ها به‌درستی برای عموم مردم تبیین شود، می‌توانند در صحنه مطالبه‌گری نقشی اثرگذار ایفا کنند و گامی موثر در تحقق شعار سال بردارند
مقوله تولید دانش‌بنیان سه مخاطب خاص دارد، مخاطب اول مسئولان (اعم از اجرایی، قانون‌گذاران مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی) هستند، مورد دیگر جامعه دانشگاهی است چراکه تولید علم توسط این قشر شکل می‌گیرد و عامل اثرگذار سوم صنعتگران و تولیدکنندگان کشور هستند؛ بنابراین باید به این امر واقف بود که اگر به دنبال تولید هستیم قشر دانشگاهی نقش تسهیل‌گر در این زمینه دارند و با مطالبه‌گری مردم نیز نقششان متمایز می‌شود. ازاین‌رو مخاطب خاص شعار رهبری تنها جامعه دانشگاهی نیست بلکه مسئولین کشور و صنعت نیز باید تسهیل‌گر باشند. اگر در دانشگاه به دنبال انجام پروژه‌های پژوهشی هستیم که به تولید ثروت بیانجامد، باید نظام موضوعات و مسائل کشور را در مسائل اقتصادی احصاء کنیم و ظرفیت‌های کشور مشخص شود. مقام معظم رهبری در سخنرانی‌های گذشته خود به این امر اشاره فرمودند که طبق آمار بین‌المللی کشور ما رتبه نخست را در عدم استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود دارد؛ بنابراین شناخت پتانسیل‌ها و ظرفیت‌ها مقوله‌ای بسیار حائز اهمیت است که جامعه دانشگاهی در این راستا نقشی حیاتی دارد.
اگر میان جامعه دانشگاهی و مدیران اجرایی و قانون‌گذار ارتباط برقرار شود به طبع مسائل کشور نیز به درستی احصاء می‌شوند و دانشگاه‌ها با توجه به این موارد، پژوهش‌های خود را تعریف می‌کنند. در این صورت مسئله‌محوری و موضوع‌محوری نقشی بنیادین به خود می‌گیرد و تحت تأثیر مواردی که جامعه جهانی به‌دنبال القای آن هستند، قرار نمی‌گیرند.
حضرت آقا بارها فرموده‌اند دانشگاه، قوه عاقله جامعه است؛ بنابراین اگر مدیران به‌دنبال نقشی اثرگذار در جامعه هستند باید از قوه عاقله کشور بهره گیرند نه اینکه در پستوهای مدیریتی خود با کارشناسان و عده‌ای محدود به دنبال حل مسائل باشند، بلکه باید روحیه مطالبه‌گری از دانشگاه، در همه مسئولین کشور به‌طور جدی شکل گیرد. شرکت‌های دانش‌بنیان و دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها با این نگاه شکل گرفت اما نتوانستند به نقطه مطلوبِ ترسیم شده، دست یابند. سورنا ستاری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این زمینه گام‌های اساسی برداشته و شاهد اقدامات جهادی در این زمینه بوده‌ایم، اما کشور ما نیازمند این است که این قبیل اقدامات ادامه پیدا کند و بسترهایی فراهم شود که این تفکر در دانشگاهیان ایجاد شود که در حل مسائل کشور نقش‌آفرین و موثر هستند، نه اینکه جامعه دانشگاهی به این باور برسد که تنها اساتید و دانشجویان را گرد هم می‌آورند تا در گزارش‌های ماهانه یادی از آن‌ها شود. بنابراین نیازمند بسترسازی بنیادین از سوی دولت و مطالبه‌گری جدی آن‌ها از دانشگاهیان هستیم. همچنین وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز می‌توانند در این راستا نقش‌آفرینی کنند و بسترهایی ایجاد شود که با ضمانت اجرایی همراه باشد، نباید سخنان اساتید با تجربه کشور تنها در حد مقاله باقی بماند. نباید سخنان اساتید با تجربه کشور تنها در حد مقاله باقی بماند
مجلس شورای اسلامی نیز با تدوین قوانین در برنامه‌های توسعه‌ای می‌تواند مسائل و مشکلاتی که سال‌ها گریبان‌گیر کشور بوده را رفع کند، کشور نیازمند این است که یکبار برای همیشه این موانع رفع و نگاه علمی به آن‌ها شود. باید تولیدکنندگان را از چرخه طولانی ادارات خارج کنیم تا شاهد بهبود شرایط کشور باشیم نه اینکه حس ناامیدی، شکست و از بین رفتن سرمایه در ذهن تولیدکنندگان تقویت شود.
تلاش دشمنان برای القای حس عدم توانمندی کشور برای تولید
آنا: جهاد تبیین در تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین به چه معناست؟
حجت‌الاسلام جلیلی: جهاد تبیین به این معناست که بدانیم دشمنی وجود دارد و در صدد آن باشیم که با تلاشی مضاعف اقدامات آن‌ها را خنثی کنیم، به‌طور مثال دشمنان سعی دارند با نادیده گرفتن ظرفیت‌های موجود این حس را به جامعه منتقل کنند که ما توانایی تولید را نداریم. اگر کشورهای پیشرفته صنعتی دنیا را در نظر بگیریم، مبنای پیشرفت و ثروت‌افزایی در همه این کشورها تولید و سرمایه‌گذاری است. بسیاری از این کشورها تولیدات خود را از صفر و حتی بعد از جنگ جهانی و آوارگی‌های به‌وجود آمده از زیر صفر آغاز کردند، در حالی‌که کشور ما ظرفیت‌های بسیار بالایی دارد، بنابراین جهاد تبیین اینگونه محقق می‌شود که در کشور ما این باور و توانمندی وجود داشته باشد که می‌توانیم به نقطه مطلوب دست یابیم.دشمنان سعی دارند با نادیده گرفتن ظرفیت‌های موجود این حس را به جامعه منتقل کنند که ما توانایی تولید نداریم
برخی از آسیب‌هایی که ما در جمع دانشجویان شاهد آن هستیم این است که نسبت به آینده ناامید هستند و برخی اساتید نیز این حس ناامیدی را باتوجه به ذهنیتی که رسانه‌های غربی در آن‌ها شکل داده‌اند دو چندان به دانشجویان تلقین می‌کنند. بنابراین بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در کشور و مسیری که می‌تواند ما را به نقطه مطلوب برساند بدون جهاد تببین قابل تحقق نیست.
بیان این نکته نیز حائز اهمیت است که جهاد تبیین تنها با نشست‌ها، گفت‌وگوها و همایش‌ها به نتیجه نمی‌رسد بلکه ما باید از ظرفیت‌های هنری، سینمایی، بصری و غیره نیز بهره گیریم و بتوانیم آن‌ها را تقویت کنیم.
بیشتر بخوانید:
با بهره‌گیری از نیروی انسانی جوان شاهد موفقیت‌های چشم‌گیری بودیم
آنا: در بیانات گذشته مقام معظم رهبری بر این امر تاکید شده است که اقتصاد دانش‌بنیان و زنجیره تبدیل علم به تولید انبوه، از طریق نیروی انسانی جوان محقق می‌شود. آیا اقدامات جدی برای اشتغال دانشجویان درنظر گرفته شده است؟ دستاوردهای ما چیست؟
حجت‌الاسلام جلیلی: نیروی انسانی جوان نیرویی است که انگیزه، توان، ظرفیت قوی‌تر و تفکر جدید و خلاقی دارد که می‌تواند در کشور موثر باشد. در برخی از بخش‌ها که از این ظرفیت بهره گرفته شده شاهد موفقیت‌های چشم‌گیری بوده‌ایم، اما در سایر عرصه‌ها که از حضور جوانان محروم بوده‌ایم، ناکام ماندیم، بنابراین نه می‌توانیم بگوئیم که به‌طور کامل از نیروی انسانی بهره کافی و وافی را برده‌ایم نه می‌توانیم بگوئیم در این زمینه کاملاً بی‌بهره بوده‌ایم. نمونه بارزی از به‌کارگیری جوانان کشور که نتایج بسیار خوبی به همراه داشته است موضوعات هوافضا، انرژی هسته‌ای، نانو و غیره است که شخصیت‌های جوان ناشناخته کشور نیز جان خود را در مسیر علم و ارتقای کشور فدا کردند و به درجه رفیع شهادت نائل شدند. شهیدانی همچون احمدی روشن، رضایی‌نژاد، شهریاری و غیره توانستند در زمینه انرژی هسته‌ای تحولی شگفت‌انگیز ایجاد کنند. همچنین برای تولیدات نظامی نیروهای مسلح نیز از نیروی جوان و تازه‌نفس بهره گرفته‌ایم و این امر مسیر رسیدن به نقطه مطلوب را بسیار کوتاه‌تر کرد. اما دربرخی عرصه‌ها این قبیل اقدامات شکل نگرفت و عقب افتادگی ما در آن زمینه را به همراه داشت.
اگر به‌دنبال دستیابی به نتیجه مطلوب هستیم این امر با نگاه و بهره‌گیری از زیرساخت‌های علمی صورت می‌گیرد نگاه علمی به موضوعات، با خروجی‌های موفق‌تر و موثرتری همراه است
آنا: آیا شعار سال تنها ناظر به حوزه اقتصاد است یا می‌توان آن‌را به سایر حوزه‌ها تعمیم داد؟ تمامی تولیدات کشور باید دانش‌بنیان باشند؟
حجت‌الاسلام جلیلی: قطعا قابل تعمیم است. اقتصاد، اقتصاد دانش‌بنیان و اشتعال‌زا به‌عنوان مباحث و دغدغه‌های مهم و اولویت‌دار کشور مطرح می‌شود، اما اگر به‌دنبال دستیابی به نتیجه مطلوب هستیم این امر با نگاه و بهره‌گیری از زیرساخت‌های علمی صورت می‌گیرد و می‌توانیم شاهد موفقیت‌های چشم‌گیری باشیم. علم نور، سلطان، راهگشای مسیر، استفاده از تجربیات و غیره است بنابراین اگر ما به همه موضوعات کشور نگاهی علمی داشته باشیم یقیناً خروجی‌های موفق‌تر و موثرتری خواهیم داشت و چه‌بسا زودتر به نتایج مطلوب دست پیدا می‌کنیم، لذا اگر به تولیدات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره نگاه علمی داشته باشیم اثربخش‌تر خواهد بود و موفقیت بیشتری در آن زمینه‌ها خواهیم داشت.
انتهای پیام/۱۰۴/
انتهای پیام/