تاجیک: با شعار «مرگ بر...» نمی‌توان با دنیا گفت‌وگو کرد/ رابطه با انگلیس سخت اما شدنی است
سمیرا امیرچخماقی، گروه بین الملل- محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه برای شرکت در کنفرانس «حامیان سوریه» عازم لندن خواهد شد.
ظریف به عنوان دومین وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی بعد از پیروزی انقلاب در حالی راهی انگلیس می‌شود که کمال خرازی آخرین وزیر امور خارجه‌ای بود که در سال 2000 در دوران دولت اصلاحات از تهران به لندن سفر کرد.
وزیر امور خارجه دولت اعتدال اکنون بعد از 16 سال و در شرایطی که ایران و انگلیس یک دوره قطع رابطه کامل و تسخیر سفارت این کشور در تهران را پشت سر گذاشته‌اند به دعوت اندیشکده «چتم هاوس» و کنفرانسی با میزبانی بریتانیا، آلمان، نروژ، کویت و سازمان ملل متحد راهی این سفر می‌شود.
توافق هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 و رقابت کشورهای اروپایی برای سفر به ایران و سفر اخیر رئیس جمهوری به فرانسه و ایتالیا حاکی از گردش کامل در مناسبات سیاسی ایران با جهان بعد از سال‌های طولانی است، اینکه این گردش در روابط ایران و انگلیس تا چه اندازه تأثیرگذار است و آینده به چه سمتی خواهد رفت را در گفت‌وگو با نصرت الله تاجیک، دیپلمات سابق کشورمان مورد بررسی قرار داده ایم.
* آقای ظریف روز پنجشنبه به عنوان دومین وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به لندن می‌رود. فکر می‌کنید چه تغییری در روابط ایران و انگلیس پیش آمده که وزیر امور خارجه ایران پس از 16 سال عازم این سفر می‌شود؟
- روابط ایران و انگلیس یک روابط پر فراز و نشیب است. ما هم دارای مشکلات خارجی با خود انگلیس‌ها هستیم و هم مشکلات داخلی در این زمینه داریم. بنابراین باید هر دو دو جنبه را در نظر بگیریم.
رقابتی نیز بین انگلیس و سایر کشورهای اروپایی و حتی آمریکا درباره ارتباط با ایران وجود دارد، بنابراین رابطه با انگلستان باید یک رابطه بسیار حساس و با درایتی باشد. در میان همه اینها بدقلقی خود انگلیس‌ها نیز وجود دارد. مذاکره با انگلیسی‌ها و رفتار با آنها نیاز به روانشناسی خاصی دارد که هم باید سیاست‌مداران و دیپلمات‌های کشورمان به آن توجه داشته باشند و هم اینکه مردم به مشکلات خاصی که در ارتباط با این کشور وجود دارد، دقت کنند.
طبیعی است که فضای تنفسی به وجود آمده برای سیاست خارجی، کاری سنگین و حجیم می طلبد تا بتوانیم با انگلیسی‌ها به یک روال منطقی که شرایط تخریبی نداشته باشد، برسیم و دو کشور بتوانند در قبال یکدیگر نقش سازنده و روابط منطقی داشته باشند.
* این روابط منطقی از نظر شما تا چه اندازه قابل دسترس است؟
- خیلی سخت است ولی نشدنی نیست. ما امیدواریم با رویکرد جدیدی که در سیاست خارجی در دولت یازدهم ایجاد شده است، بتوانیم با دنیا بر اساس دیالوگ منطقی و کسب منافع حداکثری گفت‌وگو کنیم. در حقیقت مهم‌ترین شاخص در این میان بهبود زندگی برای مردم کشور است.
* زمانی که آقای خرازی در دوره رئیس‌جمهوری آقای خاتمی به انگلستان سفر کرد، این احتمال مطرح شد که برای توسعه هر چه بیشتر روابط با لندن، برخی موضع گیری ها از جمله شعار «مرگ بر انگلیس» از شعارهای مراسم رسمی حذف شود. فکر می‌کنید در دوره جدید مجددا چنین احتمال هایی مطرح شود؟
- ما بالاخره باید یک زمانی تکلیف «مرگ بر» را روشن کنیم و بیشتر به زندگی توجه کنیم. من مشکلاتی را که در سیاست خارجی وجود دارد متوجه می شوم و نحوه تنظیم روابط با کشورهای دنیا و مسائلی را که وجود دارد درک می‌کنم اما به عقیده من باید به سمت مثبتی حر کت کنیم.
البته بخش زیاد این حرکت به کارکرد و عملکرد کشورهای خارجی باز می‌گردد، اما قسمتی از آن نیز به خود ما باز می‌گردد که به جنبه‌های سازنده‌تری از سیاست خارجی دقت نظر داشته باشیم و با دنیا رابطه معقول‌تری را در پیش بگیریم.
همین مدل رفتاری که در برجام از خود نشان دادیم یا مدل رفتاری و الگویی که در دولت یازدهم در سیاست خارجی دنبال شده است، نشان می‌دهد که می‌توانیم با دیالوگ بهتری با کشورهای دنیا وارد مذاکره شده، کار کنیم و منافع حداکثری داشته باشیم.
ممکن است زمانی شعار مرگ بر هر کشوری کارکردی داشته است اما بعید می دانم که از این به بعد از این طریق بتوانیم گفت‌وگو کنیم. من فکر می‌کنم که با گفتارهای بهتر و چهره‌های در شأن جمهوری اسلامی و اسلام می‌توانیم با دنیا وارد گفت‌وگو شویم. البته یک قسمت به عملکرد کشورهای دیگر بازمی‌گردد ولی در عین حال بهتر است که ما الگوی بهتری را دنبال کنیم.
* آقای کامرون هفته گذشته در مکالمه تلفنی با آقای روحانی درخواست آزادی زندانیان انگلیسی در ایران را کرده بود، فکر می‌کنید در مسیر روابط با انگلیس چنین جریانی رخ خواهد داد؟
- باید دو بحث را از هم جدا کرد. کشورهای دنیا بهتر است مسائل را در سطح دولت‌ها با یکدیگر حل کنند که در حقیقت گرفتاری آنها باعث نشود که شهروندان آسیب‌پذیر، آسیب بیش از حدی ببینند.
ممکن است در کارکرد بین دولت‌ها افراد خطایی بکنند، من اکنون نمی‌دانم که کیفیت این افراد و دلیل زندانی بودن آنها چیست ولی ما همان‌قدر که در داخل کشور دارای کارکردی در دولت و حکومت هستیم که می‌توانیم عفو بدهیم و بخشودگی را برای زندانیان ایجاد کنیم ، در روابط بین‌الملل نیز تبعه یک کشوری می‌تواند از این قواعد برخوردار شود.
البته بنده نمی‌دانم که این افراد زندانی در حال حاضر چه شرایطی دارند اما همه این موضوعات با حسن‌نیت در روابط کشورها قابل حل است. اگر کسی به هر دلیلی گرفتار شده است باید به سمت دفع خطر حرکت کنیم نه اینکه به سوی انتقام‌گیری برویم.
ما امیدواریم روابط بین دو کشور آنقدر به سمت مطلوبی پیش برود که حتی اگر اتفاقاتی مانند ورود ناو نظامی آمریکا به آب‌های ایران روی داد، بهترین ایده همان استفاده از کنوانسیون وین باشد و دسترسی کنسولی که افراد بتوانند سریع‌تر از حق و حقوق خود آگاه شوند و از موقعیتی که به ناچار گرفتار آن شده اند، رهایی یابند.
* فکر می‌کنید موضع‌گیری‌های داخلی درباره سفر آقای ظریف چطور خواهد بود؟
- بعد از سفر رئیس‌جمهور به فرانسه و ایتالیا متأسفانه در داخل صداهایی برخاست که خیلی مطلوب صلابت سیاست خارجی ایران نیست.
سیاست خارجی مقوله پیچیده‌ای است و ما باید در حقیقت کار را به دست کاردان بسپریم. نهادهای نظارتی مانند مجلس و سایر نهادها، نظارت کافی را داشته باشند، اما اینکه شعارهای نامطلوبی در سطح جامعه سر داده و ایجاد یک ذهنیت دنبال شود، خوب نیست و بهتر است با سیاست خارجی به جای شعارهای توخالی به عنوان یک مقوله تخصصی برخورد شود.
انتهای پیام/