تعریف نظام‌نامه اجرایی استاندارد برای کرسی‌های ترویجی/ نسخه اولیه آیین‌نامه دستیار آموزشی تدوین شد
گروه استان‌های خبرگزاری آنا، تیر ۱۳۹۸ حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، آیین‌نامه اجرایی هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی تعالی علوم انسانی و هنر را به رؤسای استانها، واحدها، مراکز آموزشی و معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی این دانشگاه ابلاغ کرد.
طبق این آیین‌نامه که به جزئیاتی از جمله ارکان، ضوابط و فرآیند اجرایی وظایف هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی اشاره شده است، راه‌اندازی هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی تعالی علوم انسانی و هنر در صدر وظایف معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه قرار دارد تا با ایجاد شبکه گسترده علمی و بهره‌گیری از اعضای هیئت علمی و افراد برجسته، زمینه ایجاد تعامل و همکاری بیشتر در درون خانواده دانشگاه آزاد اسلامی فراهم شود.
بیشتر بخوانید:
از بازنگری نظام آموزشی و پژوهشی تا برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی و ترویجی
هیئت‌های اندیشه‌ورز نباید به دنبال کار اجرا باشند
دانشکده موضوعی و مسئله‌محور «مطالعات خانواده ایرانی اسلامی» در مسیر ایجاد
بر اساس بندهای این آیین‌نامه؛ مأموریت اصلی هیئت‌های اندیشه‌ورز مساعدت و مشاورت در قلمرو سیاست‌گذاری، گفتمان‌سازی، پایش علمی و تشخیص نیازهای استانی و کشوری، شناسایی ظرفیت‌های علمی استان و ارائه پیشنهادهای عملیاتی در راستای تعالی علوم انسانی و هنر به‌منظور تبدیل دانشگاه آزاد اسلامی به مرجعیت علمی و پیوند علوم انسانی و هنر با نظام و جامعه اسلامی است.
در این آیین‌نامه به وظایف هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی اشاره شده که شامل مواردی ازجمله بازنگری نظام آموزشی و پژوهشی فعلی و تبدیل آن به نظام فعال، پویا و کارآمد از طریق بررسی نقاط قوت و ضعف، شناسایی نیازهای علمی استان و تبیین نظام موضوعات و مسائل بومی، طراحی و ساماندهی محتوایی پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها، مقالات و نشریات علمی با هدف مأموریت‌گرایی براساس نظام موضوعات و مسائل واقعی استان، کشف نخبگان باورمند به تعالی علوم انسانی و هنر و حمایت پژوهشی از آنها، ارائه مشاوره به انجمن‌های علمی و... است.
برای تحقق این موضوع استفاده وسیع از ایده‌های نو، مستندسازی، جمع‌بندی تجارب، نظرات خبرگان و افراد خلّاق ضروری به‌نظر می‌رسد، هرچند سرعت تغییرات محیطی و ایجاد نیازهای مقطعی در عصر جدید موجب شده تا اغلب سازمان‌ها از اندوخته‌های فکری پیشینیان بهره بگیرند.
اکنون بیش از دو سال از تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز در استان‌های دانشگاه آزاد اسلامی می‌گذرد. خبرنگار خبرگزاری آنا در راستای رسالت خبری خود و در سلسله گفت‌وگوهایی با عنوان «اندیشه‌ورزی بر مدار نخبگان» با رؤسای هیئت اندیشه‌ورز در استانها، فعالیت و دستاوردهای این هیئت‌ها را پیگیری و بررسی می‌کند تا رسانه دانشگاه هم به سهم خود به اطلاع‌رسانی و ایفای نقش در تعالی علوم انسانی و هنر بپردازد؛ بنابراین در این شماره، بخش نخست گفت‌وگو با محمدعلی نادی رئیس هیئت اندیشه‌ورز تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان را می‌خوانیم.
طراحی کنگره بین‌المللی انسان در تراز نهج‌البلاغه و همایش ملی حکمرانی اسلامی
آنا: هیئت اندیشه‌ورز دانشگاه آزاد استان اصفهان در مدت فعالیت تا چه حد توانسته است معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه را در طراحی فعالیت‌های علمی یاری دهد؟
نادی: هیئت اندیشه‌ورز دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان حدود ۱۳ عضو دارد و در ارتباط با اعضای هیئت اندیشه‌ورز تلاش بر این بوده است که بتوانیم یک خرد جمعی را در اختیار داشته باشیم و در کنار آن سعی کردیم از گروه‌های مختلف علوم انسانی و هنر در ترکیب هیئت اندیشه‌ورز داشته باشیم؛ بنابراین هم از گروه معماری، هم از گروه‌های محض علوم انسانی و هم از گروه‌های کاربردی و نیمه‌کاربردی در ترکیب خودمان داشتیم و همکاران در این زمینه به هیئت کمک زیادی کردند.
اینکه تا چه اندازه توانستیم فعالیت‌هایی را در راستای نیاز معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه داشته است، واقعیت امر این است که نتیجه ارزیابی را باید از این معاونت سؤال کنیم و امیدوار باشیم در انجام انتظاراتی که برآمده از هدف‌گذاری اولیه است، موفق بوده و انتظارات را محقق کرده باشیم؛ اما براساس اهدافی که از پیش تعیین و به استان اصفهان ابلاغ شده بود، ابتدا پس از مشخص‌شدن اعضا و تعیین اعضای هیئت اندیشه‌ورز، نخستین اقدامی که زیر نظر مرکز مطالعات انجام دادیم، این بود که به تدوین یک برنامه عملیاتی اقدام کردیم و مبتنی‌بر آن هدف‌گذاری که مرکز مطالعات و معاونت دانشگاه انجام داده بود، تلاش کردیم تا در حوزه‌های مختلف کمک کنیم.
به‌طور مثال در ارتباط با طراحی دانشکده‌های موضوعی و تدوین طرح‌نامه‌ها، چند دانشکده را طراحی کردیم که شامل دانشکده حکمرانی اسلامی با رویکرد اقتصاد بنگاهی، دانشکده خانواده ایرانی-اسلامی، دانشکده حکمرانی فضای مجازی، دانشکده هنر و معماری اسلامی می‌شود و در ارتباط با تدوین و طراحی دانشکده‌های دیگر هم سعی کردیم که مطابق دستور معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه و مرکز مطالعات به استان‌های دیگری که کمک ما را ضروری می‌دیدند، کمک کنیم تا طرح‌نامه‌های آنها هم در این ارتباط شکل بگیرد؛ بنابراین شاید یکی از پررنگ‌ترین قسمت فعالیت‌های هیئت مربوط به دانشکده‌ها بود.
دو همایش علمی طراحی کردیم که نخستین آن کنگره بین‌المللی انسان در تراز نهج‌البلاغه و دومی همایش ملی حکمرانی اسلامی بود. همایش نخست برگزار شد و همایش دوم سال آینده برگزار خواهد شد.در ارتباط با مدل جنبش تولید علم بومی، مدلی را به معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه در سال ۹۹ ارائه و در ارتباط با برگزاری کرسی‌های ترویجی، چارچوب و فرم‌های ارزیابی را تهیه کردیم که به مرکز مطالعات ارسال شد و به شکلی می‌توان گفت تقریباً یک نظام‌نامه و فرمت اجرایی استانداردی را برای موضوع برگزاری کرسی‌های ترویجی تعریف کردیم.
دو همایش علمی نیز طراحی کردیم که نخستین آن کنگره بین‌المللی انسان در تراز نهج‌البلاغه و دومی همایش ملی حکمرانی اسلامی بود که همایش نخست برگزار شد و همایش دوم هم سال آینده برگزار خواهد شد. در برگزاری همایش حکمت اسلامی هم، متولی بخش تعلیم و تربیت، حکمت اسلامی و تعلیم و تربیت بودیم و مسئولیت برگزاری آن را در اصفهان برعهده گرفتیم.
در ارتباط با موضوع جذب هیئت علمی در حوزه علوم انسانی و هنر نیز یک فرم اولیه و یک‌سری شاخص‌ها را طراحی کردیم که به مرکز مطالعات و معاونت علوم انسانی و هنر ارائه شد و اکنون در دست بررسی است.
پیش‌بینی، برآورد و طراحی ۱۲ دوره آموزشی توانمندسازی
آنا: هیئت اندیشه‌ورز چه‌قدر در انجام مأموریت‌های اصلی و شناسایی ظرفیت‌های علمی و ارائه پیشنهادهای عملیاتی در راستای تعالی علوم انسانی و هنر موفق بوده است؟
نادی: با توجه به اینکه یک برنامه عملیاتی دوساله داشتیم، تلاش‌مان این بود که در این راستا در حوزه انجام و اجرای برنامه عملیاتی حرکت کنیم. یعنی حتی جلساتی را هم که برای برگزاری برنامه‌ریزی می‌کردیم در راستای محقق‌کردن آن برنامه‌ها و فعالیت‌های از پیش تعیین شده بود یا در راستای برطرف کردن چالش‌هایی که عندالزوم با آنها مواجه بودیم، حرکت کردیم.
به‌طور مثال در حوزه توانمندسازی، ۱۲ دوره آموزشی توانمندسازی را پیش‌بینی و برآورد و پس از طراحی به معاونت علوم انسانی و هنر ارائه کردیم و در برگزاری دوره‌های توانمندسازی در دو سال اخیر هم همکاران هیئت به‌عنوان استادان دوره‌ها عمل کردند و در این زمینه فعال بودند. در حوزه شناسایی راهبردهای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، طرحی پژوهشی را با حمایت معاونت فرهنگی دانشگاه انجام دادیم که نتایج آن به دانشگاه ارائه شد.
اصلاح سرفصل‌ها متناسب با نیازهای بازار کار و فعالان اقتصادی
در حوزه کشف نخبگان، یکی از خدمات هیئت اندیشه‌ورز این بود که نیروهای نخبه‌ای شناسایی شدند به‌طوری که دو دوره مجبور شدیم نیروهای جایگزین در هیئت اندیشه‌ورز بیاوریم و نیروهای قبلی‌مان علاوه‌بر اینکه ارتباطات‌شان با هیئت بسیار قوی است و در جلسات شرکت می‌کنند؛ اما در قالب مسئولان اجرایی واحدهای استان معرفی شدند و این نشان‌دهنده آن بود که هیئت اندیشه‌ورز علاوه‌بر نخبگی علمی، توانست در بخش نخبگی اجرایی هم کمک کند.
در حوزه اصلاح رشته‌های دانشکده‌های موضوعی با همکاری اتاق بازرگانی اصفهان و در سرای نوآوری اتاق بازرگانی و دانشگاه آزاد اسلامی، دپارتمان‌هایی را ایجاد کردیم که نخستین برنامه اجرایی آن در حوزه اصلاح سرفصل‌ها با دپارتمان‌های ۱۸ گانه‌ای که آنجا ایجاد شده برای دانشکده کارآفرینی و حکمرانی در حال برنامه‌ریزی است. امیدواریم چنانچه این موضوع تصویب شود، سال آینده با حمایت مالی اتاق بازرگانی، اصلاح سرفصل‌ها را متناسب با نیازهای بازار کار و فعالان اقتصادی و با رویکرد تعالی که مدنظر معاونت است، دنبال کنیم.
تدوین نسخه اولیه آیین‌نامه دستیار آموزشی
در زمینه تدوین نسخه اولیه آیین‌نامه دستیار آموزشی، هیئت اندیشه‌ورز بسیار فعال بود و پیش‌نویس این آیین‌نامه را آماده و در اختیار رئیس استان قرار داد و بعد هم با اصلاحاتی در باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ابلاغ شد.
در حوزه چاپ کتب با رویکرد تعالی در بخش حکمی‌سازی، کتاب «روان‌درمانی مبتنی بر آموزه‌های مهدویت» که تألیف یکی از همکاران هیئت بوده، زیر چاپ است. هشت عنوان مصوب دیگر هم داریم که دو عنوان مربوط به «دکتر عبدالحسین مدرسی‌زاده» بود که در کنگره انسان در تراز نهج‌البلاغه رونمایی شد. این کتاب‌ها در مبحث نهج‌البلاغه نگارش شده که مؤلف آن از همکاران دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد کاشان است.
نکته‌ای دیگر در ارتباط با هیئت اندیشه‌ورز استان اصفهان این است که با وجود طول و عرض جغرافیایی زیادی که استان دارد؛ اما تقریباً از همه واحدهای کلیدی و شهرستان‌ها عضو داریم. به‌طور مثال از کاشان «دکتر مدرسی‌زاده» عضو است. در قسمت جنوبی اصفهان به‌طور مثال از واحد دهاقان «دکتر نورا» عضو هیئت است و اینطور نبوده که جذب اعضا صرفاً به دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان محدود شود.
فرهنگ ارائه کرسی‌های ترویجی شکل گرفته است
در حوزه کرسی‌های نظریه‌پردازی و ترویجی نیز به همین ترتیب، کرسی‌های ترویجی مختلفی برگزار شد که البته خیلی هدفمند هستند و نه به‌طور گسترده و بدون نظام و تفکر؛ معمولاً ایده‌های مطرح‌شده در هیئت پیشنهاد می‌شود و اگر نیاز به جرح و تعدیل‌هایی باشد به شخصی که می‌خواهد کرسی را ارائه کند، پیشنهاد می‌شود و اکنون به‌نظر می‌رسد فرهنگ ارائه کرسی‌های ترویجی در استان اصفهان شکل گرفته است. نه اینکه هر مبحث و مطلب و موضوعی کرسی بشود؛ بلکه خیلی هدفمند به پیش می‌رویم تا بتوانیم پس از ارائه چند کرسی ترویجی، یک محقق یا اندیشمند بتواند از اجماع این کرسی‌ها به یک کرسی نظریه‌پردازی یا کرسی نقد نظریه برسد.
بیشتر بخوانید:
از برگزاری کرسی‌های ترویجی تا معطل‌ماندن پیشنهادهای علمی
به‌روزرسانی تمام سرفصل‌های درسی رشته‌های علوم انسانی و هنر
تعریف مأموریت در ۵ ناحیه استان اصفهان
اتفاق دیگری که در هیئت اندیشه‌ورز استان اصفهان رقم زدیم، موضوع زون‌بندی مناطق استان بود که استان را به پنج ناحیه تقسیم کردیم و در نواحی مختلف مأموریت تعریف کردیم. تعریف مأموریت‌ها خیلی کمک می‌کند که اهداف، عملیاتی و اجرایی شوند و یک شبکه‌سازی از استادان داشته باشیم.
یکی از اهداف کلیدی موضوع شناسایی ظرفیت‌های علمی بود. در هیئت اندیشه‌ورز از استادانی در حوزه علوم انسانی کمک گرفتیم که جزء یک درصد دانشمندان علوم انسانی در سال ۲۰۱۴ بودند. این استادان با اینکه خیلی از نظر کاری و علمی گرفتار بودند؛ اما موفق شدیم از خدمات ارزنده ایشان استفاده کنیم.
در حوزه چاپ کتب با رویکرد تعالی در بخش حکمی‌سازی، کتاب «روان‌درمانی مبتنی بر آموزه‌های مهدویت» زیر چاپ است. هشت عنوان کتاب مصوب دیگر هم داریم که دو عنوان در کنگره انسان در تراز نهج‌البلاغه رونمایی شد.چنین ظرفیت‌هایی در اختیار هیئت قرار گرفت و اعتقادم این است که اگر هیئت‌های اندیشه‌ورز از ابتدا با هدف و برنامه حرکت کنند، می‌توانیم انتظار نتیجه را داشته باشیم؛ اما اگر صرفاً برگزاری جلسات باشد، خیر، یعنی متمرکز بر یک مجموعه برنامه عملیاتی که برنامه‌های عملیاتی هم باید متصل به سیاست‌گذاری و هدف‌گذاری اولیه در معاونت باشد و سپس به‌دنبال عملیاتی کردن آن برنامه‌ها باشیم.
جلساتی هم که برگزار می‌شود، باید در ارتباط با برنامه و چالش‌های فکری و اجرایی آن باشد؛ چراکه تدوین دستورالعمل‌ها و اصلاح دستورالعمل‌های آموزشی و پژوهشی، همه متأثر از برنامه هستند، یعنی اگر برنامه وجود نداشته باشد، طبیعتاً دستور کاری هم نمی‌توانیم داشته باشیم و البته این هشت هدفی که در حوزه معاونت علوم انسانی و هنر پیش‌بینی شده بود، به‌قدری گسترده بود که دیگر لازم نبود هیئت‌ها در حوزه‌های موضوعی که ارتباطی با کارشان ندارد، وارد شوند و این موضوع خیلی مهمی اس؛ البته در شروع کار ممکن است برخی از این اهداف را از دست داده باشیم؛ ولی تجربیاتی که در این دو کسب شد، نباید به‌راحتی از دست برود.
واقعیت امر این است که در هیئت اندیشه‌ورز با تمام توان وجود تلاش و از ظرفیت‌هایی که درک شد، استفاده کردیم، مجموعه هیئت در این زمینه هرچه در توان داشتند، انجام داده‌اند و به‌هرحال متناسب با آن ظرفیت و امکانات باید انتظارات را دسته‌بندی کنیم. یعنی بین واقع‌گرایی و کمال‌گرایی باید حدی را قائل شویم؛ اما در حوزه واقع‌گرایی به‌صورت کامل واقع‌گرایانه عمل شد و آنچه که می‌شد تبدیل به موضوع و کار شود، تبدیل شد و سعی شد تا در حد توان انجام شود.
در حوزه مجلات و نشریات علمی، ۱۱ نشریه را طراحی کردیم که اکنون چهار نشریه به نتیجه رسیده و کار خودشان را آغاز کرده‌اند به‌طور مثال مجله‌های حسابداری و مدیریت ورزشی و مجلات دیگری که در فرایند هستند و قطعاً با پیگیری‌هایی که می‌کنیم، آنها را به نتیجه خواهیم رساند.
اعضای هیئت، طرف مشورت در حوزه حل مسائل و چالش‌ها هستند
آنا: نحوه تعامل و هم‌اندیشی هیئت با مسئولان اجرایی استان و شهرستان‌ها و معاونت‌ها و گروه‌های علمی دانشکده‌ها در حل مسائل و چالش‌ها چگونه بوده است؟
نادی: اعضای هیئت، طرف مشورت در حوزه حل مسائل و چالش‌ها در استان اصفهان هستند؛ بنابراین اینکه آیا این تعامل توانسته مسائل و چالش‌های استان را حل کند؟ بله، پاسخ مثبت است، در تعامل هستند. اینکه با مسئولان اجرایی استان و شهرستان‌ها و معاونت‌ها و گروه‌های علمی دانشکده‌ها در تعامل باشند، بله، این تعامل وجود دارد؛ اما اگر بخواهیم از یک تعامل بسیار سازنده تعریفی داشته باشیم، باید بگوییم که هنوز با یک تعامل سازنده و اثربخشی که بتواند زایا و مولد باشد و بتواند خروجی‌های خاص برای عرصه علوم انسانی و هنر داشته باشد، خیلی فاصله داریم؛ اما اتفاقات خوبی رخ داده است.
اینکه از بخشی از برنامه‌های حوزه علوم انسانی و هنر در استان حمایت می‌شود و در خارج از دانشگاه آزاد اسلامی، حمایت مالی و معنوی می‌شود، نشان‌دهنده این است که هیئت توانسته بخشی از ظرفیت‌های استان اصفهان را درک کند. شاید توانسته‌ایم ۱۰ درصد ظرفیت‌های استان را درک کنیم؛ اما ۹۰ درصد باقیمانده که احتمالاً به‌دلیل ضعف این جانب به‌عنوان مسئول هیئت بوده است و امیدوارم در آینده، هیئت‌ها با تدبیر، مسیرهای متعالی را با هدایت معاونت علوم انسانی و هنر طی کنند. از رئیس و مجموعه اجرایی دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان به‌دلیل حمایت‌ها و همه همکاران هیئت اندیشه‌ورز استان اصفهان به‌دلیل تلاش‌های صادقانه سپاسگزارم.
ادامه دارد.....
انتهای پیام/۴۱۰۳/۴۰۶۲/
انتهای پیام/