///////رویان

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا،

خانم دکتر افشاریان
سؤال: ؟؟؟
- رویان هم در زمینه تولید مثل و درمان ناباروری و هم سلول‌های بنیادی و بیوتکنولوژی جانوری فعالیت دارد، بنابراین کارهایی هم که انجام می‌دهد در راستای این سه محور و آنچه که به این سه محور مربوط می‌شود هست.
یکی از توفیقاتی را که خداوند نصیب ما کرده این است که یک مرکز درمان ناباروری داریم که تقریباً هر کسی از هر کجا ناامید می‌شود به رویان می‌آید.
به لطف خدا خیلی از افرادی که از جاهای دیگر پاسخ نمی‌گیرند، باز هم ما در سطح استاندارد جهانی موفق به درمان این مراجعه‌کننده‌ها شده‌ایم.
به همین خاطر خوشبختانه پژوهشگاه یک خوشنامی دارد که منجر به این شد که امسال از طرف اداره کل سلامت شهرداری تهران، رویان نشان خدمت در حوزه سلامت را بگیرد که اردیبهشت 1400 یک خانم دکتری که مسئول اداره کل شهرداری بودند به همراه شهردار منطقه 4 (چون ما در منطقه 4 شهرداری واقع شده‌ایم) تشریف آوردند و طی مراسمی این تندیس را خدمت ریاست محترم پژوهشگاه دکتر شاهوردی تقدیم کردند.
در مجموع با تلاش همه محققینی که در سه محوری که عرض کردم داریم که شامل اعضای هیئت علمی، پژوهشگران و کارشناسان حدود 250 نفر و دانشجویانی که از دانشگاه‌های مختلف می‌آیند و ما با همکاری دانشگاه‌ها هدایت تزهای آنها را برعهده داریم، پژوهشگاه به لطف خدا توانست در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام که رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها را انجام می‌دهد، در بین پنج پژوهشگاه برتر کشور باشد.
ما سال گذشته به صورت رتبه‌بندی بود که بین 29 پژوهشگاه رتبه چهار را کسب کردیم ولی امسال به‌صورت دسته‌بندی‌های پنج‌تایی اعلام کردند که بین 30 پژوهشگاهی که وابسته به وزارت علوم هستند، ما به لطف الهی و همت محققان‌مان در کتگوری اول یک پنج قرار گرفتیم.
یکی دیگر از کارهایی که همکاران من در مرکزی که یک خیّر خودش سال 98 به رویان مراجعه کرد و یک مجموعه مسجد، دبستان و یک درمانگاه را ساخته بود، مسجد و مدرسه را تحویل داده بود و درمانگاه را می‌خواست به یک مرکز درمانی-تحقیقاتی بدهد و چون کسی که این خیرات را کرده بود، فوت کرده بود، دیابت داشت و آن فردی هم که نماینده این خیّر بود و می‌خواست این وقف را انجام دهد، دیابت داشت، ما درمانگاه کوچک دیابتی داشتیم و مرکز تحقیقات دیابت‌مان را به آنجا منتقل کردیم که بتوانیم از این خیرات و برکات بیشتر استفاده کنیم که امسال خوشبختانه توانستیم موافقت اصولی درمانگاه تخصصی دیابت را از وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی در تیرماه 1400 برای این مرکزی که عرض کردم، لوکیشن آن در انتهای بزرگراه شهید صیاد شیرازی در منطقه‌ای به نام گلزار است، بگیریم که به‌هرحال دوستان خیلی تلاش کردند و آنجا دارند واقعاً درمان را بر پایه تحقیقات به‌روزی که همکاران محقق ما در همان ساختمان انجام می‌دهند جلو می‌برند.
به‌عنوان مثال عرض می‌کنم، اگر که ما داریم روی زخم‌پوش بیولوژیکی کار می‌کنیم، کارآزمایی بالینی‌اش آنجا روی همان بیماران انجام می‌شود.
ما از دو دکتر فیزیولوژیست ورزش داریم در آن مرکز بهره می‌بریم که برای بیمار دیابتی ما ورزش درمان هم داریم، در کنارش که متخصص چشم داریم، متخصص غدد را داریم، متخصص خود بیماری‌های در رابطه با دیابت تخصص گرفته و سایکولوژیست داریم، تمام این تخصص‌های مورد نظر وجود دارد ولی یکسری چیزهای جدید و به‌روز هم به این درمانگاه اضافه کرده‌ایم.
کار دیگری که حاصل واقعاً بیش از 10 سال پژوهش در پژوهشکده سلول‌های بنیادی ما هست و شکر خدا در شهریور ماه 1400 با یک تلاش واقعاً شبانه‌روزی در یک سال آخر به لطف خداوند به این موفقیت دست پیدا کردیم این است که (من ابتدا باید یک توضیح مختصر بدهم که ان جمله‌ای که می‌گویم معنی‌اش برای مخاطبان واضح‌تر باشد) این هست که در پژوهشکده سلول‌های بنیادی که از سال 82 شروع به کار کرده (چون خود پژوهشگاه از سال 70 شروع به کار کرده، بخش تولید مثل‌اش) سلول‌های بنیادی ما از سا ل82 شروع به کار کرده، یک چیزی از حدود سال 1390 موفق به این شده که یکسری از سلول‌های بنیادی بالغه (نه جنینی) را کشت دهد و وارد کارآزمایی‌های پیش‌بالینی کند و الان برای اینکه وارد کارآزمایی بالینی شود، ما مجبور بودیم که یکسری زیرساخت‌هایی را ایجاد کنیم که بعضی‌هایش را خیّرین کمک کردند، بخشی‌اش را ستاد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کمک کردند و بخشی‌اش را از وزارت بهداشت کمک گرفتیم که شراطی به نام JMP، یعنی شرایطی که از نظر استرلیتی، سلول‌ها را با یک استانداردهایی کشت و افزایش تعداد دهیم و این را ببریم به افرادی که مشکلاتی را دارند که می‌توانیم با سلول‌درمانی درمانشان کنیم، تزریق کنیم.

این را ما قبلاً انجام می‌دادیم، کارآزمایی بالینی‌اش را هم انجام دادیم منتهی از خود فرد می‌گرفتیم. موفقیتی که به دست آوردیم و توانستیم این را از سازمان غذا، داروی وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی شهریور ماه 1400 برای این سلول‌ها مجوز تولید در شرایط JMP یا همان استرلیتی را بگیریم، این بود که دیگر این سلول‌ها لازم نیست از بدن من خارج شده باشد و به بدن خود من برگردد و تکثیر شوند، البته از چند نفر فرد سالم این را گرفتیم که دیگر می‌تواند به هر کسی تزریق شود که این واقعاً یک موفقیت بزرگ برای ما بود و واقعاً خداوند لطف کردند.
بنابراین این موفقیت اخذ مجوز تولید سلول‌های مزانشی به نام کیماسل در شرایط JMP از سازمان غذا، داروی وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی واقعاً برای ما موفقیت است چون دوستانی که با سازمان غذا و دارو سروکار داشته باشند می‌دانند که چه استانداردهای به‌روزی دارد که هر مرکزی نمی‌تواند از عهده‌اش بربیاید و اینکه مسئله سلول، یک مسئله خیلی جدیدی است و خیلی قسمت‌هایش طول می‌کشد، حتی بعضی قسمت‌ها را ما سعی کردیم مجموعه ما یا سل تک فارمر کمک کند که به روز و استاندارد شود در سازمان غذا و دارو.
من اول دستاوردهای کلی را می‌گویم بعد می‌توانیم به یکسری جزئیات هم بپردازیم.
مورد دیگر این است که امسال جهاد دانشگاهی هم اینکه یک نمایشگاه خیلی بزرگ از دستاوردهای جهاد را گذاشت که پژوهشگاه رویان هم در بخش پزشکی‌اش، سلول‌درمانی‌اش و درمان ناباروری آنجا خیلی فعالانه شرکت کرد. وزرای مختلف آنجا آمدند و بازدید کردند و در جنب نمایشگاه چون هفته پژوهش بود، گروه زیست‌فناوری جانوری ما که مستقر هست در پژوهشکده بیوتکنولوژی ما در اصفهان، به عنوان گروه پژوهشی برتر در بین 30 گروه با زمینه کاری زیستی در جهاد دانشگاهی انتخاب شد و از پژوهشگران و فناوران‌شان در آذر سال 1400 تقدیر و تشکر شد.
همچنین ما دوتا نشریه داریم. یکی نشریه سل ژورنال و دیگری نشریه International Journal of Persility and Sterlity که به‌عنوان نشریه علمی برتر باز در پنجمین دوره جلیل از پژوهشگران و فناوران جهاد دانشگاهی در آذر سال 1400 در بین کلیه نشریات جهاد دانشگاهی انتخاب شد که حدود 25 تا 26 مجله است.
ما به برنامه‌ای که ستاد سلول‌های بنیادی ذیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای آیین‌نامه فرزندآوری، لایحه و مصوبه‌ای که در مجلس تصویب شده، که بتوانیم کارهایی را با آنجا تکمیل کنیم، در این راستا ما طرحی را آنجا، البته طرح‌های زیادی را ارائه دادیم، حداقل من طرح‌هایی را که موفق شدند وارد این پروسه شوند را عرض می‌کنم.
ما داریم روی خانم‌هایی که نارسایی زودرس تخمدان دارند، اصطلاحاً می‌گوییم 1220 یا POR و معمولاً در خانم‌های جوان رخ می‌دهد که درمان‌های خاصی وجود دارد و بررسی‌های خاصی هم دارد روی آنها انجام می‌شود ولی ما یک کاری را به صورت فاز یک انجام داده بودیم و الان می‌خواهیم فاز 2 آن را انجام دهیم و شروع کرده‌ایم و إن‌شاءالله نتایج را سال بعد می‌بینیم، با یک روش خیلی خاص سلول‌درمانی، یک بخشی از سلول به نام اگزوزوم را می‌خواهیم سلول‌درمانی‌اش را شروع کنیم، یعنی در واقع کارهایش انجام و به‌صورت یک کارآزمایی بالینی شروع شده است که ما امیدوار هستیم با توجه به این کارآزمایی بالینی که با خود سلول قبلاً انجام دادیم و خیلی جواب‌های خوبی گرفتیم، در این مورد هم بتوانیم به این افراد کمک کنیم.
یکی دیگر از کارهایی که انجام شده این بوده که یک شرکت دانش‌بنیانی به نام شرکت بهراد رویش رویان از ما درخواست کرد که با آنها همکاری کنیم.
برای انتقال جنینی، لوله‌های پلاستیکی خاصی به نام کَتِتِر وجود دارد. این کتتر انتقال جنین را تا الان به دلیل تکنولوژی خاصی که در آن وجود دارد، هیچ شرکتی نتوانسته بود در ایران با کیفیتی قابل رقابت با نمونه خارجی بسازد. حداقل در مرکز ما، از نمونه‌های خارجی استفاده می‌کنیم. نمونه‌های ایرانی که به ما ارائه شده و تست کرده بودیم، مناسب نبود.
این شرکت امد و از ما خواست که یکسری تست‌های مخصوصی را که وزارت بهداشت مورد تأییدش بود که ما انجام دهیم را برای این کتتری که ساختند انجام دهیم.
یکسری تست‌هایی است که در آزمایشگاه بر روی جنین موش انجام می‌شود. ما اینها را برایشان انجام دادیم و خدا را شکر با آزمایش‌هایی که ما برایشان انجام دادیم توانستند مجوز رسمی اداره کل تجهیزات پزشکی کشور را بگیرند و الان این دارد در بازار به فروش می‌رسد و واقعاً باعث افتخار است که ما توانستیم تست‌های تأییدیه اولین کتتر انتقال جنین ایرانی را برای این دوستان انجام دهیم.
سؤال: الان تجاری شده و در بازار است؟

بله. این شرکت یک شرکت دانش‌بنیان است و اتفاقاً اعضای این شرکت، یکی‌شان دانش‌آموخته دانشگاه علم و صنعت است و اصلاً مهندس هستند ولی خودشان نیازسنجی کرده و به این رسیده بودند. شرکت دانش‌بنیانی است که در زمینه تجهیزات پزشکی کار می‌کند.
موارد دیگری را هم ساخته که تجاری‌سازی کرده بود. یک بخش R&D و یک بخش تجاری‌سازی دارند.
این را یکسری مشاوره‌های علمی-تخصصی نیاز داشتند که این کتتر از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی‌اش باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد که ما بتوانیم استفاده کنیم.
ما هم آن مشاوره‌ها را به آنها دادیم و این کار را هم واقعاً برای استقلال و خودکفایی کشور کردیم و الان با توجه به افزایش قیمت خیلی زیادی که دارد، به‌هرحال هم اینکه این کتتر هم در دسترس است، هم حدود دو سوم قیمت نمونه خارجی است و واقعاً هم از نظر کیفیت خیلی خوب است.
بعد از اینکه به آنها مشاوره دادیم، در راستای این همکاری درخواست کردند که رویان یکی از مراکزی است که وزارت بهداشت قبول می‌کند. الان مجدداً یک شرکت دیگر در اصفهان این درخواست را کرده و همکاران ما در اصفهان دارند برایشان انجام می‌دهند.
که وقتی دیدند این شرکت این اتفاق افتاده و باز دوباره تست‌ها را ما در اصفهان برایشان انجام دادیم، نامه‌ای به خود شرکت دادیم و شرکت نامه را به وزارت بهداشت برده و وزارت بهداشت در حال بررسی است.
ولی خب باعث افتخار است که ما توانستیم در کنار این جوانان واقعاً علاقه‌مند و با پشتکار بتوانیم یک قدم خیلی کوچکی برداریم و این کتتر وارد بازار شود الان.
بله، الان ما خبر داریم هم یزد و هم اصفهان استفاده می‌کنند.
یک کار دیگری که ما انجام دادیم و در واقع حاصل 20 سال کسب دانش در تیم جنین‌شناسی ما بود، این بود که به مرور دوستان ما در بخش جنین‌شناسی بالینی که همه هم اعضای هیئت علمی هستند، یعنی کار پژوهشی هم می‌کنند، یکسری کارهای تحقیقاتی کرده بودند روی کیفیت آن محیط کشت جنینی که در خارج از بدن انسان، اینجا در آزمایشگاه جنین‌شناسی به روش درمان ناباروری IBF تولید می‌شود، این محیط کشت‌ها را به‌نوعی طراحی کرده و یکسری فاکتورها در آن اضافه کرده بودند که منجر به این شده بود که کیفیت جنین تغییر کرده و بهتر شود و محیط شستشو بود، حالا کیت‌های فریز هست وقتی که در ازت مایع فریز می‌کنند و بعد کیت ذوب جنین یا خود گامت (مثل اسپرم یا تخمک) بود.
واقعاً در طی این مدت ما به موفقیت‌های خیلی زیادی رسیده بودیم که بعضی وقت‌ها هم ما این محیط‌ها را به مراکز دیگر هم می‌دادیم. بت یک هزینه کلانی این را تجاری‌سازی کردیم و انتقال دانش فنی آن را به شرکت سل تک فارمر انجام دادیم و خدا را شکر در حال اخذ مجوز از اداره کل تجهیزات پزشکی کشور است.
در مورد کارهایی که در پژوهشکده بیوتکنولوژی جانوری داریم انجام می‌دهیم مرکزی در مورد بیماری سیلیات در اصفهان است وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کشور ما، جدیداً یک قراردادی را امضا کردیم که داریم در مورد بیماری سیلیاک که روی ناباروی مردان تأثیر می‌گذارد، یکسری پروژه‌ها را انجام می‌دهیم.
یک کار دیگری که بوده در اصفهان تجاری‌سازی شده و منجر به تشکیل یک شرکت شده، شرکت دام اسپادانا؛ این بوده که بزرگوارانی که در مجموعه اصفهان در پژوهشکده زیست فناوری تحت رهبری دکتر نصر اصفهانی و دکتر حاجیان کار می‌کنند، یکسری تکنیک‌های ساده شبیه‌سازی را برای نژادهای دام سبک مثل بز و گوسفند طراحی کرده و انجام می‌دهند.
این کار اخیری که کردند روی دو نژاد گوشتی بویر و نژاد دیگری از یکی از کشورهای آفریقایی بود با یک پانچ روی گوش‌شان یعنی در حد یک بیوپسی از گوش این بزها در ابعاد حدود 4 تا 5 میلیمتر، حضوری به آن کشور آفریقایی رفتند و با کمک افرادی که آنجا بودند توانستند بزهای با نژاد خالص را در این دو نژاد پیدا کنند و آن بزها را در آنجا برای این شرکت خریداری کردند ولی در همانجا گذاشتند، ما نیازی نداشتیم که آن بز را بیاوریم و اینها (آن نمونه‌ها) را به اینجا آوردند و الان 13تا از این بزها را توانسته‌اند همانندسازی کنند. یکی از اینها نژاد گوشتی و دیگری نژاد دوقلوزایی است. الان دارند روی نژاد دوقلوزای ایرانی کار می‌کنند و این را با یک گرنتی که ما از ستاد بیوتکنولوژی برای این موضوع گرفته بودیم که باید منجر به تشکل شرکت هم می‌شد انجام شد و تعهدات‌مان هم در رابطه با آن، برای بز «سانَن» هم باید چند هزار رأس همانندسازی می‌کردیم که نژاد کوه‌های آلپ و برای شیردهی است که آن هم انجام شد و در اختیار جامعه قرار گرفت.
سؤال: معرفی؟

 پروانه افشاریان. در زمینه پارموکوژنتیک دانش‌آموخته دانشگاه کارلنسکا سوئد هستم و پسادکترایم را در هماتو ؟؟؟ استنسل تارگت‌تراپی در دانشگاه لوند کشور سوئد گذراندم. در حال حاضر هم عضو هیئت علمی گروه ژنتیک ناباروری پژوهشکده علوم تولید مثل پژوهشگاه رویان هستم و هم در خدمت حوزه معاونت پژوهش و فناوری به عنوان معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه رویان خدمتگزارم.