استفاده از مجازات جایگزین حبس موجب اصلاح مجرمان می‌شود/ تعداد بالای عناوین مجرمانه، زندان‌ها را شلوغ کرده است

علیرضا جلیلی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه قضائی گروه جامعه خبرگزاری آنا درخصوص اقداماتی که می‌تواند در زندان‌ها موجب تربیت و اصلاح مجرمان شود، گفت: اینکه ما بیاییم از زندان به‌عنوان ابزاری برای اصلاح و تربیت افراد استفاده کنیم امری شدنی ولی بسیار سخت است، چراکه افرادی که به هر دلیلی به زندان می‌روند حال خوشایندی ندارند. لذا تلاش برای اصلاح این افراد در محیطی که باید بعضاً ۲ الی ۵ سال در آن باشند کاری دشوار است.

از همه مهم‌تر اینکه خانواده زندانیان نباید در معرض آسیب ناشی از زندانی قرار بگیرند و سازمان زندان‌ها باید شرایطی را فراهم کند تا نزدیکان زندانی چه از لحاظ معیشتی و چه از لحاظ روحی آشفته نشوند. شما تصور کنید سرپرست یک خانوار به دلیل خطایی که کرده باید چندین سال در زندان باشد، چنین فردی چطور می‌تواند مخارج زندگی را تأمین کند؟

لذا استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس شرایط را فراهم می‌کند تا فرد نزد خانواده‌اش باشد و این اقدام می‌تواند جلوی آشفتگی خانواده و فرزندان را از لحاظ روحی بگیرد و از طرفی بیرون بودن فرد به‌مراتب بهتر از زندانی کردن آن است و فرد اگر بیرون باشد می‌تواند هزینه روزانه زندگی را تأمین کند. بنابراین یکی از اقداماتی که خوشبختانه مورد تأکید سازمان زندان‌ها نیز قرار دارد، رسیدگی به وضعیت خانواده زندانیان است و این کار باید ادامه داشته باشد.

تعداد بالای زندانیان زیبنده نظام اسلامی نیست

وی ادامه داد: قطعاً چنین جمعیت کیفری زیبنده نظام اسلامی نیست، چراکه نظام ما بر پایه مبانی اسلام بنا شده است و اسلام نیز همواره بر دوری از جرم تأکید دارد. قضات باید تا جایی که امکان دارد به سمت استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس و استفاده از پابندهای الکترونیکی بروند، اما این اقدام هنوز برای قضاتی که سالیان سال برای جرائم حکم حبس صادر می‌کردند، جا نیفتاده است و از طرفی قضات ناظر بر زندان می‌توانند در این زمینه قضات محاکم را در جریان مزیت‌های استفاده از مجازات جایگزین حبس قرار دهند. استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس علاوه بر اینکه موجب کاهش جمعیت کیفری شده و در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کند، چه بسا زمینه اصلاح مجرم را نیز فراهم می‌کند. تجربه نشان داده که مجازات حبس بازدارندگی خود را از دست داده است و قضات باید برای اصلاح جامعه احکام دیگری را برای مجرمان صادر کنند که یکی از آنها استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس است.

این جرم‌شناس تصریح کرد: البته که مجازات حبس اتفاقاً برای برخی مجرمان موثر خواهد بود و قطعاً همه مجرمان نمی‌توانند از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده کنند. این نکته نیز حائز اهمیت است که قربانیان جرم، هرگز از مجازات‌های جایگزین حبس استقبال نمی‌کنند، اما به لحاظ اینکه دستگاه قضائی به دنبال اصلاح مجرم است نه تنبیه، لذا مجازات‌های جایگزین حبس این امکان را فراهم خواهد کرد. زندانی اگر در زندان بیکار باشد، فکرهای دیگری نیز به سرش می‌زند و امکان دارد به سمت بزه برود، لذا زندانی باید در محیط زندان سرگرم باشد و توجه به اشتغال این افراد در محیط زندان از دیگر اقداماتی است که می‌تواند موجب تحول در زندان‌ها شود و زمینه اصلاح آنها را فراهم کند.

از آن مهم‌تر، فردی که در زندان حرفه‌ای را آموخته است بعد از آزادی می‌تواند در همان حوزه به کسب و کار بپردازد. یکی از مشکلات ما در نظام قضائی اجرایی نشدن قوانینی است که سالیان سال از تصویب آن می‌گذرد و درحال حاضر ۷۰ درصد آیین‌نامه‌ها و ابلاغیه‌های مرتبط با سازمان زندان‌ها اجرایی نمی‌شود و متأسفانه این رویکرد در کل کشور وجود دارد، لذا اگر قوانین به‌درستی اجرا شود بسیاری از مشکلات اصلاً به وجود نخواهد آمد.

بیشتر بخوانید:
قضاتی که مجاب به استفاده از مجازات جایگزین حبس شدند/ زندان بازدارندگی خود را از دست داده است
کاهش تعداد عناوین مجرمانه منجر به رسیدگی باکیفیت به پرونده‌های قضایی می‌شود

جلیلی یکی دیگر از دلایل شلوغی زندان‌ها را بالا بودن تعداد عناوین مجرمانه در کشور خواند و خاطرنشان کرد: متأسفانه بیش از ۲ هزار عنوان مجرمانه در کشور داریم و این بدان معنی است که درصورت وقوع این جرائم باید مجازات برای آنها در نظر گرفته شود که عمده مجازات در نظر گرفته شده از سوی قضات حبس است. این در حالی است که بسیاری از عناوین مجرمانه را می‌توان حذف کرد و امروزه شلوغی زندان‌ها و دادگاه‌ها به دلیل همین تعداد بالای عناوین مجرمانه در قانون است. خوشبختانه پرهیز از جرم‌انگاری و کاهش تعداد عناوین مجرمانه اخیراً مورد تأکید رئیس دستگاه قضا قرار گرفته است و این اقدام نیز در صورت اجرایی شدن در راستای کاهش جمعیت کیفری تلقی می‌شود.

انتهای پیام/۴۱۷۴/پ