واکاوی جایگاه مقالات علوم انسانی در عرصه بین‌الملل/ وقتی تقلب پژوهشگران خارجی از محققان ایرانی برملا می‌شود
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا - فاطمه بحیرائی؛ غفلت از اهمیت علم، در کشور ما به‌ویژه در خصوص رشته‌های علوم انسانی با شدت و حدت بیشتری رخ داده است و علوم انسانی با همه اهمیت و وسعتی که دارد، کم‌ارج انگاشته می‌شود. در اهمیت علوم انسانی همین بس که در کشورهای توسعه‌یافته، نخبه‌ترین افراد در این رشته‌ها تحصیل می‌کنند و بیشترین حقوق و دستمزدها نیز به شاغلان مرتبط با این رشته‌ها پرداخت می‌شود.
پیچیدگی روزافزون روابط انسانی و لزوم رو به رشد ایجاد هماهنگی بین اجزای پیچیده جامعه انسانی، علوم انسانی را در دنیای امروز به مراتب مهم‌تر از قبل کرده است و توجه به این رشته از ضروریات کشور است.
حجت‌الاسلام سعید جازاری، رئیس دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت(ع) در رابطه با مغفول ماندن جایگاه رشته علوم انسانی در کشور به خبرنگار آنا می‌گوید «مکفلان رشته علوم انسانی متعدد هستند و برخی به دنبال اسلامی کردن آن و بعضی درصدد حفظ نسخه اصلی علوم انسانی هستند، بنابراین تضارب آرا وجود دارد. ازاین‌رو این رشته به آسیب‌شناسی نیاز دارد و تازمانی‌که آسیب‌شناسی دقیقی صورت نگیرد، نمی‌توان راهکار قطعی ارائه داد. در مسیر پیشرفت این رشته نیز باید پایان‌نامه‌ها به سمت بین‌المللی شدن پیش بروند و تنها به دغدغه‌های داخلی نپردازند.»
پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه رشته علوم انسانی در کشور ما مغفول مانده است به این نکته اشاره می‌کند که «سال ۶۲ باید منابع کاغذی را برای مقاله‌ای جدید جست‌وجو می‌کردیم و متوجه می‌شدیم چندین سال قبل یک استاد دانشگاه ایرانی این مطلب را نوشته اما به اسم یک محقق خارجی منتشر شده است. جایگاه علم شیمی ما در دنیا ۱۳ و ۱۴ و رتبه ما در نانو ۴ است، بنابراین در برخی حوزه‌ها حرف برای گفتن داریم و لازم است در رشته علوم انسانی گام‌هایی جدی برداشته شود.» در مسیر پیشرفت علوم انسانی باید پایان‌نامه‌ها به سمت بین‌المللی شدن پیش بروند
وی در رابطه با اقدامات وزارت علوم در این راستا معتقد است «این وزارتخانه برنامه جدی در این زمینه دارد. در داخل کشور ۱۴۰۰ مقاله علمی چاپ می‌شود اما اکثر آن‌ها به زبان فارسی هستند. هدف ما این است که مجلات فارسی‌زبانمان را نمایه بین‌المللی کنیم و این برنامه را وزارت علوم پیش رو دارد و امیدواریم در طی ۲ سال آینده در این زمینه نیز برای مباحثه جهانی حرف برای گفتن داشته باشیم.»
صالحی در رابطه با جایگاه پژوهش در کشور بیان می‌کند که «مسیر داوری و چاپ مقالات باید یک مسیر مشخص و بین‌المللی باشد و سیستمی که از آن استفاده می‌کنیم نیز باید بتواند زبان‌های مختلف را پوشش دهد که هدف اصلی ما رونق‌دهی به مسیر رشته علوم انسانی است.»
ضرورت بازنگری و ایجاد تحول در حوزه علوم انسانی
از سوی دیگر، نعمت‌الله عزیزی، دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه کردستان، در مقاله «بررسی راه‌های بهبود عملکرد پژوهشی اعضای هیئت‌علمی در علوم انسانی» به ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت علوم انسانی و حتی بهبود شرایط اساتید این رشته در کشور پرداخته است.
وی با اشاره به اینکه در میان محققان ایرانی که هر سال توسط مؤسسات علمی بین‌المللی و منطقه‌ای به‌عنوان دانشمند معرفی می‌شوند، هیچ‌یک به این حوزه تعلق ندارند، ادامه می‌دهد «درمجموع مقالات پراستناد پژوهشگران و محققان کشور نیز از میان مقالات علوم انسانی نیستند. در این ارتباط، ملاحظه ضرایب تأثیر پایین مجلات علمی این حوزه گویای صحت این مطلب است.»
بیشتربخوانید:
- رفاه اجتماعی جامعه با توجه به علوم انسانی محقق می‌شود
۵ راهکار برای بهبود عملکرد پژوهشی اساتید در حوزه علوم انسانی
- متولیان متعدد و نگاه درآمدزایی، مؤلفه‌های ایجاد شرایط نگران‌کننده برای علوم انسانی
عضو هیئت‌علمی دانشگاه کردستان با بیان اینکه می‌توان درک کرد که در خوشبینانه‌ترین حالت تعداد قابل توجهی از اساتید علوم انسانی کشور در سال از فرصت چاپ یک مقاله به زبان فارسی برخوردار نیستند، می‌افزاید «اساتید علوم انسانی دانشگاه‌های کشور در مقایسه با سایر حوزه‌ها از اکثریت برخوردار هستند. البته وضعیت دیگر شاخص‌های پژوهشی اساتید علوم انسانی نیز چندان رضایت‌بخش نیست. این نارسایی‌ها می‌تواند ریشه اصلی نگرانی و عدم رضایت دولت‌مردان و مسئولان فرهنگی و علمی کشور نسبت به اعتبار و جایگاه حوزه علوم انسانی باشد که در سال‌های اخیر به اتخاذ اقدامات جدی برای بازنگری و ایجاد تحول در علوم انسانی انجامیده است.» در مقالات پراستناد پژوهشگران و محققان کشور، مقاله‌های علوم انسانی جایگاهی ندارند
چالش مهم دیگر در علوم انسانی از دیدگاه این پژوهشگر این است که «بخش قابل توجهی از ضعف اساتید علوم انسانی در فعالیت‌های علمی و پژوهشی به آن بر می‌گردد، ناآشنایی آنان با مبانی و روش‌های انجام یک کار پژوهشی و ناتوانی آنان در به‌کارگیری شیوه‌های مناسب تحلیل آماری برای تفسیر یافته‌های پژوهشی است. به این معضل باید عدم تسلط اساتید در به‌کارگیری یکی از زبان‌های علمی برای نشر آثار و یافته‌های پژوهشی در مجلات معتبر علمی نیز اضافه شود. از طرف دیگر به نظر می‌رسد که نبود ارتباط پویا و تنگاتنگ بین مراکز تحقیقاتی علوم انسانی و تصمیم‌گیران اجرایی و پاسخگو نکردن پژوهش‌های علوم انسانی از مسائل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.»
انتهای پیام/۱۰۴/پ
انتهای پیام/