افزایش آلودگی در پهنه‌های آبی شمال/ عوامل تهدید و کاهش ذخایر آبزی کدامند؟
گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ آب به دلیل اینکه از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ویژه‌ای برخوردار بوده برای ادامه حیات جانداران ضروری است. اکثر کشورهای جهان به دلایل مختلف فاقد آب آشامیدنی سالم هستند. آلودگی آب ریشه و منشأ مختلف دارد که بین این عوامل، عامل انسانی بسیار برجسته بوده و مواد آلوده‌کننده از راه‌های مختلف وارد آب‌های سطحی و زیرزمینی و در نهایت موجب ناپایداری محیط‌زیست و انواع مشکلات برای جوامع بشری می‌شود.
در استان گیلان به دلیل بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی خطر نفوذ انواع پساب‌ها و در نتیجه آلوده شدن منابع آب‌وخاک بیشتر است. آلودگی‌های بی‌رویه و بی‌حدوحصر آب‌های سطحی مانند رودخانه‌ها و تالاب‌ها، استفاده از سموم شیمیایی در مزارع کشاورزی، برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها، ریختن زباله‌ها در داخل و حاشیه رودخانه‌ها موجب شده که منابع آبی این استان به‌شدت آسیب ببینند.
خبرنگار خبرگزاری آنا در همین‌باره و به‌منظور شناسایی و فهم دلایل این آلودگی‌ها با امیرهوشنگ بحری دکتری تخصصی منابع طبیعی – شیلات و سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرانزلی گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.
بیشتر بخوانید:
ورود متخصصان دانشگاهی به مسئله پسماند و آلودگی منابع گیلان
«استفاده از پساب شهری در آبیاری مزارع و فضای سبز»، چرا و چگونه؟
جزئیات همایش ملی «بحران آب، محیط زیست و توسعه پایدار»
امیرهوشنگ بحری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا روند آلودگی در پهنه‌های آبی منتهی به دریای خزر و تالاب‌های گیلان را روندی افزایشی دانست و اظهار کرد: این آلودگی‌ها موجب شده ذخایر ماهیان در دریا کاهش یابد که نتیجه آن را می‌توان در سبد صید صیادان گیلانی مشاهده کرد. صید زمانی کم می‌شود که میزان تخم‌ریزی ماهیان در دریا، تالاب و رودخانه‌ها کاهش یابد و مهم‌ترین دلیلی که می‌توان برای این کاهش عنوان کرد، دلایل زیست‌محیطی است. در بخش آلودگی‌های منابع آبی گیلان باید فاضلاب‌های صنعتی و خانگی، پساب‌های کشاورزی، سازه‌های صنعتی و تجاری ساخته و پهنه‌های آبی هر کدام به‌صورت جداگانه بررسی شود.
وی با بیان ماهیت متفاوت آلودگی صنعتی در مقایسه با آلودگی شهری عنوان کرد: اگرچه اعلام می‌شود فاضلاب‌های شهری تصفیه ضمنی می‌شوند؛ اما در بسیاری موارد فاضلاب‌های تصفیه نشده به‌طور مستقیم به رودخانه، تالاب و دریا می‌ریزند. فاضلاب‌های صنعتی نیز به دلیل آلودگی‌های فلزات سنگین مانند جیوه و کادمیوم بسیار خطرناک هستند؛ اما صاحبان کارخانه‌ها به علت هزینه بالای سپتیک (ساده‌ترین نوع تصفیه‌خانه فاضلاب تک‌واحدی) با پرداخت جریمه از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرده و به کار خود ادامه می‌دهند. آلودگی پهنه‌های آبی فقط مشکل کشور ایران نیست؛ بلکه فاضلاب کشورهای حاشیه دریای خزر نیز به‌طور مستقیم به دریای خزر می‌ریزد که در آلودگی دریا سهیم هستند. تراکم جمعیت انسانی در کنار این پهنه‌ها؛ رودخانه‌ها و تالاب‌ها را به‌عنوان زایشگاه اصلی بسیاری از ماهیان با خطر جدی روبه‌رو کرده است.
کشورهای حوزه دریای خزر باید در بخش آبزیان سرمایه‌گذاری کنند؛ اینکه میلیون‌ها بچه ماهی رهاسازی می‌شود به احیا و بازسازی رودخانه‌ها و در نهایت دریا کمک می‌کند. سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرانزلی گفت: عامل بعدی در کاهش صید صیادان، صید بی‌رویه و تجاوز به حریم رودخانه‌ها بوده و این پسروی و پیشروی آب نیست که به حریم انسان‌ها و کشاورزی و صنایع صدمه وارد کرده؛ بلکه انسان با تجاوز به حریم آب‌ها اعم از حاشیه تالاب، رودخانه و دریا به طبیعت و خود، صدمه زده است. با مداخله انسانی و عوامل محیطی مانند تغییر اقلیم، به‌زودی رودخانه‌ها، تالاب‌ها و در نهایت دریا از بین رفته و نابود خواهد شد؛ اگرچه از بین بردن دریا کار چندان آسانی نیست؛ اما به‌راحتی با نابودی رودخانه‌ها و تالاب‌ها به‌عنوان زایشگاه اصلی موجودات آبزی، می‌توان دریا را به ورطه نابودی کشاند.
آلودگی رودخانه‌ها و تالاب‌ها با سموم کشاورزی
بحری مطرح کرد: علاوه بر موارد ذکر شده فعالیت‌های کشاورزی نیز در آلودگی رودخانه‌ها و دریا تأثیرگذار است به‌عنوان نمونه زمان سم‌پاشی و کوددهی مزارع مصادف با زمان جفت‌گیری و تخم‌ریزی ماهیان و بسیاری از آبزیان بوده و ورود این سموم و کودهای شیمیایی بر پهنه‌های آبی زیستگاه طبیعی ماهیان را آلوده می‌کند. کشاورزان در ۶ ماه نخست با فعالیت‌های کشاورزی به رودخانه‌ها صدمه می‌زنند و در ۶ ماه دوم برای کسب درآمد بیشتر و اقتصاد خانواده با صید غیرمجاز و بی‌رویه ماهی در دریا به اکوسیستم‌های آبی فشار وارد کرده و آسیب می‌زنند که در نتیجه چرخه حیات با اختلال مواجه می‌شود؛ اگر یک‌گونه از نظر تعداد دستخوش تغییر شود سایر گونه‌ها از این تغییر ضربه خواهند خورد.
تخریب بستر رودخانه‌ها در اثر برداشت بی‌رویه شن و ماسه
وی عامل دیگر تأثیرگذار در کاهش ذخایر ماهیان را برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه اعلام کرد و ادامه داد: اکثر ماهیان مانند ماهی سفید در بستر رودخانه تخم‌گذاری می‌کنند بر هم زدن بستر، آرامش را از ماهی سلب می‌کند و موجب می‌شود ماهی برای تخم‌ریزی وارد رودخانه‌ها نشود. ماهیگیران با ایجاد مانع و سد برای صیادی، مسیر عبوری ماهی‌های مهاجر رود کوچ مانند ماهی سفید را به قسمت علیای رودخانه‌ها مسدود کرده و در نتیجه ماهی‌هایی که باید برای جفت‌گیری و تولیدمثل از دریا به سمت رودخانه بروند توسط صیادان غیرمجاز صیدشده و قبل از تخم‌ریزی از چرخه خارج می‌شوند.
دکتری تخصصی منابع طبیعی – شیلات یکی از راه‌های خروج از این مشکلات را حفظ و بازسازی ذخایر ماهیان دریای خزر برشمرد و تأکید کرد: کشورهای حوزه دریای خزر باید در این بخش سرمایه‌گذاری کنند؛ اینکه میلیون‌ها بچه ماهی رهاسازی می‌شود به احیا و بازسازی رودخانه‌ها و در نهایت دریا کمک می‌کند. بازسازی ذخایر ماهیان در استان گیلان توسط مراکز بازسازی و تکثیر ماهی‌های استخوانی و ماهیان خاویاری انجام می‌شود.
بحری دومین راهکار مقابله با کاهش صید را اعمال جرائم سنگین در مباحث حقوقی اعلام و تبیین کرد: در بخش حقوقی، اگر جرائم به‌روز شده و مجازات سنگینی برای خاطیان در نظر گرفته شود در این زمینه مناسب‌تر خواهد بود. صیادان میگو در جنوب کشور شهریور و در زمان زادآوری میگو به مدت ۲۰ روز از هرگونه صید اجتناب و به حفظ گونه میگو در دریا کمک می‌کنند که نتیجه آن درنهایت افزایش صید است. با توجه به جمعیت زیاد صیادان در استان‌های شمالی، چنین اقداماتی را اندکی دشوار می‌کند؛ اما با عزمی جدی می‌توان دریا بست و رودخانه بست را در استان‌های شمالی مانند استان‌های بوشهر و هرمزگان به‌طور واقعی انجام داد.
وی عنوان کرد: مصرف کمتر ماهی سفید در ایام پایانی سال و استفاده غذایی از سایر گونه‌ها می‌تواند راهکار فرهنگی باشد. بهترین زمان زادآوری ماهی سفید اواخر اسفند است که در عین حال در زمان اوج تخم‌ریزی ماهی سفید بوده که می‌توان با اجتناب از خرید ماهی مولد و حداقل خرید ماهی نر به این پروسه کمک کرد. نباید اجازه دهیم سرنوشت ماهی سفید نیز به عاقبت ماهی آزاد دچار شود. وجود فضای مجازی به‌ویژه گسترش استارت‌آپ‌ها در زمینه ماهیگیری ورزشی و فروش اقلام و ابزار و ادوات ماهیگیری سیل مشتاقان را به‌سوی برداشت هرچه بیشتر آبزیان از محیط‌های طبیعی روانه کرده که در نوع خود باید برای کنترل آن توجه و اهتمام ویژه شود.
انتهای پیام/۴۱۲۱/۴۰۶۲/پ
انتهای پیام/