خورشید آنقدر که تصور می‌شود مهربان نیست!/ اشعه ماوراء بنفش تهدیدی برای سلامت جانداران کره زمین
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، احتمالاً در مورد شاخص «یووی»(UV) در گزارش‌های هواشناسی یا عینک‌فروشی‌ها شنیده‌اید و می‌دانید که برای محافظت پوست بدن از این اشعه باید از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید. سازمان‌های ایمنی بین‌المللی میزان مجاز تابش یووی را تعیین و اطلاع‌رسانی لازم در این خصوص را انجام داده‌اند.
سازمان‌های ویژه‌ای در کشورهای مختلف دنیا وظیفه دارند به طور مستمر میزان تشعشعات خورشیدی را اندازه‌گیری کنند. تشعشعات خورشیدی از نظر ماهیت با سیگنال‌های تلفن همراه و تابش راکتورهای هسته‌ای متفاوت است و باید از دستگاه‌ها و روشی‌های مخصوصی برای ارزیابی شدت تابش اشعه UV استفاده کرد. در کشورهایی که میزان تابش این اشعه بیش از اندازه است افرادی بیشتری نیز به انواع سرطان مبتلا می‌شوند. به عنوان مثال کشور استرالیا از جمله مناطقی روی کره زمین است که بیشتری نرخ ابتلا به سرطان پوست را دارد. طبق بررسی‌ها مهم‌ترین عامل ابتلا به این بیماری در استرالیا قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش است.
شاخص UV چیست؟
شاخص UV معیاری است که به وسیله آن می‌توان در هر روز میزان تابش اشعه ماوراء بنفش بر سطح زمین را اندازه‌گیری کرد و همچنین متوجه شد که تا چه میزان از اشعه می‌تواند به پوست آسیب بزند؟ اگرچه بعضی از مردم برای تغییر رنگ پوست خود بدنشان را برای مدتی مشخص در برابر تابش آفتاب قرار می‌دهند ولی نباید فراموش کرد تابش بیش از اندازه نور خورشید زمینه‌ساز ابتلا به سرطان پوست است. سازمان بهداشت جهانی از سال ۲۰۰۲ میلادی برنامه‌ای را برای ارتقای آگاهی عمومی در خصوص آسیب‌های ناشی از اشعه UV آغاز کرده و دست‌اندرکاران این سازمان می‌کوشد اطلاع‌رسانی‌های لازم را در خصوص معرفی شاخص یووی انجام دهد.
بر اساس این شاخص مردم به راحتی می‌توانند از مدت زمانی مجاز برای قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید آگاهی یابند. معمولاً در جدول شاخص UV مطابق با ویژگی‌های افراد نمره‌های مشخصی برای بازه زمانی که هر فرد می‌تواند در محیط پرنور باشد مشخص گردیده است و همچنین با استفاده از این شاخص شدت اشعه ماوراء بنفش در هر ناحیه از زمین قابل اندازه‌گیری است. به عنوان مثال نمره ۱ یا ۲ به معنای حجم بسیار کم این اشعه و نمره ۱۱ و بالاتر به معنی خطرناک بودن منطقه مورد بررسی برای حضور انسان است.
اشعه ماوراء بنفش چیست؟
نور خورشید با طیف عظیمی از طول موج‌های متفاوت زمین را بمباران می‌کند و هر کدام از این امواج تأثیر متفاوتی بر پوست انسان می‌گذارند. اشعه ماوراء بنفش بخش عظیمی از این امواج را تشکیل می‌دهد و چشم انسان قادر به دیدن آن‌ها نیست. بر اساس تحقیقات دانشمندان دو نوع مهم از اشعه ماوراء بنفش وجود دارد. UV-A که طول موج آن برابر یا ۳۱۵ تا ۴۰۰ نامومتر و UV-B که طول موج آن بین ۲۸۰ تا ۳۱۵ نانومتر است. البته نوع سومی(UV-C) هم وجود دارد ولی این موج توسط اتمسفر زمین جذب شده و وارد جو نمی‌شود. از بین دو نوع اشعه ماوراء بنفش معرفی شده تابش بیش از اندازه هرکدام موجب بروز آسیب‌های پوستی، پیری پوست و سرطان پوست می‌شود ولی UV-B خطرناک‌تر است زیرا صدمه بیشتری به بدن می‌زند.
شاخص UV چگونه محاسبه می‌شود؟
سازمان‌های بهداشتی برای اندازه‌گیری دقیق میزان تابش اشعه UV حسگرهای زیادی را در سطحی وسیع نصب می‌کنند و اطلاعات دریافتی از این حسگرها را به صورت رایگان در اختیار عموم مردم قرار می‌دهند. این داده‌ها با اطلاعات دیگری نظیر پوشش ابر و شرایط جوی در هر منطقه ترکیب و در نهایت نقشه جامع UV برای کل کشور تهیه می‌شود. اعدادی که در گزارش‌های اندازه‌گیری تابش اشعه ماوراء بنفش گزارش می‌شود معمولاً حداکثر میزان تابش را نشان می‌دهد. تعییر اعداد ذکر شده در جدول شاخص UV به عوامل مختلفی از قبیل مکان، زمان و میزان پوشش ابر، ضخامت لایه ازون و حجم آلودگی جو بستگی دارد.
این شاخص معمولاً در نزدیکی خط استوا اندازه‌گیری و تعیین می‌شود. در کشورهایی نظیر انگلیس و آلمان مردم به ندرت شاهد تابش نور مستقیم خورشید هستند به همیت دلیل شاخص UV در این نواحی بین ۴ تا ۶ است ولی در استرالیا این شاخص بین ۱۰ تا ۱۴ قرار دارد. نیم‌کره جنوبی زمین در تابستان کمی به خورشید نزدیک‌تر و حفره لایه ازون در مناطق نزدیک به قطب جنوب نیز بزرگ‌تر است و همین عوامل سبب شده که شدت تابش اشعه ماوراءبنفش در نیم‌کره جنوبی بیشتر باشد. با وجود اینکه استفاده از گاز کلروفلوروکربن(CFC) از سال ۱۹۸۷ممنوع شده است ولی آسیب‌های ناشی از مواد شیمیایی ساخته شده با این گاز همچنان باقی مانده و فعالان محیط زیست به همه مردم توصیه می‌کنند به هیچ وجه از این گاز استفاده نکنند.
بیشتر بخوانید:
هدف‌گیری در فضا با پروژه «دارت»/ سیارک‌های سرگردان پایان حیات در زمین را رقم می‌زنند؟
مرگ خاموش گونه‌های باارزش جنگل‌های هیرکانی/ گونه‌های گیاهی و جانوری ایران در خطر انقراض قرار دارند
خطر جدی افزایش گازهای گلخانه‌ای/ آلودگی‌هایی که نفس آب را برید
یکی از عوامل جذب کننده اشعه ماوارء بنفش آلودگی‌های جوی است. یعنی در کشورهایی که آلودگی هوا شدیدتر است امواج UV جذب ذرات معلق هوا شده و به پوست انسان نمی‌رسند.
تغییر شدت تابش اشعه UV در بازه‌های زمانی مختلف
بررسی‌ها حاکی از آن است که سطح امواج یووی عبور کرده از اتمسفر زمین در دهه‌های اخیر افزایش یافته است. تنها در کشور استرالیا شدت تابش UV در دوره زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۹ بیش از ۶ درصد بیشتر شده است. با این وجود پیش‌بینی اینکه تشعشعات ماوراء بنفش در آینده چه سرنوشتی را برای انسان‌ها رقم می‌زند بسیار سخت است. بسیاری از کارشناسان محیط زیست معتقدند ممنوعیت استفاده از گاز CFC تاثیر به‌سزایی در بهبود وضعیت لایه ازون داشته و احتمالاً این روند در آینده نیز ادامه دارد.
انتهای پیام/۴۱۴۴/
انتهای پیام/