تغییر روند بودجه‌بندی با چاشنی بررسی‌های تخصصی/گام اول مجلس یازدهم برای اصلاح ساختار بودجه
به گزارش گروه سیاست خبرگزاری آنا، بودجه‌نویسی همواره از سوژه‌های داغ خبری و موضوعات اقتصادی مهم اهالی سیاست بوده است، در اهمیت بودجه‌نویسی همین بس که اهداف و چارچوب سال مالی تمام دستگاه‌های دولتی را مشخص می‌کند و بر مبنای آن بودجه‌بندی، دستگاه‌ها باید فعالیت‌های خود را ساماندهی کنند.
به تعبیر یک کارشناس مالی «بودجه در سازمان‌های دولتی جزء اصلی سازمان در رسیدن به اهداف حسابداری است»، در ایران مشابه بسیاری از کشورها تعیین و تصویب این مهم با دستگاه اجرایی و قوه قانون‌گذاری است، یعنی دولت ابتدا بودجه را تهیه و به مجلس پیشنهاد می‌کند، سپس مجلس با بررسی آن ایرادات خود را مطرح و در نهایت با رفع ایرادات توسط دولت بودجه سال آتی را به تصویب می‌رساند.
با مقدمه‌ای که از اهمیت بودجه‌نویسی و بررسی آن در ساختار سیاسی ایران مطرح شد، قصد داریم به مسئله بودجه‌نویسی در سنوات گذشته و سنت‌شکنی مجلس یازدهم در بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ بپردازیم، چرا که با تغییر ماده ۱۸۲ آیین‌نامه داخلی مجلس، اولین بودجه دولت حجت‌الاسلام رئیسی تاکنون در بخش کلیات، تخصصی‌تر بررسی شده است.
فرآیند تهیه و تصویب بودجه در سنوات گذشته
پیش از تغییرات نمایندگان مجلس یازدهم شورای اسلامی، در ماده ۱۸۲ آیین‌نامه مجلس شورای اسلامی آمده بود: «دولت موظف است لایحه بودجه سالانه کل کشور را حداکثر تا پانزدهم آذرماه هر سال به مجلس تسلیم نماید. نحوه رسیدگی به لایحه بودجه، یک‌شوری خواهد و ادامه روند به شرح ذیل صورت می‌گیرد:
۱-نمایندگان مجلس از زمان چاپ و توزیع لایحه بودجه سالانه کل کشور و پیوست‌ها و سوابق آن تا مدت ده روز می‌توانند پیشنهادهای خود را به کمیسیون‌های تخصصی مجلس تقدیم نمایند.
۲-کمیسیون‌های تخصصی موظفند حداکثر تا پانزده روز پس از چاپ و توزیع لایحه، گزارش خود را به کمیسیون تلفیق تقدیم نمایند.
۳-کمیسیون تلفیق موظف است حداکثر ظرف پانزده روز پس از پایان مهلت گزارش کمیسیون تخصصی، ضمن رسیدگی به گزارش کمیسیون‌های تخصصی گزارش نهایی خود را تنظیم و به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید. مهلت رسیدگی کمیسیون تلفیق حداکثر تا پانزده روز با موافقت هیئت‌رئیسه قابل تمدید است.
۴- در جلسه علنی، پس از رسیدگی به کلیات بودجه و تصویب آن، به پیشنهادهای مربوط به درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار بودجه عمومی دولت رسیدگی و سقف آن به تصویب خواهد رسید. پس از آن پیشنهادهای مربوط به تبصره‌ها و ردیف‌ها رسیدگی می‌شود.»
نمایندگان زیر بار بررسی تک‌شوری نرفتند
نمایندگان مجلس یازدهم در ماه‌های اخیر به طور جد پیگیر تغییر روند بررسی و تصویب بودجه بودند که نهایتا در روز ۱۵ آذر ماه، اصلاح ماده ۱۸۲ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس به تصویب اکثریت نمایندگان مجلس رسید و با طی شدن فرآیند قانون‌گذاری در شورای نگهبان و تصویب این نهاد، به تازگی رئیس‌جمهور قانون تغییر روش بررسی بودجه در مجلس را برای ابلاغ کرد.
بر این اساس، لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ که چندی پیش تقدیم مجلس شورای اسلامی شده بود، ابتدا به کمیسیون تلفیق رفت و پس از تصویب در این کمیسیون، برای تصویب کلیات به جلسه علنی آمد، اما نکته قابل تأمل در روز رأی‌گیری، حضور سید ابراهیم رئیسی در مجلس برای دفاع از لایحه بودجه بود، در واقع رئیس دولت سیزدهم سنت رؤسای جمهور سابق را شکست، زیرا تاکنون حضور دو بار یک رئیس‌جمهور در مجلس برای بررسی لوایح بودجه سنواتی مسبوق به سابقه نبوده است.
اصلاح ماده ۱۸۲ قانون آیین‌نامه مجلس بر محور بررسی تخصصی بودجه و تغییر از تک شوری به دو شوری صورت گرفته، به این معنا که در قانون سابق زمانی که لایحه بودجه به مجلس ارسال می‌شد، نمایندگان مجلس ۱۰ روز فرصت داشتند پیشنهادها و ایرادات خود را به کمیسیون‌های تخصصی مجلس ارائه کنند، سپس با تصویب کلیات لایحه برای بررسی‌های نهایی به کمیسیون تلفیق ارسال می‌شد، اما در روند تصویب بودجه سال ۱۴۰۱ با تغییراتی که صورت گرفت، ابتدا لایحه به کمیسیون تلفیق رفت و با تصویب این کمیسیون برای تصویب کلیات به صحن مجلس ارجاع شد.
اهمیت بودجه و تأکید مقام معظم رهبری بر اصلاح ساختار آن نیازمند بررسی دقیق‌تر و تخصصی‌تر است که با تغییر ماده ۱۸۲ آیین‌نامه داخلی مجلس و دو-شوری شدن آن گامی نسبتا بلند در جهت تغییر ساختار بودجه برداشته شده است.
انتهای پیام/۴۰۱۳/پ
انتهای پیام/