تغییر معادلات ژئواستراتژیک به سود ایران، روسیه و چین/ اولین‌بار است که اروپا دیکته دیگران را در مذاکرات وین می‌نویسد
به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، آلستر کروک، مؤسس و مدیر انجمن منازعات (سازمانی برای ایجاد ارتباط بین اسلام سیاسی و غرب)، نویسنده و دیپلمات ارشد سابق انگلیسی و مشاور خاویر سولانا، نماینده اسبق سیاست خارجی و امنیت مشترک اتحادیه اروپا در خاورمیانه معتقد است که ایالات‌متحده در تمامی تاریخ خود مانند امروز توسط سه دولت قدرتمند ایران، روسیه و چین به چالش کشیده نشده بود. به عقیده این سیاستمدار کهنه‌کار شمارش معکوس برای تغییرات ژئواستراتژیک در صحنه بین‌المللی به ضرر ایالات‌متحده آغاز شده است.
ایران، روسیه و چین خطوط قرمز خود را به غرب تحمیل می‌کنند
منظور کروک از تغییرات ژئواستراتژیک این است که واشنگتن به‌صورت مرتب و مداوم در حال عقب‌نشینی است به این معنی که کل بلوک غرب به رهبری آمریکا با چالش‌های جدی برای نگه‌داشتن تعادل ژئواستراتژیکی در راستای تامین منافعش روبه‌رو هستند و کشورهای قدرتمندی مانند چین، ایران و روسیه هر روز خطوط قرمز بیشتری در مقابله با غرب ترسیم می‌کنند زیرا اوضاع به نفع آن‌ها در حال تغییر است.
تروئیکای اروپایی شامل انگلیس، فرانسه و آلمان از اعتمادبه‌نفس ایران و از موضع قدرت وارد شدن تهران به دور هفتم مذاکرات وین شگفت‌زده شده است
این مقام سابق اتحادیه اروپا در گام اول از نحوه شکل‌گیری دور هفتم مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۴ صحبت می‌کند تا بتواند ضلع اول مثلثی که در حال تحمیل شکستی سنگین به ایالات‌متحده است را به‌خوبی معرفی کند. وی روند مناسب ورود دولت سیزدهم به مذاکرات وین اشاره کرده و می‌گوید دور هفتم مذاکرات در دولت جدید ایران با استفاده از یک تیم مذاکره‌کننده قوی به همراه تعداد زیادی اقتصاددان و حقوقدان در هشتم آذرماه شروع شد و طی آن علی باقری مذاکره‌کننده ارشد ایرانی دو پیش‌نویس را برای بررسی به کارگروه‌های رفع تحریم‌ها و هسته‌ای ارائه داد.
به عقیده کروک دولت سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران تغییرس کلیدی نسبت به دولت قبلی ایران دارد. دولت سیزدهم از همان ابتدای کار گفت که برجام اولویت اولش نیست یعنی اینکه قصد ندارد که روی نتایج مذاکره با غرب حساب کند؛ به همین دلیل خیلی صریح در وین گفت که منافع اقتصادی تهران باید در اولویت مذاکرات قرار گیرد. این رفتار سیاسی نشان داد که نگاه دولت رئیسی به سمت شرق یعنی یک محیط استراتژیک جدید تغییر یافته است.
این دیپلمات سابق انگلیسی تأکید می‌کند که تروئیکای اروپایی شامل انگلیس، فرانسه و آلمان از اعتمادبه‌نفس ایران و از موضع قدرت وارد شدن تهران به دور هفتم مذاکرات وین شگفت‌زده شده است. این سه کشور اروپایی گمان می‌کردند تحریم‌های اقتصادی آمریکا و تهدیدات اسرائیل برای اقدام نظامی قادرند ایران را از تب‌وتاب دفاع از منافعش بیندازد اما خب این‌چنین نشد و ایران با دست برتر وارد مذاکرات شد.
بدیهی است که سه قدرت ایران، روسیه و چین ازنظر استراتژیک، سیاسی و احتمالاً نظامی باهم هماهنگ باشند
به عقیده کروک ابراز ناخشنودی دیپلمات‌های اروپایی در خصوص دو پیش‌نویس پیشنهادی ایران هم نتوانست باعث عقب‌نشینی هیئت مذاکره‌کننده ایرانی شود. ایران به‌راحتی و با اعتمادبه‌نفس کامل خطوط قرمز خود را بیان کرد. تهران تأکید کرد که نباید بحثی درباره برنامه دفاع موشکی (بالستیک) و نقش منطقه‌ای ایران صورت پذیرد. در عین حال سازوکار رفع تحریم‌ها باید راستی‌آزمایی شود و تضمین هم داده شود که آمریکا بار دیگر از توافق جدید احتمالی خارج نخواهد شد که به معنی بازگشت به قالب اصلی توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ است.
بیشتر بخوانید:
نشست سه‌جانبه مذاکره کنندگان ارشد ایران، روسیه و چین در وین
باقری: تعامل فشرده تا رسیدن به یک توافق خوب را ادامه می‌دهیم
هنگامی‌که کروک توانایی ضلع اول و بسیار مهم مقابله با ابرقدرت آمریکا یعنی ایران را بازخوانی کرد، به‌سرعت این توانمندی و دست برتر ایران در مذاکرات وین را با موضع روسیه علیه آمریکا در قبال اوکراین مقایسه می‌کند و می‌گوید درخواست ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه از واشنگتن این است که منافع و خط قرمزهای روسیه به‌طور کامل به رسمیت شناخته و پذیرفته شوند، توافقات قانونی الزام‌آور در رابطه با امنیت روسیه در اروپای شرقی منعقد شوند، طرح جدیدی برای گسترش بیشتر ناتو به شرق مطرح نشود، و هرگونه زیرساخت ناتو صادرشده به اوکراین نیز از دستور کار خارج شود.
کروک ادامه می‌دهد همان‌گونه که کرملین هشدار داده بود که حضور هرگونه زیرساخت ناتو در اوکراین مجاز نخواهد بود و روسیه به این‌گونه اقدامات شدیداً پاسخ خواهد داد، ایران نیز به‌صورت مشابه در خصوص هرگونه حمله اسرائیل به‌عنوان هم‌پیمان اصلی آمریکا در منطقه غرب آسیا به تأسیسات هسته‌ای هشدار داد و آن را برابر با نابودی تمامی زیرساخت‌های حیاتی در سراسر اسرائیل دانست.
این دیپلمات ارشد انگلیسی در قدم بعد به مقایسه ایران و چین می‌پردازد و تأکید می‌کند که شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین هم درست مانند ایران و روسیه در خصوص هرگونه حمایت آمریکا از جدایی تایوان از سرزمین اصلی هشدار داده است که آمریکا با پاسخ نظامی محکم پکن روبه‌رو خواهد شد.
مشاور خاویر سولانا به نقل قولی از آناتول لیون، نویسنده و تحلیلگر سیاسی انگلیسی اشاره می‌کند که پیام بسیار مهمی در بر دارد. لیون گفته بود که هر جنگ احتمالی بین چین و آمریکا بر سر تایوان اگر با جنگی دیگر بین آمریکا و روسیه بر سر اوکراین هم‌زمان شود، تبعات استراتژیک بسیار شدیدی برای آمریکا و درنهایت برای غرب در بر خواهد داشت. حتی احتمال وقوع جنگ جهانی نیز وجود خواهد داشت.
یک جنگ احتمالی بین چین و آمریکا بر سر تایوان اگر با جنگی دیگر بین آمریکا و روسیه بر سر اوکراین هم‌زمان شود، تبعات استراتژیک بسیار شدیدی برای آمریکا و درنهایت برای غرب در بر خواهد داشت
اینجا درست نقطه‌ای است که کروک از آغاز مقاله‌اش به دنبال ثابت کردن آن بود. وی تأکید می‌کند که وقوع سه اتفاق تقریباً یکسان در یک‌زمان در حیطه ژئوپلیتیک امری بسیار جدید است یعنی تابه‌حال رخ نداده. به گفته این مقام سابق اتحادیه اروپا، بدیهی است که سه قدرت ایران، روسیه و چین ازنظر استراتژیک، سیاسی و احتمالاً نظامی با هم هماهنگ باشند.
آمریکا در شاخ‌وشانه کشیدن موفق اما شکست استراتژیکی‌اش حتمی است
کروک از متحیر شدن کشورهای غربی سخن می‌گوید و می‌افزاید این اولین بار است که دیگران به غرب موضوعات خود را دیکته می‌کنند و خطوط قرمزشان را مشخص می‌کنند و در مورد خطوط قرمز آمریکا صحبتی به میان نمی‌آید. به همین دلیل، غربی‌ها نگران شده‌اند و اصلاً نمی‌دانند که در مرحله بعد چه واکنشی باید از خود نشان دهند.
به عقیده کروک تنها کاری که از دست غرب به‌ویژه آمریکا برمی‌آید تکرار جملاتی مثل «همه گزینه‌ها روی میز است» و اعمال تحریم و تشکیل ائتلاف منطقه‌ای و جهانی است. البته روسیه از سال ۲۰۱۴ به بعد با برنامه‌ریزی مناسب خود را آماده هرگونه اقدام تنبیهی غرب کرده بود و ایران نیز قدرت بازدارندگی متعارف خود را به‌سرعت در طول یک دهه گذشته رشد داده است.
بیشتر بخوانید:
اقدامات تنبیهی چین علیه حامیان استقلال تایوان
بایدن: از ابتدا هم قصد اعزام نیرو به اوکراین را نداشتیم
کروک نتیجه می‌گیرد که مثلث ایران، روسیه و چین از آمریکا نمی‌ترسد. درواقع، آن‌ها می‌دانند که موازنه استراتژیک به نفعشان تغییر کرده است.
البته این مقام اروپایی یک آفت را برای محور یا مثلث تازه متحد شده ایران، روسیه و چین محتمل می‌داند. وی این‌گونه استدلال می‌کند که تجزیه سیاسی در داخل ایالات‌متحده ممکن است تشکیلات ضعیف در واشنگتن را به‌سوی ائتلاف با روسیه بکشاند زیرا موضوعات تایوان و برجام تا حدی به هم شبیه‌تر هم هستند تا به بحران اوکراین. از طرفی مسکو تا حدی در مقابل تهدید هسته‌ای غرب آسیب‌پذیر جلوه می‌کند. بااین‌حال، بازنشانی استراتژیک به‌راحتی انجام نخواهد شد. غرب در جنگ لفاظی و سیاسی به پیروزی نزدیک‌تر است اما درعین‌حال موقعیت استراتژیک خود را از دست خواهد داد.
*سید حامد رحمتی
انتهای پیام/۴۱۵۵/پ
انتهای پیام/