مشاوره ژنتیک برای زوج‌های جوان هنگام ازدواج/ وجود 416 مرکز مشاوره ژنتیک در کشور

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا،‌ محمد اسماعیل مطلق، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس یکی از برنامه‌های مهم اداره ژنتیک این دفتر را برنامه ژنتیک اجتماعی عنوان کرد و گفت: در حال حاضر برنامه ژنتیک اجتماعی بر کاربرد دانش ژنتیک در برنامه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر تک عاملی و چندعاملی تمرکز دارد. اداره ژنتیک به منظور تحقق هدف «کاهش بار ناشی از بیماری‌ها ارثی و ژنتیکی» بر پایه دو دهه تجربه مدیریت ژنتیک سلامت در کشور، برنامه یکپارچه و جامع ژنتیک اجتماعی را تدوین و در کشور مورد اجرا گذاشته است.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس افزود:سال 1390 همگام با تحول علمی و فنی جهانی در حوزه دانش ژنتیک، با طراحی روش‌های جدید، نظام شناسایی موارد در معرض خطر ژنتیک متحول شد و با اتخاذ استراتژی‌های فراگیر حداکثر بهره برداری از بستر برنامه‌های موجود سلامت با حداقل افزایش حجم کار برای شناسایی موارد در معرض خطر ژنتیک به عمل آید.

وی شناسایی و ارجاع موارد مشکوک و مراقبت موارد تایید شده در معرض خطر ژنتیک، تایید موارد مشکوک ارجاع شده توسط نظام مشاوره ژنتیک (عمومی) و تشخیص بالینی قطعی توسط نظام تخصصی منتخب، فراهم کردن مشاوره‌های تخصصی و فوق تخصصی جهت کمک به تشخیص قطعی در سطح دو را بخشی اقدامات این دفتر در این راستا برشمرد.

مطلق در خصوص روش شناسایی موارد در معرض خطر ژنتیک در برنامه ژنتیک اجتماعی بیان داشت: مشاوره ژنتیک برای زوج‌های جوان در هنگام ازدواج - پیش از بارداری با استفاده از بستر برنامه غربالگری تالاسمی در هنگام ازدواج و برنامه مراقبت پیش از بارداری، غربالگری دوران بارداری شامل سندرم داون و ناهنجاری‌های مادرزادی (نظیر نقص لوله عصبی)، غربالگری در دوران نوزادی و کودکی شامل بیماری‌های متابولیک ارثی نظیر (PKU، غربالگری‌ عامل خطر فامیلی و ارثی بیماری‌های غیرواگیر شایع در جمعیت در معرض خطر با استفاده از بستر غربالگری بیماری‌های غیرواگیر بخشی از این برنامه‌هاست.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، زیرساخت‌های ایجاد شده برای اجرای کامل برنامه ژنتیک اجتماعی را چنین برشمرد طراحی و اجرای ادغام برنامه شناسایی فراگیر موارد در معرض خطر در برنامه‌های موجود در نظام سلامت، طراحی و استقرار نظام ارجاع مشکوکین به بیماری‌های ارثی ژنتیک در سطوح نظام سلامت، تشکیل شبکه کشوری مشاوره ژنتیک؛ ادغام خدمت در سطح دو نظام سلامت، تشکیل شبکه کشوری تشخیص ژنتیک؛ ادغام خدمت در سطح سه نظام سلامت، دسترسی به خدمات ژنتیک شامل مشاوره ژنتیک و تشخیص ژنتیک برای همه مردم اعم از روستایی و شهری، طراحی و برنامه ریزی ایجاد سواد پایه ژنتیک در مردم (به منظور منطقی و معتدل کردن مطالبات ژنتیک مردم).

وی مهم‌ترین بیماری‌های مرتبط با ژنتیک را بیماری‌های مهم کروموزومی، سندرم داون، ناهنجاری‌های مادرزادی، نقص لوله عصبی، بیماری‌های خونریزی دهنده ارثی، هموفیلی A و B، بیماری‌های خونی ارثی، تالاسمی و سیکل سل، بیماری‌های متابولیک ارثی، فنیل کتونوری اعلام کرد و گفت برای کنترل تمام این بیماری‌های برنامه ریزی شده است.

مطلق شبکه کشوری مشاوره ژنتیک را شامل 400 پزشک مشاور ژنتیک و 390 کارشناس همکار در قالب تیم‌های مشاور ژنتیک در 416 مرکز مشاوره ژنتیک در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اعلام کرد و گفت: مشاوران از طریق دوره‌های حضوری و غیرحضوری «آموزش کوتاه مدت مشاوره ژنتیک سلامت برای پزشکان تیم مشاوره ژنتیک» طی 3 فاز آموزشی به مدت یک سال، دانش و مهارت لازم در دو حیطه اصلی «اصول ژنتیک بالینی» و «فن مشاوره» را کسب کرده و آماده ارائه خدمت می شوند. همچنین کارشناسان تیم‌های مشاوره ژنتیک طی یک دوره آموزشی از راه دور آموزش لازم را کسب می‌کنند.

وی ادامه داد: برای عرضه خدمات استاندارد به موارد شناسایی شده، مشاوران ژنتیک مستقر در مراکز بهداشتی درمانی ویژه (برای مشاوره ژنتیک در برنامه های کشوری)، تحت آموزش های برنامه ریزی شده قرار گرفتند تا بتوانند به طیف وسیع و متنوع مطالبات در برنامه‌های هدف ژنتیک اجتماعی پاسخ دهند.