چرایی و چگونگی باروری ابرها

تزریق یدیدنقره به ابرهای باران‌زا و سامانه‌های بارشی در جریان بارورسازی ابرها می‌تواند میزان ریزش‌های جوی را تشدید و از این طریق به افزایش منابع آبی کشور کمک کند، اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که باروری ابرها خلق بارش نمی‌کنند و تنها به شرط وجود ابرهای باران‌زا، میزان بارندگی را افزایش می‌دهند.

در سال جاری حدود 14 میلیارد تومان بودجه برای باروری ابرها مصوب شده‌است که از این میزان حدود 4 میلیارد تومان برای تسویه بدهی‌های سال‌های گذشته و خریداری تجهیزات مصرف شده‌ است! با توجه به اینکه عملیات بارورسازی ابرها می‌تواند به میزان 10 تا 20 درصد میزان بارندگی‌ها را افزایش دهد، بودجه مصوب‌شده برای آن چندان قابل توجه نیست؛ کما اینکه این رقم در مقایسه با بودجه بخش‌های مختلف کشور نیز رقم ناچیزی محسوب می‌شود.

از آنجا که اکنون تنها دو هواپیما برای باروری ابرها در کشور وجود دارد و رادارهای موجود نیز نمی‌توانند پاسخگوی تمام استان‌های کشور باشند، برای پوشش سراسری بارورسازی باید علاوه بر افزایش تعداد نیروی انسانی متخصص، تعداد هواپیماها نیز به 5 فروند برسند که تحقق این موارد نیازمند افزایش اعتبارات به 30 میلیارد تومان است.

بر اساس بیانیه سازمان جهانی هواشناسی، در حال حاضر 40 کشور دنیا از تکنولوژی بارورسازی ابرها استفاده می‌کنند که باید ایران نیز علاوه بر موضوع باروری ابرها به سمت بهره‌گیری از تکنولوژی‌های جهانی در زمینه‌های مختلف پیش رود.

وجود آفتاب مناسب و بهره‌مندی از انرژی خورشیدی به روش طبیعی یکی از مزیت‌های کشور محسوب می‌شود که باید در زمینه انرژی‌های خورشیدی سرمایه‌گذاری مناسبی انجام شود.

با توجه به اینکه بارورسازی ابرها در روزهای ابرناکی ممکن خواهد بود، بنابراین نقشه‌های ابرناکی در کشور تهیه و در این زمان‌ها اقدام به بارورسازی می‌کنیم. عمده نگاه ما در موضوع باروری ابرها به بهبود وضعیت چشمه‌ها و منابع آبی است، در حالی که باید نگاهمان به بهره‌مندی از تکنولوژی‌های روز دنیا را گسترده‌تر کنیم و حتی در بارورسازی ابرها با اعلام عمومی زمان اجرای عملیات، مردم را نیز در این امر سهیم کنیم تا به وضوح اثرات آن را ملاحظه کنند.

هزینه آب تولیدشده از طریق بارورسازی ابرها نسبت به سایر روش‌های تامین آب مانند تغذیه مصنوعی یا سدسازی بسیار پایین‌تر است، به طوری که هزینه تمام‌شده یک مترمکعب آب شرب هزار تومان و یک مترمکعب آب تولیدی با روش باروری ابرها 60 تومان است.

بارورسازی ابرها در بسیاری از کشورهای دنیا به عنوان یک روش اثبات‌شده علمی به حساب می‌آید که آزمون خود را نیز پس دادهاست.

یکی از شایعات مطرح‌شده در موضوع بارورسازی ابرها، پایین بودن میزان موفقیت اجرای آن در کلان‌شهر به علت بالا بودن میزان آلایندگی‌هاست، در حالی که میزان پراکندگی ذرات آلاینده و همچنین وجود ابر در همه نقاط شهر یکسان نیست.

*رئیس موسسه تحقیقات آب