«نامزدی» پیش از ازدواج در قانون مدنی چه شرایطی دارد؟

گروه جامعه خبرگزاری آنا- مسعود عمرانی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل حقوقی در ادامه سلسله مطالب وکالتنامه آنا، در یادداشتی، شرایط نامزدی پیش از ازدواج را از منظر حقوق مدنی بررسی کرده است.

متن کامل یادداشت مسعود عمرانی به شرح زیر است:

خانواده در واقع به معنی نخستین سلول یا واحد زندگی اجتماعی است که یکی از اساسی‌ترین نهادهای جامعه شناخته می‌شود. خانواده از زن و مردی تشکیل می‌شود که با یکدیگر وارد پیوند زناشویی شده‌اند و ممکن است فرزندانی نیز داشته باشند. جامعه برای این نهاد، روابط زناشویی و خویشاوندی معینی تعیین می‌کند و در این روابط، حقوق و تکالیف افراد نسبت به یکدیگر را مشخص می‌سازد.

خانواده نیز مانند بسیاری از جنبه‌های زندگی اجتماعی، شکل‌های گوناگونی دارد. الگوهای ازدواج، در میان فرهنگ‌ها و ادیان مختلف، متفاوتند؛ مثلاً همین که چه چیزی خانواده محسوب می‌شود، ارتباط آن با خویشاوندان دیگر اینکه قانون، ازدواج با چه کسانی را به رسمیت می‌شناسد و ارتباط میان ازدواج و تمایلات جنسی چیست، هر یک از این‌ها در فرهنگ‌ها و ادیان مختلف، تغییر می‌کند. بدون شک می‌توان گفت پایه و اساس یک کشور موفق را خانواده‌های موفق تشکیل می‌دهند. افرادی که به‌سادگی از هم پاشیده نمی‌شوند و به همین شکل نیز فرزندانی قوی و سخت‌کوش بار می‌آورند.

بزرگترین بخش شخصیت اکثریت افراد یک جامعه، در خانواده آن‌ها شکل می‌گیرد. اگر خانواده‌ای به فرزندان خود یاد بدهند که لازم است برای موفقیت در زندگی، سبک سالمی برای زندگی داشته باشند، آن فرد در آینده چه در جایگاه‌های کوچک قرار گیرد و چه در جایگاه‌های اساسی کشور، با سبک زندگی که در خانواده‌اش یاد گرفته، می‌تواند زندگی موفق و خوبی داشته باشد و آن را به همکاران و فرزندان خود نیز آموزش دهد.

بر طبق قوانین کشور ما خانواده زمانی تشکیل می‌شود که زن و مرد با یکدیگر عقد نکاح منعقد نمایند.

نکاح عقدی است که به موجب آن زن و مرد به منظور تشکیل خانواده و شرکت در زندگی با هم متحد می‌شوند. نکاح از جمله عقودی است که جنبه مالی و غیر مالی را با هم داراست. زیرا از طرفی مرد موظف می‌شود که نفقه زن را بپردازد و مالی را به‌عنوان مهریه به زن بدهد؛ زن نیز معمولا مالی را تحت عنوان جهیزیه به خانه شوهر می‌برد که البته این عمل تکلیفی برای زن محسوب نمی‌شود و هر زمان بخواهد می‌تواند با ارائه دادخواست استرداد، جهیزیه را پس بگیرد.

از سوی دیگر زن و مرد موظف می‌شوند برای تقویت مبانی خانوادگی و تربیت فرزندان با هم همکاری کنند، مطابق قانون مدنی، عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال شمسی منوط به اذن ولی اوست؛ به شرطی که مصلحت طفل نیز رعایت شده باشد و دادگاه صالح نیز آن را تأیید کند که البته تمامی حقوق مربوط به خانواده و مباحث مربوط به آن در فواصل زمانی مختلف خدمت شما خوانندگان عزیز ارائه خواهد شد.

جهت شروع زندگی مشترک و قبل از عقد نکاح بر حسب عرف جامعه مرد از زن خواستگاری می‌کند.

طبق قانون مدنی هر زنی را که خالی از موانع نکاح باشد، می‌توان خواستاری کرد و به زبان عامیانه خواستگاری عبارت است از آنکه از زنی تقاضای ازدواج شود. در مواردی نیز خواستگاری ممنوع است، همانند خواستگاری از زنی که در عده طلاق بائن یا وفات به سر می‌برد که خواستگاری صریح از ایشان ممنوع باشد و یا خواستگاری از زنی که شوهر دارد یا در عده رجعی به سر می‌برد چه صریح باشد و چه ضمنی. همچنین طبق قول مشهور فقها می‌تواند دختر صغیره را از ولی وی خواستگاری کرد.

حال پس از توصیف خواستگاری به توصیف نامزدی برای شما عزیزان می‌پردازیم:

نامزدی قراردادی است جایز (یعنی هرکدام از طرفین هر زمانی که بخواهد می‌تواند آن را فسخ کند) که بین زن و مردی منعقد می‌شود و در آن دو طرف تعهد به ازدواج می‌دهند. در واقع می‌توان گفت نامزدی یک تعهد و یک پیش‌قرارداد برای انعقاد عقد نکاح در آینده می‌باشد.

دقت کنید که عقد نامزدی در قانون مدنی با نامزدی که در عرف به آن می‌گویند تفاوت دارد، زیرا در عرف نامزدی به دوران پس از انعقاد عقد نکاح و قبل از گرفتن مراسم عروسی یا رفتن به خانه مشترک گویند، اما در نامزدی منظور در قانون مدنی هنوز عقد نکاح منعقد نشده است و صرفاً تعهد به آن گفته شده است.

انتهای پیام/پ