نوابغ ایرانی مرزهای علم ریاضیات را جابه‌جا می‌کنند/ دانشمندان آریایی بر بلندای افتخار

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، دانشمندان ایرانی از قرن‌ها پیش در علوم مختلف سرآمد جهان بوده‌اند و همواره با اکتشافات خود تأثیر عمیقی بر دانش بشر گذاشته‌اند. ریاضیات به دلیل اهمیت و کاربرد گسترده در توجیه اتفاقات در حال وقوع جهان، همواره مورد توجه دانشمندان ایرانی بوده است و زمانی که هنوز هیچ کدام از دستگاه‌های محاسباتی کنونی وجود نداشتند نوابغ کشورمان نظریات مهمی را در این شاخه از علم ارائه دادند.

همه دانش‌آموزان از مقطع اول ابتدایی با مفاهیم ریاضی آشنا می‌شوند و این روند تا آخرین سال تحصیلی در نظام آموزش‌وپروش ادامه پیدا کرده و پس از آن در سیستم آموزش عالی نیز با توجه به رشته تحصیلی واحدهای درسی مرتبط با ریاضی آموزش داده می‌شود. با وجود اینکه بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان این سؤال را مطرح می‌کنند که فرمول‌های ریاضی در کدام بخش از زندگی کاربرد دارد ولی سال‌ها تحقیق و آزمایش نشان داده است ریاضی پایه‌ای مستحکم برای همه علوم است و با استفاده از آن می‌توان نظم شگفت‌انگیز جهان را بهتر و بیشتر درک کرد. قطعاً تمامی پیشرفت‌هایی که در حوزه‌های مهندسی، فیزیک، اخترشناسی و سایر علوم محقق شده به واسطه به‌کارگیری ریاضیات برای حل معماهای جهان است.

بیشتر بخوانید:

چرا ریاضی علم شیرین «مریم میرزاخانی»هاست؟
کاشف اول قاره آمریکا را بشناسید/ ابوریحان بیرونی، یکه‌تاز مخالفت با طالع‌بینی

نگاهی اجمالی به تاریخ علم در ایران نشان می‌دهد دانشمندانی نظیر خواجه نصیرالدین طوسی، خوارزمی، ابوریحان بیرونی، ابوالوفا محمد بوزجانی و غیاث‌الدین جمشید کاشانی چگونه با استفاده از ساده‌ترین ابزارهای موجود در زمان خود توانسته‌اند علم ریاضیات را توسعه دهند و آثاری را به‌ جای گذارند که هنوز هم در برترین دانشگاه‌های جهان در حال تدریس است. درواقع این دانشمندان بزرگ تغییراتی را در علم ریاضی ایجاد کردند که به گواه بسیاری از اسناد بین‌المللی اساس ریاضیات مدرن و آنچه امروز به اسم علم ریاضی می‌شناسیم است.

ریاضی اساس اکتشاف و تحقیق در حوزه‌های مختلف علم

ریاضیات، دانش سازه، ترتیب و رابطه است که از رویه‌های ابتدایی شمارش، اندازه‌گیری و توصیف اشکال اشیاء به نقطه امروزی آن تکامل یافته است. این مقوله با استدلال منطقی و محاسبه کمی سروکار دارد و هر چه بیشتر گسترش پیدا می‌کند ایده‌آل‌سازی و انتزاع آن افزایش می‌یابد. از قرن هفدهم به بعد، ریاضی نقشی ابزاری و ضروری برای توسعه علم فیزیک پیدا کرد و در دوره‌های اخیر نیز نقشی مشابه در تمام جنبه‌های علمی در زندگی یافته است.

تلاش جوانان نخبه ایرانی برای افتخارآفرینی هیچ‌گاه تمام‌شدنی نیست و صدها هزار سال پس از دوران پیشگامی جهان اسلامی در علوم مختلف بازهم دانشمندانی بزرگ در دامان این سرزمین پرورش یافته و هم‌اکنون در سراسر دنیا با نام نوابغ علم ریاضیات شناخته می‌شوند. به بهانه دهه اول آبان ماه که از سوی انجمن ریاضی ایران به عنوان «دهه ریاضیات» نام‌گذاری شده است تعدادی از مطرح‌ترین ریاضیدانان ایرانی در سراسر دنیا را معرفی می‌کنیم:

مریم میرزاخانی

مریم میرزاخانی یکی از بزرگ‌ترین ریاضی‌دانان جهان بود. این بانوی فرهیخته در ۲۰۱۴ به پاس تحقیقات گسترده خود در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آن‌ها» برنده مدال فیلدز شد. این مدال بالاترین جایزه در ریاضیات و معروف به نوبل ریاضی است. میرزاخانی تنها زن و اولین ایرانی برنده مدال فیلدز در دنیاست. نشریه «پاپیولار ساینس» در ۲۰۰۵ مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ده ذهن جوان برگزیده و ذهن برتر در رشته ریاضیات انتخاب و از او تقدیر کرد. علاوه بر مدال فیلدز میرزاخانی برنده جوایز دیگری چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا(۲۰۱۳)، جایزه افتخاری دانشگاه هاروارد(۲۰۰۳) و جایزه کلی شده بود.

متأسفانه مریم میرزاخانی در ۲۳ تیر ۱۳۹۶ در سن ۴۰ سالگی به دلیل ابتلا به بیماری سرطان درگذشت. اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان روز تولد این بانوی دانشمند و پرافتخار ایرانی((۲۲ اردیبهشت-۱۲ می) را «روز جهانی زن در ریاضیات» نام‌گذاری کرده است.

کامران وفا

کامران وفا به واسطه فعالیت‌ها و پژوهش‌های معتبر خود در زمینه نظریه ریسمان از جمله شناخته شده‌ترین و مطرح‌ترین دانشمندان ایرانی در سطح جهان است. تحقیقات وفا بر روی ماهیت گرانش کوانتومی و رابطه بین هندسه و نظریه‌های میدان‌های کوانتومی متمرکز است و با بهره‌گیری از نتایج همین تحقیقات بخش‌های قابل توجهی از نظریه ریسمان را تکمیل کرده است. احتمالاً بسیاری از علاقه‌مندان به علوم ریاضی و فیزیک وفا را به عنوان فیزیک‌دان می‌شناسند ولی باید توجه کرد که پایه فیزیک نیز علم ریاضیات است و این دانشمند برجسته نیز یکی از اعضای افتخاری انجمن ریاضی این محسوب می‌شود.

از جمله افتخارات و جوایز بین‌المللی این ریاضی‌دان مطرح کشورمان می‌توان به جایزه جامعه اعضای دانشگاه هاروارد(۱۹۸۸)، جایزه آلفرد پی اسلون(۱۹۸۹)، نوبل AMS لئونارد ایسنبود برای ریاضی و فیزیک(۲۰۰۸) اشاره کرد. کامران وفا در چهارمین دوره جایزه مصطفی(ص) نیز به‌عنوان یکی از برندگان معرفی و از تلاش‌های او تقدیر شد.

کوچر بیرکار

کوچر بیرکار(فریدون درخشانی) دیگر ریاضی‌دان بزرگ و دومین ایرانی برنده مدال فیلدز است. این دانشمندان برجسته متولد ۱۳۵۷ در یکی از روستاهای اطراف شهر مریوان است. بیرکار در ۲۰۱۹ از بین ۵۰ کاندیدای مطرح شده در نظرخواهی مجله پراسپکت به عنوان اندیشمند برتر و معرفی شد. این ریاضی‌دان کُرد تحصیلات خود تا مقطع کارشناسی در رشته ریاضی در دانشگاه تهران ادامه داد و پس از آن به خارج از کشور مهاجرت کرد. کوچر بیرکار هم اکنون استاد دانشگاه کمبریج است و در انگلیس زندگی می‌کند. او پس از دریافت مدال فیلدز با اشاره به خاطره‌ای درباره زمان حضورش در انجمن ریاضی ایران گفت: «من به تصاویر اعضای انجمن نگاه می‌کردم و با خودم می‌گفتم که آیا روزی می‌رسد با آنها دیداری داشته باشم؟ آن زمان فکر نمی‌کردم که یک روز بتوانم به غرب بروم.»

نیما ارکانی حامد

نیما ارکانی حامد، ریاضی‌دان ایرانی تحقیقات جامعی در زمینه فیزیک ذره‌ای و نظریه ریسمان کاربردی انجام داده است. ارکانی در ۲۰۱۶ به دعوت کشور چین برای اداره کردن «مرکز فیزیک انرژی بالای آینده» به این کشور رفت و طبق برنامه اعلام شده قرار است بزرگ‌ترین شتاب‌دهنده ذرات جهان را طراحی کند. این دانشمند صاحب‌نام کشورمان مدرک دکترای خود را در ۱۹۹۷ دریافت و از ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ استاد ارشد دانشگاه هاروارد بود. تئوری HIGGS نتیجه تحقیقات ارکانی و هاوارد گئورگی و آندرو کهن بر روی ذرات فوق‌العاده ریز است. این محقق ایرانی در فهرست صد نابغه زنده جهان در رده سی و دوم قرار دارد و در سال ۲۰۰۸ میلادی برنده جایزه ساکلر شد.

انتهای پیام/۴۱۴۴/پ