حجم مبنا چیست؟

به گزارش گروه بازار خبرگزاری آنا، در بازار بورس ایران، قوانین مختلفی مثل: تعیین دامنه نوسان، حجم مبنا، تعیین کارمزد معاملاتی و... برای جلوگیری از تخلف و کنترل بازار وضع شده است. در این مطلب به موضوع «حجم مبنا» و دلایل وضع قوانین مروبط به آن میپردازیم. اینکه حجم مبنا چیست؟ چگونه محاسبه میشود؟ چه قوانینی دارد؟ و چه مزایا و معایبی را برای بورس ایران در پی داشته است؟ حجم مبنا چیست؟ برای اینکه بدانیم حجم مبنا چیست، باید ابتدا با دو مفهوم «دامنه نوسان» و «قیمت پایانی» آشنا شویم. دامنه نوسان که در حال حاضر در بازار بورس و اوراق بهادار ۵ درصد تعیین شده است، امکان تغییر قیمت سهام در روز جاری نسبت به روز گذشته را بیان میکند. مثلا اگر قیمت پایانی سهمی روز جاری ۱۰۰ تومان باشد، این سهم در روز آینده میتواند تا ۵ درصد بیشتر یا کمتر مورد معامله قرار بگیرد. حال این سهم با توجه به دامنه نوسان، قیمتهای متفاوتی را در طول روز تجربه میکند. در نهایت از محاسبه میانگین وزنی همه قیمتهایی که سهم در طول روز معاملاتی تجربه کرده است، «قیمت پایانی» به دست میآید. اکنون با توجه به دو مفهوم بالا، میتوانیم حجم مبنا را بررسی کنیم. حجم مبنا در تعریف رسمی اینگونه بیان میشود: «حداقل تعداد سهامی که باید در یک روز معاملاتی، خرید و فروش شود تا کل درصد تغییر قیمت را پوشش دهد.» شاید این تعریف کمی پیچیده به نظر بیاید، اما در ادامه به کمک فرمول محاسبه حجم مبنا و توضیحات تکمیلی، فرمول را به خوبی درک خواهید کرد. محاسبه حجم مبنا برای محاسبه حجم مبنا قوانین خاصی وجود دارد که از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار تهران تبیین شده است. طبق این قوانین، در یک سال باید حداقل ۱۰ درصد از کل سهام شرکت بورسی مورد معامله قرار بگیرد. حال اگر تعداد روزهای کاری یک سال ۲۵۰ روز بدانیم، این عدد برابر ۰.۰۰۰۴ خواهد شد. به فرمول زیر دقت کنید: ۰.۰۰۰۴ = ۲۵۰ / (۱۰۰ / ۱۰) حداقل تعداد معاملاتی که باید انجام شود = تعداد روزهای کاری سال / ده درصد از کل سهام حال اگر تعداد کل سهام شرکت را ۲۰۰ میلیون در نظر بگیریم، با محاسبه حجم مبنا به عدد ۸۰ هزار میرسیم: (حجم مبنا) ۸۰.۰۰۰ = ۲۵۰ / ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ (۱۰درصد از ۲۰۰ میلیون) کمتر بودن حجم معاملات از حجم مبنا کمتر بودن حجم معاملات از حجم مبنا یکی از مواردی است که در سهام مختلف بورسی مشاهده میشود. اما سوال اینجاست در صورت کمتر بودن حجم معاملات از حجم مبنا، چه اتفاقی برای سهم میافتد؟ برای پاسخ به این سوال، مثال عددی قبل را در نظر بگیرید. در این مثال، حجم مبنا برابر ۸۰ هزار بود و دامنه نوسان با این ۸۰ هزار تطبیق داده میشود. یعنی اگر معاملات سهم مثبت ۵ درصد باشد و تعداد معاملات بیشتر از ۸۰ هزار شود، این رشد ۵ درصدی در قیمت پایانی برای سهم لحاظ خواهد شد و دامنه نوسان روز آینده با توجه به این رشد قیمت است. حال در همین مثال که حجم مبنا برابر ۸۰ هزار بود، اگر معاملات سهم مثبت ۵ درصد باشد ولی تعداد معاملات ۴۰ هزار شود (یعنی نصف حجم مبنا)، نیمی از این رشد ۵ درصدی در قیمت پایانی محاسبه خواهد شد. در واقع از آنجایی که تعداد معاملات سهم نصف حجم مبنا بود، رشد قیمت آن هم نصف شد (مثبت ۲.۵ به جای مثبت ۵)، در نهایت قیمت پایانی با رشد مثبت ۲.۵ محاسبه میشود. پس همانطور که متوجه شدید، کمتر بودن حجم معاملات از حجم مبنا، در محاسبه قیمت پایانی تاثیر مستقیم دارد. مشاهده حجم مبنا و قیمت پایانی در تابلو بورس برای مشاهده حجم مبنا و قیمت پایانی در تابلو بورس، به آدرس tsetmc.com مراجعه و نماد مدنظر را جستوجو کنید. در تابلو مربوط به نماد طبق تصویر زیر حجم مبنا و قیمت پایانی قابل مشاهده هستند. قوانین حجم مبنا قوانین حجم مبنا برای شرکتهای بورسی و فرابورسی با توجه به میزان «میزان سرمایه» و «بازار» متفاوت است. در ادامه قوانین حجم مبنا را مرور میکنیم. حداقل ارزش مبنای بازار اول و دوم فرابورس ۵۰ میلیارد ریال است. حداقل ارزش مبنای تابلو زرد ۲۰ میلیارد ریال است. حداقل ارزش مبنای تابلو نارنجی ۱۰ میلیارد ریال است. حداقل ارزش مبنای تابلو قرمز ۵ میلیارد ریال است. حداکثر ارزش مبنا برای شرکتها با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بیشتر، ۱۲۰ میلیارد ریال است. حداکثر ارزش مبنا برای شرکتها با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال است. مزایا و معایب حجم مبنا مزایا و معایب حجم مبنا را نمیتوان به صورت مشخص و موردی بررسی کرد. چرا که قانون حجم مبنا طبق یک کلیت و برای جلوگیری از تخلف وضع شده است و البته در شرایطی باعث نارضایتی سرمایهگذاران میشود. حجم مبنا باعث میشود که شیب تند قیمتی (صعودی یا نزولی) در سهام به وجود نیاید. سهم باید به مرور مسیر صعودی یا نزولی را طی کند. بنابراین کمتر شاهد قیمتهای کاذب در بازار بورس ایران هستیم. پس اصلیترین مزیت حجم مبنا کنترل بازار و کاهش سفتهبازی است. در رابطه با معایب حجم مبنا دو مورد را میتوان بررسی کرد. نخست اینکه سرمایهگذاران در بازارهای مالی همواره از قیمتگذاری بر اساس عرضه و تقاضا استقبال کردهاند. در بیشتر بازارهای جهانی، بحث ارزش ذاتی کالا، خدمات، سهم یا هر چیز دیگری اصلا مطرح نمیشود، بلکه میزان تقاضا، ارزش را تعیین میکند. در واقع سرمایهگذار هر آنچه برایش تقاضا وجود داشته باشد را ارزشمند میداند، روی آن سرمایهگذاری میکند و مادامی که تقاضا وجود داشته باشد، در آن سرمایهگذاری باقی میماند. در این تفکر اصلا مباحث بنیادی مطرح نیست. اما وجود قوانینی مانند دامنه نوسان و حجم مبنا باعث محدودیت در بازار میشود و سرمایهگذاران با این نوع تفکر را راضی نمیکند. برای بررسی دومین مشکل حجم مبنا در بازار بورس، شرایطی را در نظر بگیرید که صف خرید یا فروش در سهمی تشکیل شده است. در این شرایط مقداری زیادی سرمایه بلوک و روند (صعودی یا نزولی) کند میشود. حجم معاملات پایین میآید و اصلا نوسانی در سهم مشاهده نمیشود. در واقع حجم مبنا و دامنه نوسان اجازه مانور در محدوده خاصی را دادهاند و سهم به سقف یا کف این محدوده رسیده است و دیگر نمیتواند حرکت کند. البته تدابیری هم برای این شرایط وجود دارد. مثلا اگر سازمان بورس این وضعیت را حقیقی بداند، برای مدتی محدود (مثلا یک روز) سهم را بدون لحاظ کردن حجم مبنا و دامنه نوسان باز میکند. بنابراین معاملات مجددا جریان میگیرد و سهم بر اساس عرضه و تقاضا قیمتگذاری میشود. سخن آخر یک معاملهگر بورسی باید بداند حجم مبنا چیست و چگونه میتواند از آن برای شناخت جایگاه سهم در بازار بورس و درک ارزش سهام استفاده کند. با بررسی حجم مبنا، قیمت پایانی و میزان معاملات حقیقی و حقوقی که در تابلو مربوط به سهم نوشته شده است، به خوبی میتوان میزان گرایش سرمایهگذاران به آن سهم را درک کرد و درباره ادامه سهامداری یا خروج از سهم تصمیم گرفت. در نهایت لازم به ذکر است که این مطلب از وبسایت باشگاه مشتریان کارگزاری آگاه برگرفته شده است. انتهای پیام/ر

صفحه نخست

آموزش و دانشگاه

علم‌وفناوری

ارتباطات و فناوری اطلاعات

سلامت

پژوهش

علم +

سیاست

اقتصاد

فرهنگ‌ و‌ جامعه

ورزش

عکس

فیلم

استانها

بازار

اردبیل

آذربایجان شرقی

آذربایجان غربی

اصفهان

البرز

ایلام

بوشهر

تهران

چهارمحال و بختیاری

خراسان جنوبی

خراسان رضوی

خراسان شمالی

خوزستان

زنجان

سمنان

سیستان و بلوچستان

فارس

قزوین

قم

کردستان

کرمان

کرمانشاه

کهگیلویه و بویراحمد

گلستان

گیلان

لرستان

مازندران

مرکزی

هرمزگان

همدان

یزد

هومیانا

پخش زنده

حجم مبنا چیست؟