انیمیشن‌های خشن کودکان را به سمت تاریکی می‌برد/ اگر گوینده زرنگی نباشید، حذف می‌شوید
به گزارش خبرنگار حوزه تلویزیون گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سوژه افول برنامه سازی برای کودک و نوجوان در رسانه‌های امروز، مسئله‌ای بود که هفته گذشته بحث آن را باز کردیم و در گزارشی عملکرد رسانه‌ملی و شبکه نمایش خانگی در پخش برنامه‌ها و انیمیشن‌های مختلف برای کودکان را بررسی کردیم.
در ادامه همین پرونده، به طور تخصصی به مسئله دوبله انیمیشن‌ها ورود کردیم. دوبله ایران یکی از قدیمی‌ترین و موفق‌ترین هنرهای زیرمجموعه آثار نمایشی است. در طول سال‌های اخیر، دوبله نقش غیرقابل انکاری در ماندگار شدن آثار داخلی و خارجی فراوانی داشته و هنرمندان بزرگ زیادی با هنرنمایی در این حوزه، نام و صدای خود را جاودانه کردند. بدون شک یکی از بزرگترین دلایل موفقیت آثار نمایشی پخش شده از تلویزیون در دهه‌های شصت و اوایل هفتاد، دوبله خوب آنهاست، موضوعی که باعث شد ما بسیاری از شخصیت‌های کارتونی را بشناسیم و با آنها ارتباط برقرار کنیم.
اما امروز صنعت دوبله ایران به اندازه گذشته قوی نیست. این روزها اکثر فیلم‌ها، سریال‌ها و انیمیشن‌هایی که در رسانه‌های اینترنتی جدید دوبله می‌شود، توسط صداهای ناآشناست، صداهایی که نه حس و حال نوستالژیک در مخاطب ایجاد می‌کند و نه به اندازه‌ای که باید، حرفه‌ای و اصولی هستند. شوکت حجت، یکی از چهره‌های قدیمی دوبله ایران است، کسی که با خلق صدای شخصیت‌های ماندگاری همچون ایشی زاکی در کارتون «فوتبالیست‌ها»، پنی در «کارآگاه گجت»، سالی در «زنان کوچک»، نیلز در «ماجراهای نیلز»، سگارو در «سفرهای میتی‌کومان» و... برای چند نسل خاطره‌سازی کرده و صدایش برای هر گوشی آشناست. با این دوبلور با سابقه در روزهایی که به عنوان مدیر دوبلاژ مشغول دوبله فصل جدید «شکرستان» است، در رابطه با اوضاع این روزهای دوبله انیمیشن در ایران و کمرنگ شدن حضور پیشکسوتان این حوزه گفت‌وگو کردیم.
آنا: در فرایند انتخاب آثار پویانمایی برای دوبله، از مدیران دوبلاژ و هنرمندان این حوزه هم مشورتی گرفته می‌شود؟
حجت: خیر متاسفانه ما در زمینه انتخاب جنس یا سوژه انیمیشن‌ها دخیل نیستیم. کار را به ما ارائه می‌دهند و می‌توانیم انتخاب کنیم که آن را انجام دهیم یا نه. درحالی که معتقدم اینکه از مدیران دوبلاژ نیز برای انتخاب آثار نظر بپرسند، نیاز است و ما هم دوست داریم که در جریان انتخاب انیمیشن‌ها برای دوبله باشیم.
آنا: در گذشته انیمیشن‌هایی که دوبله و پخش می‌شد، از نظر مضمون بسیار با آثار امروزی فرق داشت، چه چیزی باعث این تغییر رویکرد در انتخاب آثار شده؟
حجت: این تغییر رویه در مدل و سبک انیمیشن‌های در حال پخش، به نسبت گذشته بسیار عجیب و برای مخاطبان کاملا آسیب‌رسان است. به سال‌های قبل مثلا دهه شصت که نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که در آثار ایرانی و خارجی (فیلم و انیمیشن) که پخش می‌شد، مهربانی، عشق، توجه به خانواده و چارچوب‌های درست و قشنگ مستتر بود، اما به مرور همه چیز تغییر کرد، فیلم‌ها تخیلی شد و مرگ‌ومیر و خشونت به محور اصلی کارها تبدیل شد.
آنا: فکر می‌کنید آسیب‌ها در درازمدت چگونه خواهد بود؟
حجت: وقتی کودکی در یک بازی رایانه‌ای می‌بینید با تیراندازی به سمت دیگران و آسیب جدی رساندن به آنها امتیاز بیشتری می‌گیرد و همین مسائل را در فیلم‌ها و انیمیشن‌های اکشن هم می‌بیند، کم‌کم دیدن این صحنه‌های خشن برای او عادی می‌شود و قبح مسائل اینچنینی و ترس، رنج، اذیت کردن و حتی کشتن در نزد او از بین می‌رود و اینطور در ذهن کودک نقش می‌بندد که زدن آدم‌ها و خشونت کاری لذتبخش است و ممکن است این طرز تفکر تا بزرگسالی نیز در آنها بماند.
آنا: به نظر شما این مدل آثار که اکثرا در غرب تولید و در ایران دوبله می‌ود، با چه هدفی ساخته میشوند؟
حجت: فیلم‌هایی که این روزها و با این حال و هوا پخش می‌شود، همه هدفمند هستند. هدف آنها تاریکی است و به دنبال این هستند که تمام انسان‌ها را به سمت تاریکی بکشانند. ولی اگر فیلم‌ها در مورد عشق، شادمانی، محبت و آموزش مهارت‌های زندگی باشد، اثرات درستی روی مخاطبش می‌گذارد و می‌تواند جریان‌سازی کند.
آنا: این جریان‌سازی که اشاره کردید در کارهای قدیمی دهه ۶۰ و ۷۰ زیاد بود، اما به مرور به فراموشی سپرده شد و سبک و سیاق کارهای در حال پخش تغییر کرد. شما اخیرا کاری که چنین فضایی داشته باشد اخیرا دیدید؟
حجت: نمی‌توان منکر شد که بعضی از کارهای امروزی هم تاثیر مثبتی روی مخاطبش می‌گذارد، اما متاسفانه در بسیاری از کارها به دلیل افراط موجود در کار، اثر منفی می‌گذارد. این خیلی مهم است که شما به چه طریقی مسائل مختلف را آموزش دهی. مسائل مهم و اخلاقی اگر به صورت لطیف در کارها جاگذاری شود، نتیجه بخش است ولی اگر به صورت دستوری یا آموزشی محض باشد، برعکس جواب می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
انیمیشن فقط آن چیزی نیست که دیزنی می‌سازد
خداحافظی تلخ با قهرمان‌های مهربان دوران کودکی
آنا: این روزها استودیوهای دوبله، با سرعت بالایی این کار را انجام می‌دهند و هفته‌ای ۳ تا ۴ فیلم سینمایی یا سریالی انیمیشن دوبله می‌کنند، در گذشته هم سرعت دوبله انقدر بالا بود؟
حجت: خیر اصلا به این صورت نبود. قبلا همه دوبلورها در کنار هم می‌نشستند و اثری را دوبله می‌کردند و بده بستان‌های کاری خوبی داشتند. این روش از برخی جهات مثل با هم بودن و کار تیمی کردن خوب بود و حس و حال ویژه‌ای به کلیت دوبله کار القا می‌کرد، از برخی جهات نیز خوب نبود چون اگر کسی اصطلاحا تپق می‌زد، ۱۰ نفر دیگر باید از ابتدا جملات‌شان را می‌گفتند. در حال حاضر اما همه دوبلورها تک‌به‌تک بخش‌های مربوط به خودشان را میگیرند و این باعث شده سرعت دوبله آثار بالا برود.
آنا: این بالا رفتن سرعت به نتیجه کار لطمه نمی‌زند؟
حجت: این روزها سرعت همه چیز در جهان زیاد شده و این مختص دوبله نیست. فعلا که همه چیز روی دور تند است و شما اگر گوینده زرنگی نباشید، حذف می‌شوید. در گذشته اینطور بود که یک نفر قبل از دوبله، تمام حالات کاراکترش را می دانست، و زمان زیادی وقت داشت که تمرین کند، اما در حال حاضر باید انقدر سریع و باهوش باشید که بتوانید بدون تمرین ویژه‌ای، تمام حالات شخصیت را به درستی و در لحظه دوبله کنید، حالا اگر نقش خیلی سختی باشد، یکبار می‌توانید تمرین کنید. خلاصه که این دست شما هم نیست، بالاخره سرعتی است که در جامعه به وجود آمده و همه چیز سریع‌تر شده.
آنا: در حال حاضر دوبله یک فیلم انیمیشن یا سینمایی بلند چقدر زمان می‌برد؟
حجت: روال فیلم فعلا اینطور است که اثر را یک روزه دوبله کنند. وقتی ۲۰ گوینده باید بخش‌های خود را اجرا کنند و بروند، از هر لحاظ ممکن است اینکه بیشتر از یک یا دو روز برای دوبله وقت بگذارند، صرفه اقتصادی نداشته باشد.
آنا: با سرعت گرفتن دوبله و ظهور استودیوهای جدید، پیشکسوت‌ها و صداهای ماندگار دوبله به حاشیه رفته‌اند. چرا صدای آنها را در این روزها کمتر می‌شنویم؟
حجت: جهان گذراست و همه کم‌کم رو به نیستی می‌رویم. متاسفانه دوبله به صورتی شده که پیشکسوت‌های قدیمی خیلی کم کار شدند. این روزها تعداد این عزیزان و سرعت عمل‌شان به نسبت قبل کمتر شده و شاید صداهایشان نیز کیفیت سابق را نداشته باد. البته که هر جمله این بزرگان اعتباری برای یک فیلم است. اما طبیعتا در این فضا نیروهای جوان فعال‌تر شدند و بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
آنا: فقط همین مسئله بوده؟ بحث میزان حقوق و تفاوت نیروهای قدیمی و جدید تاثیر نداشته است؟
حجت: بحث قیمت و ارزان‌تر بودن جوان‌ها هم در این میان بی‌تاثیر نیست. بچه‌های امروز به دلیل اینکه نسل به نسل باهوش‌تر میشوند، کار را سریع‌تر یاد میگیرند و با همان سرعتی که ورود کردند، رشد هم می‌کنند. به نظرم این سرعت لطمه‌ای به کلیت دوبله نمی‌زند، ولی از منظر نوستالژیک، حال و هوایی که صداهای ماندگار به کارها می‌دهند، بسیار جذاب است. حس می‌کنم ترکیب این دو مدل صدا در کنار هم می‌تواند نتیجه شیرینی داشته باشد. اما نباید فراموش کنیم که جوان‌ها با سرعت زیادی در حال حرکت هستند و جلوی حرکت هیچ چیزی را نمی‌توان گرفت.
انتهای پیام/۴۱۷۳/
انتهای پیام/