محمد آزرم: کسی که رویایی را نشناخته، شعر مدرن فارسی را نفهمیده است
محمد آزرم، شاعر و منتقد ادبی درباره اظهارات دبیر جایزه شعر فجر درباره یدالله رویایی و بیان این مطلب که رویایی در شعر معاصر، جایگاه مهمی نداشته، به خبرنگار فرهنگی آنا توضیح داد: «اگر دبیر جایزه شعر فجر از اهمیت شعر یدالله رویایی و جایگاه و تاثیرگذاری او بر شعر مدرن فارسی آگاه نیست، اتفاق عجیبی نیفتاده است؛ وقتی باید تعجب کنیم که سخنی از سر آگاهی و شناخت شعر مدرن فارسی از این تریبون بشنویم.»
وی ادامه داد: «معنای حرف‌های دبیر جشنواره شعر فجر، تایید این امر است که تلقی دولتی‌ها از شعر امروز، دست کم فاصله‌ای ۴۰ ساله دارد و با این روند که شاهدش هستیم، این عقب ماندگی سال به سال بیشتر هم خواهد شد.»
شاعر مجموعه «هوم» درباره اهمیت حضور رویایی در دهه ۵۰، بیانیه شعر حجم و ادامه فعالیت‌های جریان سازش در مسیر شعر آوانگارد فارسی گفت: «یکى از مقاطع مهم شعر فارسى پس از «نیما یوشیج» مقطع ظهور و شکل گرفتن «شعر حجم» است که نقش بی‌بدیل رویایی در آن انکارناپذیر است.»
وی توضیح داد: «شعر حجم و بیانیه آن شکلى در شعر معاصر بوده است که با فلسفه زبان و زیباشناختى آن وارد گفت‌وگو شده و امروز به ما این امکان را داده که از مسیرهاى دیگرى این گفت‌وگو را ادامه دهیم. من با تاکید می‌گویم که اگر کسی می‌خواهد شعر مدرن فارسی را بفهمد باید شعر حجم و شعر رویایی را بشناسد. کسی که درکی از شعر رویایی ندارد، چیزی از شعر امروز نمی‌داند.»
آزرم همچنین درباره آثار و کتاب‌های مهم و تاثیرگذار رویایی که روی چند نسل از شاعران و دیدگاه آنها به شعر تاثیرات بنیادین داشته، اظهار داشت: «کتاب‌های «دلتنگی‌ها»، «شعرهای دریایی»، «از دوستت دارم»، «لبریخته‌ها»، «هفتاد سنگ قبر» و «من گذشته: امضا» یدالله رویایی همه کتاب‌های بسیار با اهمیتی در شعر مدرن فارسی هستند.»
وی افزود: «از کتاب لبریخته‌ها، زمان انتشار آن در سال ۱۳۷۱ و مقارن شدنش با ظهور نسل جدیدی در شعر فارسی به سادگی نمی‌توان گذشت. «لبریخته‌ها» بار دیگر اهمیت فارسى‌نویسى و زبان‌محوری را به شعر امروز یادآورى کرد و نشان مى‌داد که «شعر حجم» طى سال‌های دهه ۶۰ به امرى تثبیت شده تبدیل شده است.»
این شاعر و منتقد ادامه داد: «اما نکته مهم انتشار لبریخته‌ها این بود که سکوت شاعران درباره «شعر حجم» که مى‌توانیم آن را «نظریه شعرى رویایى» هم بنامیم، توسط شاعرانى شکست خورد که از نیمه دوم دهه ۷۰، امکان ارائه شعر‌ها و نقد‌هایشان به صورت کتاب و مقاله فراهم شد؛ یعنی شعرهای زبان‌محوری کتاب شد که شعر حجم نبودند اما توضیح فرم آنها به خوانده شدن شعر رویایی کمک کرد، چرا که شعر رویایی، شعر ذهن‌های فرهیخته و جان‌های هوشمند است و نسبتی با نوشته‌های باری به هرجهت و یک بار مصرف ندارد.»
وی در پایان و درباره اظهار نظر دبیر جشنواره دولتی فجر؛ با آن پیشینه‌ای که از جوایز دولتی در جامعه هنری و ادبی وجود دارد، گفت: «شعر تعریف هنری زبان است و نگاه به آن از منظر جدال‌های ایدئولوژیکی عقلانی نیست و یدالله رویایی هم یکی از دو چهره مهم شعر امروز فارسی است و نیازی به تریبون‌های دولتی هم ندارد؛ اما چنین حرف‌هایی با روحیه اعتدال و امید کاملا ناهمخوان است.»
اسماعیل امینی، دبیر دهمین جایزه شعر فجر روز گذشته، دوشنبه 21 دی‌ماه در نشت خبری این جایزه گفته است: « در هیچ جای دنیا سیاست این‌قدر جدی گرفته نمی‌شود ولی متاسفانه در اینجا بین ادبیات و هنر نیز مسائل سیاسی است.»
او در ادامه گفت: «...مثلا یدالله رویایی مگر چقدر آثارش خوانده می‌شود؟ اصلا کجای شعر ایران بوده است؟ نه شعرش شعر است و نه حتی مقالاتش، مقاله. او مقاله‌ای درباره مولانا نوشته است که همه ابیاتش را از سنایی آورده و حتی وزن آنها را هم تشخیص نداده؛ کاری که یک مخاطب معمولی شعر به راحتی می‌تواند انجام دهد. اما چون اینجا هیچ کس نمی‌خواند و دقت نمی‌کند کسی هم نمی‌پرسد که چرا رویایی خوب است. بله برای اینکه فحش می‌دهد و مخالفت می‌کند. اما من این چیزها را نمی‌بینم؛ شعر را می‌بینم.»
انتهای پیام/