درمان متهم ردیف اول ناباروری/ آندومتریوز چیست؟
گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، آندومتریوز بیماری خوش‌خیم اما در عین حال مزمن است. به عبارت دیگر این بیماری همیشه همراه بیمار خواهد ماند با این حال به لطف پیشرفت‌های علم پزشکی می‌توان آندومتریوز را کنترل کرد تا بیمار زندگی آسان‌تری داشته باشد. مهم‌ترین عامل در میزان اثرگذاری درمان بر این بیماری تشخیص زودهنگام است. آندومتریوز می‌تواند به شکل کیست‌های تخمدانی، چسبندگی‌های لگنی یا نازایی بروز کند. هورمون‌های ترشح شده از تخمدان‌ها باعث بروز و پیشرفت آندومتریوز می‌شوند، بنابراین از زمان بلوغ شروع می‌شود تا دوره یائسگی ادامه دارد.
علائم آندومتریوز چیست؟
به گفته خدیجه شادجو، جراح و متخصص زنان، فلوشیپ لاپاراسکوپی پیشرفته آندومتریوز و عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن سینا «دردهای شدید در دوران قاعدگی از علائم کلیدی این بیماری به شمار می‌رود. آندومتریوز باعث درد در زمان دفع ادرار، مدفوع و رابطه زناشویی می‌شود. دل‌پیچه، دردپهلو، خون در ادرار، اسهال، یبوست و عدم دفع کامل در دوره قاعدگی از دیگر علاوم این بیماری است. در برخی موارد توده‌ای در محل ناف یا برش سزارین فرد مبتلا به آندومتریوز وجود دارد که در زمان عادت ماهیانه بزرگ می‌شود و گاهی خونریزی نیز می‌کند. آگاهی و اطلاع‌رسانی در خصوص این بیمار به دختران و زنان بسیار مهم است چراکه علائم اولیه آندومتریوز در زمان بلوغ بروز پیدا می‌کند، در صورت پیشرفت می‌تواند منجر به نازایی یا کاهش توان بارداری نیز شود. در برخی موارد چسبندگی‌های لگنی باعث آسیب به اعضای تناسلی می‌شود.»
از تشخیص آندومتریوز تا درمان آن
در روش‌های ابتدایی عمل لاپاراسکوپی رو بیمار انجام می‌شد تا جراح ضایعات ناشی از آندومتریوز را ببیند. در حال حاضر از سونوگرافی‌هایی با کیفیت تصویر بالا برای تشخیص اولیه استفاده می‌شود، در مرحله بعدی از ضایعات نمونه‌برداری شده و پاتالوژی می‌شود تا مشخص شود که آندومتریوز است. علت دقیق بروز بیماری آندومتریوز هنوز مشخص نشده است. برخی متخصصان بر این باورند که زمینه ژنتیکی یکی از دلایل بروز این بیماری است. در حالی که برخی دیگر اختلال ایمنی یا آلودگی محیط زیست را دلیل آندومتریوز می‌دانند. احتمال بروز این بیماری در افرادی که اعضای فامیل درجه یک آنها مبتلا به آندومتریوز است، ۶ تا ۹ برابر افراد بدون سابقه است. به بیماران مبتلا به آندومتریوز توصیه می‌شود به خواهرها، عمه‌ها، خاله‌ها و... اطلاع بدهند تا در خصوص علائم هشیار باشند.
بیشتر بخوانید:
بازشدن پنجره جدیدی به‌سوی درمان ناباروری/ فرزندآوری در سن بالا دیگر یک آرزو نیست!
گره‌های ناباروری به دست محققان ایرانی باز می‌شود/ درمان تخمدان پلی‌کیستیک با شناخت ژن چربی
درمان آندومتریوز همواره برابر با جراحی نیست. این بیماری مانند فشار خون و دیابت است پس از تشخیص باید برای کنترل آن اقدام شود. در برخی موارد کنترل آندومتریوز با داروهای خوراکی مانند مسکن انجام می‌شود، در برخی موارد نیز بیمار هورمون‌درمانی می‌شود تا چرخه عادت ماهیانه قطع شود. این روش‌های درمانی مانع از پیشرفت آندومتریوز می‌شود. هورمون‌های خوراکی و تزریقی، قرص‌های جلوگیری از بارداری و قرص‌های گروه پروژسترون از روش‌های کنترل بیماری آندومتریوز به شمار می‌روند. آندومتریوز می‌تواند باعث ایجاد کیست‌های تخمدانی شود، بنابراین احتمال بروز سرطان، هر چند ناچیز، وجود دارد. بیماران مبتلا به آندومتریوز باید تحت نظر پزشک بمانند و وضعیت‌شان هر سه تا ۶ ماه بررسی شود. این بررسی‌ها شامل سونوگرافی مخصوص، تومورمارکر، آزمایش و ... است، این فرایند به پزشک اجازه می‌دهد عملکرد تخمدان‌ها و شرایط بارداری را تحت نظر داشته باشد.
لزوم تاسیس کلینیک‌های تخصصی آندومتریوز
تخمین زده می‌شود حدود ۱۰ درصد از زنان در سن باروری دچار آندومتریوز هستند. آمارهای داخلی حاکی از آن است که حدود ۲ و نیم تا ۳ میلیون زن در ایران به آندومتریوز مبتلا هستند. بنابراین انتظار می‌رود مراکز فوق تخصصی آندومتریوز متعددی در کشور تاسیس شود تا خدمات درمانی صحیح و دقیق را به بیماران ارائه دهند. جراحی آندومتریوز یک جراحی پیچیده است و در صورتی که بیمار مبتلا به این بیماری در مسیر درمانی مناسبی قرار نگیرد نه‌تنها از روند درمان سود نمی‌برد بلکه نتیجه بدی عایدش می‌شود. اگر درمان جراحی بیمار با تیم متخصص باتجربه نباشد احتمال آسیب دیدن بیمار بسیار بالاست. برخی بیماران پس از جراحی‌های نامناسب با افزایش چسبندگی و اختلالات تخمدانی مواجه شده‌اند و حتی مشکلات بیشتری گریبان‌گیرشان شده است.
آندومتریوز به شکل‌های مختلف بروز می‌کند، در برخی موارد به شکل کیست تخمدانی بروز می‌کند که با سونوگرافی مشخص می‌شود. قرص‌هایی که برای این شکل از بیماری آندومتریوز تجویز می‌شوند کیست‌ها را از بین نمی‌برند بلکه مانع از پیشرفت و رشد آنها و ایجاد کیست‌های جدید می‌شوند. آندومتریوز تنها از طریق کیست تخمدانی بروز نمی‌کند. در حالت‌های دیگر این بیماری، آندومتریوز کف لگن، سروز (پرده‌ای که جدار داخلی حفره‌های بدن را می‌پوشاند)، عضلات دیواره مثانه یا دیواره روده را درگیر می‌کند، معمولاً سونوگرافی این موارد را نشان نمی‌دهد. توجه به شرح حال بیمار بسیار مهم است و آندومتریوزهایی که اندام‌های دیگر بدن را درگیر می‌کنند معمولاً با روش‌های تصویربرداری پیشرفته تشخیص داده می‌شوند.
به گفته شادجو «توصیه می‌شود بیماران مشکوک به آندومتریوز سونوگرافی خود را در نزد تکنسین‌های باتجربه در این زمینه انجام دهند. برداشت کیست‌های تخمدانی آندومتریوز نیز نباید به دست هر جراح لاپاراسکوپی انجام شود. در صورتی که کیست‌ها تنها در تخمدان باشند و هیچ چسبندگی وجود نداشته باشد، هر جراحی می‌تواند آن را انجام دهد اما در صورت وجود چسبندگی در روده، کف لگن و بافت‌ها عمل جراحی باید به دست جراح باتجربه انجام شود چراکه یک جراح معمولی ممکن است تنها کیست‌ها را بردارد و چسبندگی‌ها و آندومتریوزها در کف لگن و روده باقی بمانند. باتوجه به نیاز منطقه و کشور، نیاز به راه‌اندازی کلینیک‌های تخصصی آندومتریوز از اهمیت بالایی برخوردار است.»
آندومتریوز؛ دلیل ۵۰ درصد از ناباروری‌ها
کلینیک آندومتریوز یکی از کلینیک‌های تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سیناست که با همت پژوهشگران و اساتید حوزه آندومتریوز در سال ۱۳۹۱ تاسیس شده است. ۴۰ تا ۵۰ درصد از زنانی که مشکل نازایی دارند، مبتلا به آندومتریوز هستند، بنابراین بخش قابل‌توجهی از بیماران در مراکز ناباروری را مبتلایان به آندومتریوز تشکیل می‌دهند. جراحی آندومتریوز نوعی عمل فوق تخصصی به شمار می‌رود. لاپاراسکوپی نوع نوینی از جراحی است و جراحی لاپاراسکوپی آندومتریوز پیشرفته‌ترین حالت آن به شمار می‌رود. جراحانی که این عمل را انجام می‌دهند باید آناتومی را به خوبی بشناسند. در این عمل ابتدا چسبندگی‌های لگنی آزاد می‌شوند و سپس به سراغ اندام‌های آسیب‌دیده و درمان آنها می‌روند.
بیشتر بخوانید:
بانک تخمدان انسانی؛ محلی امن برای حفظ باروری/ از انجماد جنین تا فریز بافت تخمدان
تجربه حس خوب مادری با کمک محققان ایرانی/ بن‌بستی به نام ناباروری وجود ندارد!
بدین‌ترتیب بیمار از درد آندومتریوز رهایی پیدا می‌کند، از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌شود و در صورتی که بیمار قصد بارداری داشته باشد می‌تواند بدون مشکل اقدام به این کار کند. طی ۱۰ سال گذشته حدود یک هزار و ۵۰۰ جراحی آندومتریوز در این مرکز تخصص انجام شده است. تعداد مراجعه‌کنندگان ۲۰ هزار نفر است، این امر بدین معناست که تمامی بیماران مبتلا به آندومتریوز به جراحی نیاز ندارند. بیماران در این کلینیک تخصصی پرونده الکترونیک دارند و شرایط و وضعیت‌شان هر ۶ ماه یک بار پیگیری می‌شود. تیم جراحی این مرکز متشکل از جراح‌های فوق تخصص لاپاراسکوپی و اورولوژی هستند.
انتهای پیام/۴۰۲۱/
انتهای پیام/