کاهش ۵۰ درصدی خاموشی‌ها با استفاده از میعانات گازی

به گزارش خبرنگار حوزه نفت و انرژی خبرگزاری آنا، ‌ جواد اوجی، وزیر نفت در روزهای گذشته خبر از کمبود روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب گاز در شبکه در فصل زمستان داد، با توجه به میزان مصرف گاز در بخش خانگی، ‌ این کمبود گاز در گام اول گریبان نیروگاه‌های برق حرارتی و در ادامه بخش صنایع و خوراک پتروشیمی‌ها را خواهد گرفت. برای جبران این کمبود، استفاده از میعانات گازی مطرح‌شده است که می‌تواند علاوه بر تأمین سوخت نیروگاه‌ها مشکلات ذخیره‌سازی میعانات بر روی کشتی و خشکی را کاهش دهد.

به همین دلیل با محمدرضا شریفی دونچالی کارشناس حوزه انرژی به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

استفاده از میعانات گازی بازی دو سر بُرد

آنا: استفاده از میعانات گازی به‌عنوان سوخت چه دستاوردهایی دارد؟

شریفی: بحث میعانات تقریباً از سال گذشته به‌طورجدی شروع شد، کمبود سوخت نیروگاهی در فصول سرد سال موجب می‌شد خاموشی‌هایی به صنعت برق کشور تحمیل شود، به همین منظور طرح استفاده از میعانات گازی در دستور کار قرار گرفت. البته می‌توان یک مقدار به عقب برگشت و این طرح را دوجانبه بررسی کرد، یکی از سمت وزارت نیرو و بحث خاموشی برق و کمبود سوخت نیروگاه‌ها در فصول سرد سال و یکی هم از سمت وزارت نفت و بحث تحریم‌های گسترده آمریکا و اینکه ما در شرایط تحریمی مشکل فروش میعانات گازی داریم و به‌این‌علت استفاده از میعانات می‌تواند علاوه بر اینکه میزان استفاده از سوخت مایع را در نیروگاه‌ها افزایش دهد، مشکل فروش میعانات‌مان را هم تا حدی حل کند.

درواقع این بحث یک بحث دوجانبه است که بین وزارت نیرو و وزارت نفت است. استفاده از میعانات راهکاری خواهد بود که هم باعث کاهش خاموشی‌ها در فصول سرد سال خواهد شد و هم از طرفی مشکل تحریم و فروش میعانات را حل خواهد کرد. برای میعانات به دو صورت انبار تهیه‌شده است. یکی مخازن خشکی است. بعد از پر شدن مخازن خشکی، از مخازن کشتی‌ها استفاده می‌شود و کشتی بر روی سطح آب شناور است و اجاره کشتی هزینه زیادی را بر وزارت نفت در این قضیه تحمیل می‌کند. از این بابت، استفاده از میعانات می‌تواند هم به وزارت نفت و هم به وزارت نیرو کمک باشد.

مخازون گازوئیل مناسب استفاده از میعانات گازی نیست

آنا: آیا نیروگاه‌های ما می‌توانند از این میعانات گازی استفاده کنند؟

شریفی: درگذشته استفاده از میعانات در نیروگاه‌ها بدین شکل بود که نفت کوره و گازوئیل به‌عنوان سوخت مایع به نیروگاه‌ها تحویل داده می‌شد و یک مقدار خیلی کم در شرایط خاصی نفت سفید مورداستفاده قرار می‌گرفت. استفاده از میعانات در نیروگاه‌ها یکسری الزامات دارد که این الزامات را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم‌بندی کرد. یکی از الزامات فنی و دیگری الزامات زیست‌محیطی. پروژه استفاده از میعانات در نیروگاه‌ها، آبان ماه سال گذشته با کمک وزارت نفت و همکاری گروه مپنا انجام شد با این‌حال اجرای این طرح دو مسئله را ایجادمی کند بحث اول اینکه ترکیبات میعانات گازی حاوی میزان فراوانی از عناصر بود که این موضوع باعث ایجاد بوی نامطبوع در فضای منطقه شده است و یکسری تبعات اجتماعی ناشی از این موضوع به وجود آمد که سازمان محیط‌زیست استفاده از میعانات را منع کرد.

نکته دوم بحث فنی استفاده از میعانات در نیروگاه‌هاست. یعنی حتماً باید قبل از اینکه میعانات وارد نیروگاه‌ها شود، با استفاده از واحدهای مرکاپتان‌زدایی بحث مرکاپتان‌زدایی روی آن انجام شود. بحث دیگر احداث مخازن است. یعنی چون فشار بخار میعانات بالاست، این فشار بخار موجب می‌شود که نتوانیم از مخازن ذخایر گازوئیلی که در حال حاضر در نیروگاه‌ها موجود است برای ذخیره میعانات استفاده کنیم و برای استفاده میعانات در نیروگاه‌ها باید مخازن جدید با سقف شناور احداث کنیم.

بیشتر بخوانید:

ماینرها مهمان ناخوانده صنعت برق

کمبود سوخت در نیروگاه‌ها امری دور از ذهن نیست به دلیل اینکه در کشورهای مختلف با محدودیت سوخت مواجه هستند، چه گازی، چه نفتی و چه سوخت‌های دیگر بالاخره یکسری طراحی‌هایی صورت گرفته که نیروگاه‌هایشان بتواند بر مبنای مدل و ذخایر بومی آنجا کار کند. یکسری نیروگاه‌هایی در دنیا وجود دارند که با خوراک نفت خام یعنی با خوراک کروداویل کار می‌کنند که سرآمد این نیروگاه‌ها در عربستان است، عربستان روزی ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام در نیروگاه‌هایش استفاده می‌کند. عراق هم کشور دیگری است که از نفت خام استفاده می‌کند، این کشور نیز روزی ۱۵۰ هزار بشکه را در نیروگاه‌هایش استفاده می‌کند، سوخت نیروگاه‌ها در دنیا صرفاً گاز و گازوئیل نیست این میعانات را ما در ایران می‌توانیم استفاده کنیم.

گوگرد میعانات گازی کمتر از گوگرد گازوئیلی تحویلی به نیروگاه‌

آنا: استفاده از میعانات گازی توجیه محیط زیستی دارد؟

شریفی: فشار بخار میعانات زیاد است و بحث گوگرد هم در آن‌ها مطرح است، البته گوگرد میعانات گازی کمتر از گوگرد گازوئیلی تحویلی به نیروگاه‌های ما است بنابراین از این بابت مشکلی وجود ندارد اما چون فشار بخار زیاد و ویسکوزیته میعانات زیاد است در تست‌هایی که گروه مپنا انجام داده بود حتی به ترکیب ۷۰ درصد میعانات و ۳۰ درصد گازوئیل نیز رسیده بودند. یعنی از ۳۰ درصد میعانات شروع کرده و به ۷۰ درصد میعانات رسیده بودند بنابراین استفاده از میعانات در نیروگاه‌ها امکان‌پذیر است. با توجه به ترکیباتی که داخل میعانات است و ترکیباتی که داخل گازوئیل و نفت کوره است، می‌دانیم که بحث آلایندگی میعانات کمتر از آلایندگی دو سوخت دیگر است به‌خصوص در مقایسه با مازوت یا همان نفت کوره.

موضوع دوم این است که در حال حاضر یک واحد مرکاپتان‌زدایی در فاز دو و سه عسلویه در حال راه‌اندازی است، اگر نهایی شود یک ظرفیت معادل ۸۰ هزار بشکه‌ای استفاده از میعانات در نیروگاه‌ها ایجاد می‌شود و نیروگاه‌ها می‌توانند تا همان سقف ۸۰ هزار بشکه‌ای از میعانات استفاده کنند. از این سوخت معمولاً در نیروگاه‌های حرارتی سیکل ترکیبی استفاده می‌شود. نیروگاه مپنا که از این سوخت استفاده کرده نیروگاه سیکل ترکیبی است.

تامین سوخت نیروگاه‌ها با میعانات گازی

آنا: اگر این طرح اجرا شود چه تأثیری در خاموشی‌ها خواهد داشت؟

شریفی: بحث کمبود سوخت مایع در فصول سرد سال جدی است. در سال گذشته ۵ هزار مگاوات کمبود برق یا همان خاموشی داشتیم که این اضافه شدن ۸۰ هزار بشکه میعانات به‌عنوان سوخت مایع به نیروگاه‌ها باعث می‌شود که میزان خاموشی‌ها تا ۲۵ هزار و ۵۰۰ مگاوات کمتر شود که عدد قابل‌توجهی است. می‌توان اذعان کرد که «نیمی از خاموشی‌ها» کاهش خواهد یافت و این عدد تقریباً معادل صنایع بزرگ فولاد کشور است.

بازگشت سرمایه ظرف مدت یک ماه

آنا: در بحث هزینه، با توجه به نیاز به احداث مخازن و یکسری سخت‌افزار برای استفاده از این سوخت، آیا ازلحاظ مالی توجیه اقتصادی دارد؟

شریفی: اگر بخواهد مخزنی ایجاد شود، احداث یک مخزن ۱۸۰ هزار بشکه‌ای تقریباً ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار دلار هزینه خواهد داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر ما به احداث این واحدها اقدام کنیم علاوه بر اینکه میزان خاموشی‌ها در زمستان کم می‌شود، باعث می‌شود در فصول دیگر سال که ما از گازوئیل به‌عنوان سوخت مایع استفاده می‌کنیم، میزان گازوئیل مصرفی در نیروگاه‌ها کم شده و با میعانات جایگزین شود و با توجه به اختلاف قیمتی ۲۰۰ دلاری میعانات و گازوئیل در هر یک‌تن و همچنین مشکل فروش میعانات و سهولت صادرات گازوئیل به کشورهای منطقه، توجیه اقتصادی خیلی خوبی می‌تواند به همراه داشته باشد. یعنی اگر هزینه سرمایه‌گذاری را تقریباً ۱۰ میلیون دلار در نظر بگیریم، هزینه ساخت مخازن در حدود یک ماه می‌تواند بازگشت سرمایه داشته باشد. هر ۱۶۰ مگاوات توان تولید برق نیروگاه، اگر بخواهد کامل میعانات بگیرد، ۶ هزار بشکه ظرفیت نیاز دارد. این مخازنی که به آن اشاره شد بیشتر حالت مخازن استراتژیک دارد، یعنی اگرچند روز انتقال سوخت به میعانات قطع شد یا مشکلی پیش آمد بتواند از آن مخازن استفاده کند ولی خود احداث مخازن هم یکی از الزامات نیروگاه برای استفاده از میعانات است چون نیروگاه بالاخره یک روز می‌خواهد سرعت تولید خود را کم یا زیاد کند.

آنا: از زمانی که بخواهیم این طرح را استارت بزنیم و نهایی شود چقدر زمان نیاز دارد؟ آیا به زمستان پیش رو می‌رسد یا یک برنامه بلندمدت است؟

شریفی: پاسخ این سؤال ارتباط زیادی به اراده وزارت نیرو و وزارت نفت در استفاده از میعانات دارد. اگر همین امروز تصمیم گرفته شود که میعانات در نیروگاه‌ها استفاده شود چون با توجه به بررسی‌های انجام‌شده مشخص‌شده که واحد مرکاپتان‌زدایی تا اواخر مهرماه وارد سرویس می‌شود، فقط یک احداث مخازن می‌ماند که اگر احداث مخازن همین اکنون استارت بخورد می‌توانیم با دو مخزن کوچک یا به یک ترتیب دیگری آن را به امسال برسانیم. مثلاً با احداث دو مخزن ۱۰ هزار بشکه‌ای می‌توانیم به امسال برسانیم ولی قطعاً برای استفاده از میعانات در فصول دیگر باید یک برنامه بلندمدت‌تر مثلاً دوساله‌ برای احداث مخازن بزرگ معادل ۱۸۰ هزار بشکه‌ای داشته باشیم که کمی زمان‌بر و بلندمدت‌تر است.

انتهای پیام/