بررسی صفر تا صد رخداد زلزله و پیش‌بینی آن در یک «شب‌نشینی» تلویزیونی

به گزارش گرو فرهنگ خبرگزاری آنا از روابط عمومی برنامه، «شب نشینی» جمعه شب با حضور مهدی زارع رئیس پژوهشگاه زلزله شناسی ایران و افسانه احسانی و فعال حوزه اکوتوریسم بر روی آنتن رفت.

در ابتدا عبدالرضا امیراحمدی مجری برنامه، افسانه احسانی دغدغه مند حوزه طبیعت و فعال حوزه اکوتوریسم را به عنوان مهمان برنامه معرفی کرد. احسانی گفت: وقتی آدم به فکر طبیعت و فرهنگ است آنقدر حال خودش خوب است که با این کمک کردن در نهایت به خودش هم کمک کند. دغدغه مند محیط زیست هستم رشته دانشگاهی من زیست شناسی بود و با تحصیل در این رشته فهمیدم که به ظرافت های طبیعت توجه نمی شود به همین دلیل تصمیم گرفتم با ابزار گردشگری این ظرافت ها را روایت کنم و به مرور استقبال کنندگان از من زیاد شدند. رویکردم روایت طبیعت و حفاظت از محیط زیست با تکیه بر فرهنگ است.

وی تصریح کرد: ما از ابتدا سرزمینی «پسماند صفر» بوده ایم یعنی ماده دور ریختنی نداشته ایم و با بلا استفاده ترین مواد نیز محصول تولید می کرده ایم. برای مثال از تکه های پارچه وسایلی برای تزئین مجالس عروسی، تزئین گهواره ها و... استفاده می شده است.

فعال حوزه طبیعت و فرهنگ ایرانی افزود: در کودکی من پدرم مغازه کریستال فروشی داشت و دچار آتش سوزی شد و باعث شد خانواده ما آسیب اقتصادی زیادی ببیند. شش خواهر هستیم من یکی مانده به آخر هستم. من خیلی کوچک بودم اما پشتکار پدر و همراهی مادرم باعث شد پدرم خودش را پیدا کند و دوباره زندگی را بسازد. همیشه مادرم در خانه کاری برای انجام دادن داشت. به نظر من شکست ماهیت و جزوی از زندگی است و باید آهسته و پیوسته حرکت کنیم تا راهمان را پیدا کنیم. پدرم در حجزه خود هماهنگی های سفر را انجام می داد و به همین دلیل از من خواست در دوره های گردشگری شرکت کنم تا بتوانم در راه اندازی آژانس مسافرتی به او کمک کنم. اصلا آن دوره ها را دوست نداشتم اما بعد از این که رفتم برایم جذابیت داشت.

احسانی بیان کرد: در همین دوره ها با همسرم آشنا شدم او معماری خوانده بود و به پوشش گیاهی برای رشته خود نیاز داشت در همین زمینه به او کمک کردم و بعد رفته رفته به آن علاقه مند شد، بعد از ازدواج هم بسیار همراه هم بودیم و در مسیر کار کمک های زیادی بهم می کردیم.

وی ادامه داد: اگر روایت و تفسیر درست از ارزش ها داشته باشیم خود افراد حافظان ارزش ها می شوند. فضای مجازی به ارتباطات عمیق تر فرهنگ ها کمک کرده و در این فضا می توانیم درباره ارزش هایمان با افراد در همه شهر ها و استان ها صحبت کنیم. گروهی هستیم به نام «بقچه ایرانی» و از افراد می خواهیم که فرهنگ خود را از سرتاسر ایران در فضای مجازی برای ما معرفی کنند.

فعال حوزه طبیعت اظهار داشت: چند دهه بین محصولات قدیمی و فرهنگی مناطق با نسل های جدید فاصله افتاده است و رویکرد کاری من این است که با کمک مردم هر منطقه دوباره کمک کنیم این ارزش ها بازآفرینی شوند.

احسانی تصریح کرد: سال ۸۴ پس از حضور در یک دوره آموزشی در خوزستان با عروسک لیلی بازبازک آشنا شدم و کسی که به من آن را هدیه داد گفت «هیچ کس تا به حال از هدیه گرفتن این عروسک خوشحال نشده بود» من آن لحظه ناراحت شدم که چرا باید چنین عروسک زیبایی مغفول مانده باشد و از همان زمان تصمیم گرفتم برای بازآفرینی این عروسک تلاش کنم.

وی عنوان کرد: هر هنری که از دل یک جامعه بیرون می آید هنرهای بومی آنقدر ارزشمند هستند که می توان بدون دخل و تصرف آن را به فروش رساند به این صورت که برای مشتری ابعاد و جوانب هنر را توضیح می دهیم تا ارزشش برای او کشف شود و با آگاهی سلیقه او تغییر کند نه اینکه هویت این کار هنری را تغییر دهیم.

این فعال حوزه اکوتوریسم اظهار داشت: در دنیا همه فکر می کنند این مدل بازآفرینی یا اتفاق نیوفتاده و یا کم اتفاق افتاده است. ماهیت شغل ما ارزشی است و اینگونه نیست که کسب و کارمان آسیبی به محیط زیست و طبیعت برساند ولی درآمد آن را در کار خیر صرف کنیم بلکه خود کار ما ذاتا ارزشمند است.

احسانی گفت: شباهت هایی که در آثار هنری مناطق مختلف کشور وجود دارد وحدت در عین کثرت را نشان می دهد چون آثار هر یک از استان های مختلف تشابه های بسیار زیادی باهم دارد و به آن تنوع فرهنگی بر مبنای تنوع طبیعی هم گفته می شود.

وی تصریح کرد: معنای زندگی را در این کار درک می کنم؛ وقتی سعادت می یابم که در کنار خانم های روستایی چیزی را یاد بگیرم حالم خوب می شود. روستایی ها حتی میزان مواد غذایی و ساعت های کارهایشان بر اساس برنامه است و چیزهای زیادی برای یادگرفتن از آن ها وجود دارد. خدا را شکر می کنم که مرا در این مسیر قرار داده است.

در بخش دوم «شب نشینی» مهدی زارع رئیس پژوهشگاه زلزله شناسی ایران به عنوان مهمان برنامه معرفی شد. زارع گفت: علم زلزله و زمین شناسی می گوید زلزله در اکثر مواقع زمانی رخ می دهد که استرس جمع شده در صفحه های زمین آزاد می شود. با شکستن ناگهانی صفحه ها زلزله رخ می دهد و بلافاصله بعد از خروج تنش صفحه شکل دیگری به خود می گیرد. نقطه گسل در شرایط متفاوتی وجود دارد چون گسیختگی ایجاد شده و استرس آن بیشتر است و آن استرس برقرار است تا زلزله دوباره تکرار شود. درک بشر از گسل های فعال متمرکز بر این است که ریسک و سیکل حرکت این صفحات را بفهمد تا بتواند زلزله ها را تا حد امکان پیش بینی کند.

وی بیان کرد: ۱۳ اول سپتامبر ۱۹۶۲ زلزله بوئین زهرا اتفاق افتاد؛ مطالعات انجام شده نشان می دهد که هزاره سوم و هزاره اول قبل از میلاد نیز دو زمین لرزه دیگر در همان مکان رخ داده است. پس می توان از این اطلاعات نتیجه گرفت حدودا هر ۲۵۰۰ سال یک بار در آن پهنه انتظار یک زلزله بزرگ هست و با همین الگوریتم می توان زلزله های بزرگ را پیش بینی کرد. بر همین اساس و با بررسی های پیشینه زلزله ها در ایران می توان برداشت کرد که روی گسلشمالی تهران هر ۳۵۰۰ سال یک بار زلزله رخ می دهد.

رئیس پژوهشگاه زلزله شناسی ایران افزود: کار علم پیش بینی است پزشک هم بیماری ها را پیش بینی می کند البته خطای انسانی هم ممکن است رخ دهد. کار زلزله شناسی هم پیش بینی زمین لرزه است حالا مکان و شدت زلزله ها قابل پیش بینی است اما زمان رخداد را بشر هنوز دقیقا نمی تواند حدس بزند. انتظار می رود با گسترش علم و بهره برداری از فناوری های گوناگون تا حد زیادی این اتفاق هم رخ دهد.

زارع اظهار داشت: در مناطقی که کمتر دچار تغییر شکل پوسته می شوند انتظار اینکه زلزله های عمیق با شدت ۴ یا ۸ ریشتر رخ دهد شاید هر ۱۰ هزار سال یکبار باشد اما زمان این احتمال در مناطقی که دچار زلزله های شدید می شوند و تغییرات زیادی دارند زمانش کوتاه تر می شود.

وی بیان کرد: ژاپن یکی از پر تکاپوترین مکان های پوسته زمین است چون دقیقا در مرز صفحه قاره ای به اقیانوسی و بسیار در معرض زلزله قرار دارد ولی توجه علمی زیادی به این موضوع می شود و این کشور توانسته است آسیب های ناشی از زلزله را تا حد زیادیکاهش دهد.

زلزله شناس تهرانی گفت: در مکان های مختلف بر روی کره زمین مقداری رسوبات وجود دارد که این رسوبات پای دامنه ها کمتر و در دشت ها زیاد تر است و از زیر آن سنگ های پوسته بالایی زمین شروع می شود. تهران هزار متر رسوب دارد، سنگ های پوسته بین ۲۰ تا ۲۵ کیلومتر عمق دارند بعد از آن پوسته زیرین آغاز می شود که آن هم ۲۵ کیلومتر عمق دارد. اغلب زلزله ها در پوسته بالایی رخ می دهد چون به دلیل حرارت کمتر شکننده تر است. زیر پوسته گوشته است که ۲۵۰۰ کیلومتر عمق دارد از سطح زمین تا هسته زمین ۶۳۰۰ کیلومتر فاصله دارد. تنها علمی که توانسته اطلاعات صحیح از زمین به انسان بدهد علم زلزله شناسی است با اینکه یک علم قرن بیستمی است.

زارع ادامه داد: همیشه کوه کنجکاوی مرا بر می انگیخت چون اجداد پدری و مادری ام در کوه های البرز زندگی می کردند و تابستان ها که برای سر زدن به آن ها به کوه می رفتیم جذابیت های این مکان ها برایم مشخص می شد. چیزی که برایم مهم بود اتفاقاتی بود که مربوط به کوه بود و بر زلزله تاثیر می گذاشت. مهم تر از همه پدرم بود که وقتی علاقه ام به کوه ها و تفاوت های آن ها را می دید مرا تشویق می کرد که به سمت زمین شناسی بروم. تصمیم شجاعانه ای بود که مرا تشویق کرد مسیری را انتخاب کنم که دوستش دارم.

وی اظهار کرد: بعضا درباره آگاهی زودتر حیوانات از زلزله فرضیه های درستی وجود دارد؛ خزندگان، پرندگان و چهارپایان زودتر از انشان از وقوع زلزله مطلع می شوند اما این روند سیستماتیک نیست و بشر نمی تواند از آن استفاده سیستماتیک کند. جذر و مد سیارات اثرات آن بر روی زلزله بررسی شده و نشان داده شده اما اینکه تغییرات در کیهان زلزله خاصی را رقم بزند تا کنون نبوده است.

متخصص زلزله شناسی در پایان گفت: اقدامات بشر می تواند باعث برخی از زلزله های کوچک در زمین شود، پروژه هارپ هم ممکن است زلزله های کوچک را منجر شود اما بررسی ها نشان می دهد زلزله های بزرگ تاریخ عامل انسانی نداشته اند.

انتهای پیام/۴۱۰۴/