همه‌چیز درباره موشک بالستیک قاره‌پیما/ فضا به ابزارهای نظامی تجهیز می‌شود

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، موشک بالستیک قاره‌پیما(ICBM)، موشکی با حداقل برد ۵۵۰۰ کیلومتر است که عمدتاً برای انتقال سلاح‌های هسته‌ای (پرتاب یک یا چند کلاهک هسته‌ای) طراحی شده است. از نظر تئوری، سلاح‌های معمولی، شیمیایی و بیولوژیکی نیز می‌توانند با تأثیر متفاوتی از این طریق پرتاب شوند اما تاکنون هرگز در ICBM‌ها استفاده نشده‌اند(زیرا میزان تخریب آنها تأثیرگذار و مقرون به صرفه نیست).

اکثر طرح‌های مدرن از چندین حامل مستقل برای ورود مجدد (MIRV) پشتیبانی می‌کنند که به یک موشک بالستیک اجازه می‌دهد چندین کلاهک حمل کند. هر یک از این کلاهک‌ها می‌تواند به اهداف متفاوتی برخورد کند. تعداد معدودی از کشورهای جهان دارای ICBM عملیاتی هستند.

ICBM‌های اولیه دارای دقت محدودی بودند که این امر آنها را برای استفاده تنها در برابر بزرگترین اهداف مانند شهرها مناسب می‌ساخت. این سلاح را به‌عنوان یک گزینه پایه بازدارنده در نظر گرفته‌اند که می‌تواند دشمن راه دور را بترساند و برای جایی که حمله به آن دشوار است، تهدید به حساب آید. در ابتدا حملات علیه اهداف نظامی (به‌ویژه اهداف سخت) همچنان مستلزم استفاده از بمب‌افکن‌های دقیق و سرنشین‌دار بود. اما طرح‌های نسل دوم و سوم موشک‌های بالستیک قاره‌پیما مانند LGM-۱۱۸ Peacekeeper به طرز چشمگیری دقت را بهبود بخشید که حتی کوچک‌ترین اهداف نقطه‌ای نیز می‌توانست با موفقیت مورد اصابت قرار گیرد.

بیشتر بخوانید:

چین سیستم پرتاب موشک رباتیک ساخت

روسیه موشک آنگارا را با موفقیت به فضا پرتاب کرد

ICBM‌ها نسبت به موشک‌های بالستیک میان برد(IRBMs)، موشک‌های بالستیک برد متوسط (MRBMs)، موشک‌های بالستیک کوتاه برد (SRBMs) و موشک‌های بالستیک تاکتیکی (TBMs) دارای برد و سرعت بیشتری هستند. موشک‌های بالستیک با برد کوتاه و متوسط ‌درمجموع به‌عنوان موشک‌های بالستیک جبهه‌ای(theatre ballistic missiles) شناخته می‌شوند.

موشک بالستیک چطور کار می‌کند؟

هنگامی که موشک از مبدأ به یک هدف پرتاب می‌شود، ۳ فاز اصلی را باید پشت سر بگذارد:

فاز بالا رفتن ۳ تا ۵ دقیقه طول می کشد؛ این مرحله برای موشک سوخت جامد کوتاه‌تر از موشک سوخت مایع است. بسته به مسیر انتخاب‌شده، سرعت تا تمام شدن سوخت موشک و ورود آن به مرحله افت آزاد معمولی ۴ کیلومتر در ثانیه (۲.۵ مایل در ثانیه) تا حداکثر ۷.۸ کیلومتر در ثانیه (۴.۸ مایل در ثانیه) است. ارتفاع در پایان این مرحله معمولاً ۱۵۰ تا ۴۰۰ کیلومتری (۹۳ تا ۲۴۹ مایل) زمین است.

فاز میانی، تقریباً ۲۵ دقیقه زمان می‌برد. در این مرحله پرواز فضایی زیر مداری با مسیر بیضی با محور اصلی عمودی صورت می‌گیرد؛ اوج (در مرحله نیمه راه) در ارتفاع تقریبی ۱۲۰۰ کیلومتر (۷۵۰ مایل) قرار دارد. محور نیمه اصلی بین ۳، ۱۸۶ تا ۶، ۳۷۲ کیلومتر (۱، ۹۸۰ و ۳، ۹۵۹ مایل) است. برآمدگی مسیر پرواز در سطح زمین به یک دایره بزرگ نزدیک است که به دلیل چرخش زمین در طول پرواز کمی جابه‌جا شده است. این موشک ممکن است چندین کلاهک مستقل و پشتیبانی نفوذی(Penetration aid) مانند بالون‌هایی با روکش فلزی، پوسته آلومینیومی(تراشه فلز که برای گمراه کردن رادار دشمن به کار می‌رود) و طعمه‌های کلاهکی را در مقیاس کامل رها کند.

مرحله پایانی (شروع از ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری یا ۶۲ مایلی): مدت ۲ دقیقه، اصابت با سرعت حداکثر ۷ کیلومتر بر ثانیه (۴.۳ مایل بر ثانیه) با هدف. این رقم برای ICBM‌های اولیه کمتر از ۱ کیلومتر بر ثانیه بود.

بیشتر بخوانید:

ارتش آمریکا موشک فراصوت می‌سازد

ICBM‌ها معمولاً از مسیری استفاده می‌کنند که دامنه فعالیتشان را برای مقدار مشخصی از بار بهینه سازد(یعنی مسیر کمینه انرژی). بنابراین مسیری انتخاب می‌شود که بار انرژی کمتری ببرد، زمان پرواز کوتاه‌تری صرف کند و نقطه اوج پایین‌تری داشته باشد.

پیشرفت های فناوری در زمینه ICBM‌ها

ICBM‌های مدرن به طور معمول دارای چندین حامل مجدد (MIRV) هستند که هر کدام دارای یک کلاهک هسته‌ای جداگانه است. این قابلیت به یک موشک اجازه می‌دهند تا به چندین هدف اصابت کند(یعنی یک موشک پرتاب می‌شود و به چند هدف می‌خورد). MIRVها برآیند کاهش اندازه و وزن سریع کلاهک‌های مدرن و معاهدات محدودیت تسلیحات راهبردی SALT I و SALT II هستند که محدودیت‌هایی را بر تعداد حامل‌های پرتاب‌کننده اعمال کرد. همچنین ثابت شده است که این فناوری در برابر سیستم‌های موشکی ضدبالستیک (ABM) پاسخی آسان در چنته دارد. بنابراین اکثر سیستم‌های پیشنهادی ABM غیر عملی ارزیابی شده است. اولین سیستم‌های عملیاتی ABM در دهه ۱۹۷۰ در ایالات متحده مستقر شد.

سرعت زیاد موشک بالستیک قاره‌پیما رهگیری آنها را دشوار کرده و اجازه هشدار چندانی را نمی‌دهد.

تأسیسات نگهداری ABM واقع در داکوتای شمالی از ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۶ کار می‌کرد. شوروی در دهه ۱۹۷۰ سیستم ABM-۱ Galosh خود را در اطراف مسکو مستقر کرد که هنوز همانجا است. اسرائیل در سال ۱۹۹۸ یک سیستم ملی ABM را بر اساس موشک Arrow مستقر کرد که عمدتاً برای رهگیری موشک‌های بالستیک کوتاه مدت طراحی شده بود. سیستم دفاع موشکی ایالات متحده مستقر در آلاسکا در سال ۲۰۰۴ به قابلیت عملیاتی اولیه دست یافته است.

ICBM‌ها را می‌توان از طریق پرتاب کننده‌های سازنده حمل و نقل (TEL) مانند RT-۲PM۲ روسی Topol-M استقرار داد.

ICBM‌ها از چه جاهایی قابل پرتاب هستند؟

ICBM‌ها را می‌توان از طریق چندین بستر مورد استفاده قرار داد که از آنها می‌توان به سیلوهای موشکی که در برابر حمله‌های نظامی دفاع می‌کنند؛ اشاره کرد. همچنین، این ابزار در زیردریایی‌ها، موشک‌های بالستیک پرتاب‌شده از زیر دریایی (SLBM) و در کامیون‌های سنگین نیز کاربرد دارد البته این مورد برای تمام موشک‌های ICBM‌ صدق نمی‌کند و آنهایی مانند Topol-M قابل استفاده هستند که بتوانند از یک پرتابگر سیار خودران قابل استفاده باشند. این پرتابگرها قادر به حرکت در زمین‌های ناهموار و پرتاب موشک از هر نقطه‌ای در طول مسیر خود هستند. سه نوع آخر سیار هستند و بنابراین یافتن آنها توسط دشمن دشوار است. در طول فرایند ذخیره‌سازی و انبارداری موشک‌ها یکی از مهمترین ویژگی‌های موشک قابلیت سرویس دهی آن است.

بیشتر بخوانید:

ژاپن موشک با سوخت جامد به فضا پرتاب کرد

یکی از ویژگی‌های کلیدی اولین ICBM تحت کنترل کامپیوتر(موشک Minuteman) این است که می‌تواند به‌سرعت و به راحتی از کامپیوتر برای آزمایش آن استفاده کرد.

سوخت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما

پس از پرتاب موشک، بالابرنده(booster) آن را جلو می‌راند و سپس خودش به پایین سقوط می‌کند. بیشتر بالابرنده‌های مدرن موتورهای موشکی با سوخت جامد دارند. سوخت جامد می‌تواند به‌راحتی برای مدت زمان طولانی ذخیره شود. موشک‌های اولیه از موتورهای موشکی با سوخت مایع استفاده می‌کردند.

بسیاری از ICBM‌های سوخت مایع را نمی‌توان دائماً نگه داشت زیرا اکسیژن مایع سوخت ممکن است یخ بزند و بنابراین سوخت دادن به موشک قبل از پرتاب ضروری محسوب می‌شد. این رویه موجب تأخیر قابل ملاحظه عملیاتی است و ممکن است اجازه دهد موشک‌ها قبل از استفاده توسط دشمن منهدم شوند. برای حل این مشکل، انگلستان سیلوی موشکی را اختراع کرد که موشک را از اولین حملات محافظت می‌کرد و همچنین عملیات سوخت‌رسانی را در زیر زمین و به صورت مخفیانه انجام می‌داد.

هنگامی که بالابرنده می‌افتد، جرم باقی‌مانده چندین کلاهک آزاد می‌کند که هر کدام از آنها در مسیر بالستیک مانند گلوله توپخانه یا گلوله توپ کار می‌کنند. کلاهک در یک حامد قابل استفاده مجدد مخروطی‌شکل قرار دارد و تشخیص آن در آن مرحله از پرواز دشوار است زیرا هیچ خروجی یا گاز گلخانه‌ای از موشک برای نشان دادن موقعیت آن خارج نمی‌شود تا مدافعان آن را تشخیص دهند. سرعت زیاد موشک بالستیک قاره‌پیما رهگیری آنها را دشوار کرده و اجازه هشدار چندانی را نمی‌دهد و به اهداف هزاران کیلومتری دورتر از محل پرتاب در عرض تقریبا ۳۰ دقیقه حمله می‌کند.

انتهای پیام/۴۱۶۰/پ