به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، به نظر می‌رسد که استادان درس تاریخ در دانشگاه‌های معتبر جهان باید تحولات سیاسی دوره معاصر افغانستان را به‌عنوان یک واحد درسی به دانشجویان خود بیاموزند تا نسل جاری و آینده به حاکمان کشورهای خود گوشزد کنند که تکیه‌ بر بیگانه، خواه از نوع کمونیست‌های اتحاد شوروی سابق باشد خواه مدل غربی لیبرال دموکرات آمریکایی، نهایتش سقوط و ناکامی است.

نیروهای متجاوز اتحاد جماهیر شوروی سابق به بهانه درخواست حکومت غیرمردمی وقت کابل در دسامبر ۱۹۷۹ دست به اشغال کشوری زدند که حدود هشت سال و نیم بعد مجبور شدند با خفت از آن فرار کنند و دولتی را که به آن‌ها امید بسته بود، تنها بگذارند. همین ماجرا با بهانه مبارزه با تروریسم در ۲۰۰۱ تکرار شد و نیروهای ناتو به رهبری ایالات‌متحده آمریکا این کشور مسلمان را اشغال کردند و به مدت ۲۰ سال از دولت‌های وابسته به غرب که بر مسند قدرت در کابل نشستند حمایت کردند؛ اما نهایتاً دریافتند که نه خودشان و نه دولت‌هایی که بر سر کار آورده‌اند، از پایگاه مردمی برخوردار نیستند و درست به همین دلیل در اقدامی شتاب‌زده از افغانستان فرار کردند و حاکمان غرب‌زده در کابل را تنها گذاشتند.

مردم خسته از ۲۰ سال ناکارآمدی دولت‌های وابسته به غرب

علی‌رغم همه هشدارهایی که کارشناسان امنیتی به جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا دادند، وی تصمیم گرفت که تا پایان آگوست تمامی نیروهای تهاجمی ارتش ایالات‌متحده را بر مبنای توافق صلح با گروه طالبان از افغانستان خارج کند. بایدن بدون اینکه دغدغه‌ای در خصوص به ثمر رساندن منطقی مذاکرات صلح با طالبان یا مذاکرات صلح بیناافغانی داشته باشد حتی به این اقدام شتاب هم داد. به‌محض اینکه نظامیان آمریکایی بزرگ‌ترین پایگاه خود در افغانستان یعنی بگرام را بسیار شتاب‌زده ترک کردند، جنگجویان گروه طالبان که در ۲۰ سال گذشته با نیروهای اشغالگر به‌صورت پراکنده اما مداوم در جنگ بودند و تجربه حکومت پنج‌ساله بر افغانستان را نیز داشتند، با تغییر راهبرد سیاست داخلی و خارجی و نیز میدانی، عملیاتی بزرگ را برای به تحت کنترل درآوردن کشور آغاز کردند.

مهم‌ترین اقدام سیاست کلان خارجه طالبان ایجاد ارتباط با کشورهای همسایه و تضمین به آن‌ها در خصوص تغییر سیاست این گروه بود. طالبان برای جهان خارج چهره‌ای از تفکری جدید را به نمایش گذاشت که در آن بر احترام به‌ حق هم‌جواری و عدم دخالت در امور دیگر کشورها تأکید شده بود. طالبان هیئت‌هایی به چین، پاکستان، ازبکستان، ایران و روسیه گسیل کرد تا سیاست خارجه جدید خود را به‌خوبی معرفی کند.

کابل به‌جای اینکه از کشورهای همسایه و جامعه بین‌الملل برای کمک به روند صلح بیناافغانی درخواست استمداد کند و پای درددل مردم بنشیند، فقط به تأمین منافع افرادی خاص در دولت و ارتش پرداخت

هم‌زمان با این اقدام، طالبان با تبلیغات از طریق رسانه‌ها و مبلغان خود مردم داخل کشور را نیز از سیاست داخلی جدید خود مطلع کردند و با برگزاری جلسات با بزرگان اقوام غیر پشتون در مناطق مختلف به آن‌ها تضمین می‌داد که در آینده‌ای که طالبان برای افغانستان متصور شده است، جا برای تمامی اقوام و مذاهب موجود در کشور وجود دارد یا به زبان ساده طالبان امروز مانند طالبان دو دهه قبل تمامیت‌خواه و یک‌جانبه‌گرا نیست.

بیشتر بخوانید:

فرمانده اسطوره‌ای افغانستان به ازبکستان گریخت

دیپلمات‌های آمریکایی در حال خروج از افغانستان هستند

در همین زمان که طالبان بسیار آگاهانه درصدد همراه کردن دولت‌های خارجی و افکار عمومی داخلی با خود بود مقامات سیاسی در کابل دست از وابستگی به آمریکا که آن‌ها را به‌سادگی تنها گذاشته بود برنمی‌داشتند. کابل به‌جای اینکه از کشورهای همسایه و جامعه بین‌الملل برای کمک به روند صلح بیناافغانی درخواست استمداد کند و به‌جای اینکه پای درددل مردم خود در همه جای کشور بنشیند، فقط به تامین منافع افراد خاصی در دولت و ارتش پرداخت.

می‌توان گفت طالبان که با برنامه بسیار مدون در زمینه معرفی سیاست خارجه و داخلی خود پا به میدان نهاده بود، بهترین شانس را در میدان نبرد هم به خود اختصاص داد. طالبان این بار از خاستگاهش یعنی جنوب کشور به پایتخت حمله نکرد بلکه با آگاهی کامل شروع به فتح مناطق مرزی با کشورهای تأثیرگذار و قدرتمندی همچون چین، ایران و سپس پاکستان کرد. طالبان از مرزها با ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان هم غافل نشد.

از همان ابتدای عملیات مشخص‌ شد که اقدامات تبلیغاتی طالبان در داخل و خارج کشور موفق بوده است. بسیاری از مقامات نظامی و سیاسی در مناطقی که مورد هجوم طالبان قرار می‌گرفتند، با کمترین سطح مقاومت به مقابله با مبارزان طالبان می‌رفتند. طالبان هم در پاسخ سختگیری چندانی علیه مردم در مناطق به تصرف درآمده انجام نمی‌دادند. همین عملکرد طالبان باعث شد که روند فتح روستاها، شهرها و ولایت‌ها تسریع یابد آن‌چنان‌که تا یکشنبه پانزدهم آگوست طالبان بر حدود ۸۵ درصد خاک کشور تسلط یافت.

افغانستان ۳۴ ولایت دارد که طالبان تابه‌حال توانسته حدود ۲۶ ولایت از آن‌ها را به تصرف درآورد. شهرهای قندهار و هرات که دومین و سومین شهرهای بزرگ کشور هستند، از کنترل نیروهای دولتی خارج‌ شده‌اند.

کافی است نگاهی به آخرین اخبار از میادین جنگ بین نیروهای دولتی و طالب بیندازیم تا به ناتوانی دولت در کنترل کشور پی ببریم. بر اساس آخرین اخبار، گروه طالبان اعلام کرده است که مراکز ولایت‌های بلخ، فاریاب، لغمان، کنر، پکتیکا و پکتیا، جلال آباد، و دایکندی را طی شبانه‌روز گذشته به‌ تصرف خود درآورده است.

هشت مرکز ولایت تنها در جریان ۲۴ ساعت به دست طالبان افتاده‌اند. لازم به ذکر است که ولایت بلخ به دلیل حضور مارشال عبدالرشید دوستم، یکی از فرماندهان دوره جهاد علیه اتحاد جماهیر شوروی سابق از اهمیت خاصی برخوردار بود. هم‌اکنون مزار شریف مرکز بلخ در کنترل طالبان است و مارشال و همراهانش که قول ایستادگی در مقابل طالبان را داده بودند، به ازبکستان گریخته‌اند.

به نظر می‌رسد که طالبان هم‌اکنون با فتح مزار شریف بر تنگ‌تر کردن حلقه محاصره کابل تمرکز کند. تا این ساعت تنها ولایت‌های کابل، پروان، کاپیسا، پنجشیر، میدان وردک، خوست، نورستان و بامیان در کنترل نیروهای دولتی باقی مانده‌اند.

زمینه برای استعفای دولت اشرف غنی فراهم است

در این میان جو بایدن که به تأیید بسیاری از پزشکان از زوال عقل شدید رنج می‌برد، تحت فشار برخی از جریان‌های داخل کشورش با موافقت با استقرار پنج هزار نیروی نظامی در کابل، به مبارزان طالب هشدار داد که ایجاد خطر برای آمریکایی‌ها پاسخ نظامی سریع و کوبنده‌ای را در پی خواهد داشت.

جنگ در کابل بسیار ویرانگر خواهد بود هرچند کارشناسان از توانایی طالبان برای فتح این شهر نیز خبر داده‌اند

به نوشته وبگاه کاخ سفید، بایدن در بیانیه‌ای به دفاع از تصمیم خود مبنی بر خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان پرداخته و در ضمن با اعزام پنج هزار نظامی به کابل خود را به خروج ایمن تبعه‌های آمریکایی مقیم در افغانستان و نیز افرادی که در استخدام نهادهای آمریکایی بودند متعهد دانسته است. از بیانیه بایدن این‌گونه استنباط می‌شود که وی به دنبال فراهم کردن زمینه استعفای محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان است. البته برخی منابع از ورود بالگردها و نیروهای مخصوص آمریکایی به ارگ ریاست جمهوری و خلع سلاح محافظان ارگ خبر داده‌اند.

بیشتر بخوانید:

اعزام ۵ هزار سرباز آمریکایی به کابل/ بایدن طالبان را تهدید به حمله کرد

سرنوشت تلخ افغانستان

به نظر می‌رسد که اشرف غنی راهی به‌جز استعفا نداشته باشد زیرا نه در داخل و نه در خارج کسی به او اعتماد ندارد.

گمانه‌زنی‌ها از این خبر می‌دهند که طالبان در آخرین فاز از عملیات نظامی بر گرداگرد کابل حلقه خواهد زد تا پایتخت بدون جنگ و خونریزی تسلیم شود. به‌هرحال جنگ در کابل بسیار ویرانگر خواهد بود هرچند کارشناسان از توانایی طالبان برای فتح این شهر نیز خبر داده‌اند. نیروهای آمریکایی و غربی که به کابل اعزام‌ شده‌اند احتمالاً پس از خروج اتباع غربی و افغانی‌هایی که در استخدام نهادهای غربی بوده‌اند، از منطقه خارج خواهند شد. نظامیان ارتش افغانستان هم به‌احتمال‌زیاد مانند هم‌رزمانشان در دیگر نقاط کشور جان خود را برای دولت ناکارآمد کابل به خطر نخواهند انداخت؛ هرچند یگان‌هایی از همین ارتش احتمالاً تا پای جان در مقابل طالبان مقاومت کنند.

نهادهای حقوق بشری منطقه‌ای و بین‌المللی از موضوع احتمال بروز درگیری بین واحدهایی از ارتش با یکدیگر و نیز با طالبان در نگرانی شدید به سر می‌برند؛ زیرا این امر می‌تواند به تحریک عده زیادی از مردم و درگیر شدن دوباره کشور در جنگ داخلی بینجامد.

انتهای پیام/۴۱۵۵/پ