آینده حوزه سلامت در گروی پزشکی بازساختی/ سلول‌های بنیادی درمان دردهای بشر می‌شود
گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، پزشکی بازساختی یا پزشکی ترمیمی شاخه‌ای از علم نوین پزشکی است که هدف آن ترمیم و احیای بافت یا اندام آسیب‌دیده یا از دست رفته است. محققان در این حوزه به دنبال یافتن روش‌های نوین پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها هستند تا از پزشکی سنتی فاصله بگیرند و به سوی پزشکی دقیق حرکت کنند. پزشکی سنتی حول محور تشخیص و درمان با داروهای شیمیایی و بیوتکنولوژیک می‌چرخد، این در حالی است که در پزشکی دقیق محور اصلی بیمار است و روش‌های درمانی و داروها براساس ژن، بافت و سلول‌های وی ساخته می‌شوند.
پزشکی بازساختی شامل سه شاخه اصلی ژن‌درمانی، سلول‌درمانی و مهندسی بافت می‌شود. در ژن‌درمانی، ژن‌های نوترکیب با هدف درمان بیماری‌هایی از جمله ناهنجاری‌های ژنتیکی، سرطان یا بیماری‌های مزمن وارد بدن می‌شود. ژن نوترکیب درواقع قسمتی از دی‌ان‌ای سنتزشده در آزمایشگاه است که ترکیبی از یک یا چند قطعه ژنی است. سلول‌درمانی شامل سلول‌ها و بافت‌هایی می‌شود که دست‌ورزی شده و مشخصه‌های زیستی آنها تغییر می‌کند تا کار مشخصی را انجام دهند. در مهندسی بافت نیز سلول‌ها و بافت‌ها دستخوش تغییراتی می‌شوند تا بافت‌های انسانی را بازسازی و ترمیم کنند یا حتی جایگزین آنها شوند. باتوجه به نقش کلیدی پزشکی بازساختی در آینده بهداشت و سلامت در ادامه فعالیت‌های پژوهشگران و محققان ایرانی در این حوزه را بررسی می‌کنیم.
درمانی برای پارکینسون
در پزشکی بازساختی از سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود، برای مثال محققان ایرانی با استفاده از سلول‌های بنیادی در حال توسعه روش درمانی نوینی برای پارکینسون هستند. تحقیقات و مطالعات این حوزه برای کاهش هزینه‌ها در محیط‌های آزمایشگاهی معمولی انجام می‌شود اما در صورتی که پژوهشی به مرحله فاز انسانی برسد باید در آزمایشگاه‌های مطابق با استاندارد GMP ادامه پیدا کند. فاز حیوانی استفاده از فناوری پزشکی بازساختی برای درمان پارکینسون موفقیت‌آمیز بوده و به همین دلیل فاز اول انسانی این پروژه به زودی و براساس استانداردهای GMP انجام می‌شود. ابتدا فاز حیوانی در شرایط مطابق با استاندارد GMP مجدد انجام می‌شود تا محققان اطمینان حاصل کنند که در فاز انسانی هیچ‌گونه خطری داوطلبان را تهدید نمی‌کند، سپس فاز انسانی شروع می‌شود.
درمان تومور مغزی با سلول‌های بنیادی
یکی دیگر از فعالیت‌های محققان کشور در حوزه ژن‌درمانی، ویروس‌درمانی و استفاده از سلول‌های کشنده طبیعی برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج است که نتیجه پیشرفت فناوری پزشکی بازساختی به شمار می‌رود. دانشمندان پژوهشگاه رویان با همکاری گروه تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، کاشان و گلستان موفق به توسعه روشی برای درمان نوعی تومور مغزی حاد و کشنده به نام گلیوبلاستوما شدند. در این روش سلول‌های تی کشنده از سیستم ایمنی فرد گرفته شده، تقویت شده، تکثیر شده و به نوعی تربیت می‌شوند که به طور مستقیم به سراغ تومورها بروند و آنها را از بین ببرند.
بیشتر بخوانید:
دانش پزشکی بازساختی صادر می‌شود/ تلاش برای توسعه صادرات محصولات سلول‌های بنیادی
پزشکی بازساختی؛ علم نوینی برای کاهش درد بیماران
در شیمی‌درمانی در کنار سلول‌های سرطانی، بافت‌های دیگر بدن نیز آسیب می‌بینند، بنابراین این سلول‌های تقویت‌شده به گونه‌ای تربیت می‌شوند که اثر منفی بر سایر اندام‌ها و اعضای بدن نداشته باشند. سلول‌های تی تقویت‌شده پس از تزریق به بدن بیمار تنها سلول‌ها و بافت‌های سرطانی را مورد هدف قرار می‌دهند. این پژوهش روی پنج بیمار که شرایط وخیمی داشتند، آزمایش شده و نتایج موفقیت‌آمیزی داشت. این روش درمانی نوین نه‌تنها مانع از رشد تومورهای سرطانی شد بلکه اثرات جانبی روی بافت‌های دیگر نداشت. فاز دوم و سوم این پژوهش در آینده‌ای نزدیک روی تعداد بیشتری بیمار انجام می‌شود.
تولید ژنی برای درمان سرطان‌های خونی
محققان پژوهشگاه رویان همچنین موفق به تولید ژنی به نام «پارا-۱۹» شده‌اند که در درمان سرطان‌های خونی به کار می‌رود. پارا-۱۹ که نخستین محصول ژنی کشور به شکار می‌رود، باید در محیطی با استانداردهای GMP تولید شود. در حال حاضر تنها چند کشور در جهان ژن مشابه پارا-۱۹ را تولید می‌کنند که هزینه آن ۲۷۰ تا ۳۷۰ هزار دلار است. بنابراین تولید انبوه آن در کشور می‌تواند هزینه‌های درمان سرطان‌های خونی را برای بیماران کشور کاهش دهد. پژوهشکده معتمد نیز با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران در حال توسعه ژنی برای درمان سرطان پستان و خون است که فاز اول کارآزمایی آن انجام شده و نتایج موفقیت‌آمیزی نیز به دست آمده است. این فناوری‌های حاصل تحقیقاتی است که در پایه‌های علمی انجام شده است. ژن‌درمانی حوزه‌ای پرهزینه و زمان‌بر است با این حال چالش اصلی بخش تحقیقات در کشور تامین بودجه برای این حوزه است، تامین هزینه‌ها روند تحقیقات را سرعت می‌بخشد.
موش تراریخت برای تسهیل آزمایش واکسن کرونا
محققان پژوهشگاه رویان با استفاده از دانش فنی خود در حوزه تراریخت و تغییرات ژنتیکی و برای تسهیل روند تست و کارآزمایی واکسن‌های کووید-۱۹ موشی تراریخت به نام «کوویا» ایجاد کرده‌اند. موش‌ها گیرنده ویروس کووید-۱۹ ندارند و به همین دلیل به کرونا مبتلا نمی‌شوند. گروه تحقیقاتی گیرنده ویروسی انسان را به بدن موش منتقل کردند تا بتوانند از آنها در تست واکسن‌های کووید-۱۹ استفاده کنند. معمولا در فاز حیوانی واکسن کرونا از میمون استفاده می‌شود که شباهت بیشتری به انسان دارد اما با ساخت موش کوویا نه‌تنها هزینه فاز حیوانی به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد بلکه این روند سریع‌تر نیز انجام می‌شود.
راه‌اندازی مرکز نخستی‌سانان
جهاد دانشگاهی با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و پژوهشگاه علوم شناختی در حال راه‌اندازی مرکز نخستی‌سانان است که محلی برای پرورش و تکثیر انواع و گونه‌های مختلف میمون‌هاست. مراکز تحقیقاتی کشور برای فاز حیوانی به میمون‌ها نیاز دارند، واردات این حیوانات دشوار است و تعداد آنها در حال حاضر پاسخگوی نیاز بخش پژوهش نیست. میمون‌هایی که در این مرکز پرورش می‌یابند برای انجام فازهای حیوانی تحقیقات و مطالعات به کار می‌روند و حتی برای سفر به فضا تربیت می‌شوند. رویان پیش از این مرکزی کوچک برای پرورش نخستی‌سانان دارد، میمونی که به فضا ارسال شد در این مرکز تربیت شده بود. همچنین از میمون‌های پرورش یافته در این مرکز برای فاز حیوانی درمان پارکینسون استفاده شده و حدود ۴۰ میمون نیز برای تست واکسن کرونا به ستاد اجرایی فرمان امام(ره) داده شده است.
ایران پیشرفت چشمگیری در حوزه پزشکی داده و با توجه به توسعه روزافزون این حوزه در کشور، نیاز به ایجاد مرکزی برای پرورش، تکثیر و تربیت نخستی‌سانان از اهمیت بالایی برخوردار است. این مرکز مجهز به اتاق‌های عمل و ریکاوری خواهد بود تا تمامی دانشمندان کشور بتوانند برای انجام آزمایش به این محل مراجعه کنند. راه‌اندازی مرکز نخستی‌سانان یکی از طرح‌های کلان ملی است که با بودجه ۳۰ میلیون یورویی صندوق توسعه ملی و با حمایت مقام معظم رهبری انجام شده است.
ساخت زخم‌پوش‌هایی برای همه فصول
یکی دیگر از فعالیت‌های محققان ایرانی در حوزه پزشکی بازساختی دستیابی به دانش فنی ساخت و تولید زخم‌پوش‌های ویژه سوختگی، زخم‌های دیابتی، زخم‌های بیماری پروانه‌ای و زخم‌های مزمن و مقاوم به دارو است. در حال حاضر متناسب با این زخم‌ها سه نوع زخم‌پوش تولید شده و در شرف تولید قرار دارد که شامل زخم‌پوش‌های فومی، هیدروفایبر و آلژینات می‌شود. زخم‌پوش فومی مواد ترشح‌شده از سطح زخم را جذب کرده و محیطی مناسب برای بهبودی جراحت ایجاد می‌کنند. این زخم‌پوش زخم را مرطوب نگه می‌دارد اما از ورود باکتری‌ها به محل جراحت جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید:
تولید و پیوند سلول‌های بنیادی مهندسی می‌شود/ تلاش گروه مهندسی سلولی رویان برای درمان انواع سرطان
زخم‌پوش هیدروفایبر نوع جدیدی از پانسمان بوده که استریل است و پرز ندارد. این زخم‌پوش از کربوکسی متیل سلولز سیدم ساخته می‌شود و قادر به جذب مقادیر زیادی از مایعات ترشح‌شده از زخم‌های عفونی است. این زخم‌پوش در تماس با زخم به شکل ژل درمی‌آید، با جذب ترشحات، باکتری‌ها را به دام می‌اندازد و رطوبت لازم برای ترمیم جراحت را فراهم می‌کند. زخم‌پوش آلژینات برای محافظت از زخم‌هایی که زهکشی زیادی دارند مانند زخم‌های وریدی و سوختگی استفاده می‌شوند. این زخم‌پوش ترشحات زخم را جذب کرده و ژلی تولید می‌کند که روند ترمیم زخم یا سوختگی را سرعت می‌بخشد.
زخم‌پوش‌های ایران‌ساخت نه‌تنها از نظر کیفیت با نمونه‌های خارجی قابل‌رقابت است بلکه مشخصات محصولات خارجی را دارند، بدین‌ترتیب تست‌های بالینی زخم‌پوش‌ها سریع‌تر انجام می‌شود. خط تولید این محصولات در حال آماده‌سازی است و تا پایان سال وارد بازار می‌شوند. ساخت زخم‌پوش‌های ویژه زخم‌های پروانه‌ای یکی از نیازهای اصلی کشور است چراکه واردات زخم‌پوش‌های بیماری پروانه‌ای طی سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها بسیار دشوار بوده است.
انتهای پیام/۴۰۲۱/
انتهای پیام/