رتبه چهارم ایران در رشد علمی سال 2014

رشد علم و تولید علم

موضوعی که وحید احمدی معاون پژوهشی وزارت علوم هم به آن اشاره کرد و گفت: «بررسی اطلاعات موجود در پایگاه استنادی اسکوپوس تا تاریخ ۹ دی ماه ۱۳۹۴ (انتهای سال 2015 میلادی) نشان می‌دهد که ایران رتبه ۱۶ کمیت تولید علم جهان در سال ۲۰۱۵ را کسب کرده است. البته به‌دلیل آنکه حتی بعد از گذشت چندین ماه از پایان یک سال میلادی، اطلاعات کمیت تولید علم کشورها همچنان در پایگاه‌های استنادی تکمیل می‌شوند، بهترین روش برای اعلام رتبه قابل اتکای کمیت تولید علم چندین ماه پس از پایان سال مورد نظر است.» وی گفت: «بررسی میزان رشد تعداد مقالات۲۰ کشوری که بیشترین میزان کمیت تولید علم دنیا در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ را تولید کرده‌اند نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۴ میلادی به نسبت سال ۲۰۱۳ چهارمین کشور از لحاظ رشد علمی در دنیا بوده است. ایران حدود 4/4 درصد رشد علمی داشته است. سه کشور قبل از ایران کشورهای روسیه، هند و چین هستند که به ترتیب حدود 05/14درصد، 26/10 درصد و 85/6 درصد رشد علمی داشته‌اند. در همین دوره زمانی ۱۲ کشور از برترین تولید‌کنندگان کمیت علم دنیا از جمله امریکا، انگلیس، فرانسه، هلند و ژاپن دارای رشد منفی بوده‌اند.»

وحید احمدی تأکید کرد: «هنوز اطلاعات سال 2015 جمع‌بندی نشده است. این هم بدان علت است که برخی از مقالات پژوهشگران در نشریات مختلف در حال چاپ است و ما نمی‌دانیم که رتبه ایران در سال 2015 ارتقا داشته است یا خیر. این اطلاعات تا پایان ژانویه تکمیل می‌شود و اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.»

به گفته او میزان رشد علمی به این معناست که پژوهشگران ایرانی در طول یک دوره زمانی چه تعداد مقاله منتشر کردند و تولید علم هم به این معناست که تعداد مقالات چاپ شده دانشگاهیان در ای اس ای و اسکوپوس (در پایگاه انتشار مقالات علمی) در یک سال چه میزانی است.

وی با اشاره به اینکه دانشگاه‌های کشور جهش علمی بالایی در این سال‌ها داشتند، تأکید کرد: «خوشبختانه هیچ افتی در دولت یازدهم نداشته‌‌ایم و اکنون هم طبق گزارش معاونان پژوهشی دانشگاه‌ها و براساس پایگاه‌های اسکوپوس در سال 2013 دارای رتبه 17 بودیم و در سال 2014 و 2015 دارای رتبه 16 شده‌ایم، یعنی یک رتبه هم ارتقا پیدا کرده‌‌ایم. در پایگاه ISI رتبه 22 بودیم که اکنون هم همان رتبه گزارش شده‌است بنابراین افت مرتبه نداشته‌ایم. به عبارت بهتر براساس گزارش‌هایی که داریم به هیچ‌وجه بحث افت رتبه نداشته‌ایم. در منطقه هم طبق گزارش اسکوپوس رتبه اول و طبق ISI رتبه دوم را داریم.»

جایگاه 16 در تولید مقالات

دکتر محمد جواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) هم در این باره تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۴ میلادی نیز در جایگاه ۱۶ کمیت تولید علم جهان قرار داشت. در سال ۲۰۱۳ میلادی ایران رتبه ۱۸ کمیت تولید علم دنیا را کسب کرده بود. در این سال سوئیس رتبه ۱۷ را در اختیار داشت، اما اختلاف ایران و سوئیس تنها در ۴۰ مدرک بود، به عبارت دیگر اگر پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران ۴۱ پژوهش دیگر را در سطح بین‌المللی منتشر کرده بودند، آنگاه رتبه ۱۷ از آن ایران می‌شد.»

وی در گفت‌و‌گو با ایسنا با بیان اینکه این رقم فقط شامل یک دهم درصد از کل تولید علم جمهوری اسلامی ایران بوده به طرح این سؤال پرداخت که آیا اصولاً این شیوه رتبه‌بندی که در کشور رایج شده، صحیح است؟ و در ادامه تصریح کرد: میزان تولید علم دنیا پدیده ثابتی نبوده و مرتباً در حال افزایش است، با این حال از سال ۲۰۱۲ میلادی از سرعت رشد آن دائماً کاسته شده است؛ بنابراین هر چند میزان کمیت تولید علم دنیا از ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴میلادی افزایش یافته، اما روند رشد آن نسبت به سال‌های قبل از آن کاهش داشته است.»

دهقانی گفت: «بر اساس آمار موجود تا پایان سال ۲۰۱۵ میلادی کشور هلند با تعداد 46 هزار و 27 مدرک در جایگاه پانزدهم کمیت تولید علم دنیا و جمهوری اسلامی ایران با 36 هزار و 430 مدرک (با اختلاف ۹ هزار و ۵۹۷ مدرک) در جایگاه شانزدهم قرار دارد. همچنین کشور هلند در سال ۲۰۱۴ میلادی تعداد ۱۱ هزار و 61 مدرک بیشتر از جمهوری اسلامی ایران علم تولید کرده است.»