رؤیای سفر به ماه اندیشه‌ای به قدمت چندین قرن/ رقابت تنگاتنگ برای فتح قمر زمین

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، برای قرن‌ها سفر به ماه یکی از آرزوهای بزرگ بشر محسوب می‌شد. مردم شب‌ها این قرص سفید آرام را در آسمان شب می‌دیدند و فکر و خیال‌های گوناگونی در مورد آن به ذهنشان خطور می‌کرد. برخی از مردم باستان اعتقاد داشتند که ماه یک کاسه آتش است در فضا، در حالی که برخی دیگر فکر می‌کردند آینه‌ای است که سرزمین‌ها و دریاهای زمین را منعکس می‌کند، با این وجود فلاسفه یونان باستان می‌دانستند ماه کره‌ای است که به دور زمین می‌چرخد ‌و نور آن می‌تواند نور خورشید را منعکس کند.

اما یونانیان همچنین معتقد بودند که مناطق کدر ماه دریاست در حالی که مناطق درخشان‌تر خشکی است. این مسئله بر روی اسامی آن مناطق نیز تأثیر گذاشت و امروزه این ۲ جا را maria و terrae می‌نامیم که در لاتین به ترتیب به معنی دریاها و سرزمین‌ها هستند.

اما سفر به ماه زمانی در ذهن بشر قابل تصور شد و مردم در مورد آن خیالپردازی کردند که ستاره‌شناس دوره رنسانس، گالیله موفق شد با استفاده از تلسکوپی جدید مشاهدات علمی خود را در رابطه با ماه ثبت کند. او اولین بار در سال ۱۶۰۹ یک سطح کوهستانی ناهموار را در ماه رصد کرد که کاملاً متفاوت از اعتقادات رایج در زمان وی بود. تا پیش از آن اعتقاد بر این بود که ماه صاف است. تلاش‌های گالیله و اخترشناسان پس از آن به‌تدریج مسیر تخیل را به سوی حقیقت سوق داد.

رقابت فضایی در ماه

در سال ۱۹۵۹، اتحاد جماهیر شوروی اولین سفینه فضایی را با نام لونا ۳ به سمت ماه فرستاد. هدف اولیه لونا ۳ فرود آمدن در سطح ماه بود اما سازمان فضایی شوروی در اقدامی کمابیش جاه‌طلبانه آن را به سمت تاریک ماه هدایت کرد و لونا ۳ موفق شد اولین تصاویر را از سمت دور ماه ضبط کند.

ایالات متحده که در آن سال‌ها پس از انتقال ورنر فون براون دانشمند آلمان نازی به کشور خود، دانش موشک‌سازی و ایده‌های او را دربست در اختیار خود قرار داده بود، قصد نداشت در عرصه رقابت فضایی عقب بماند و ازاین‌رو به طور جدی برنامه فضایی خود را در دستور کار قرار داد(به خصوص پس از روی کار آمدن جان اف. کندی).

بیشتر بدانید:

سنگ‌های جمع‌آوری شده از ماه به اکسیژن و فلزهای کاربردی تبدیل می‌شود

ماه عامل تعیین کننده الگوی خواب برای انسان‌ها

آب در ماه؛ افسانه بود؟ / تلاش دانشمندان برای اطمینان از رگه‌های حیات در قمر زمین

رمزگشایی از یک راز باستانی/ علت گم شدن ماه مشخص شد

رقابت فضایی این دو کشور موجب انجام چندین مأموریت بدون سرنشین توسط اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده شد که مشاهدات و شناخت ما را سطح ماه افزایش داد. البته بسیاری از این اولین کاوشگرهایی که توسط رقبای جنگ سرد به فضا پرتاب می‌شد، به‌درستی کار نمی‌کردند یا تنها تا حدودی صحیح عمل می‌کردند. با این حال با گذشت زمان، این سفینه‌هایِ اولیه موفق به کسب اطلاعات خوبی در مورد سطح ماه، جغرافیا و خاک‌شناسی آنجا شدند. ایالات متحده بدین منظور مجموعه‌ای از مأموریت‌های پایونیر، سورویور و رنجر را آغاز کرد، در حالی که شوروی برنامه لونا و زوند را کلید زد.

قدم نهادن بشر دوپا بر سطح ماه

آمریکا در دهه ۶۰ و ۷۰ موفق شد به مدار و سطح ماه فضانورد بفرستد. اولین مأموریت با خدمه به ماه در سال ۱۹۶۸ انجام شد، زمانی که فضانوردان آپولو ۸ به دور کره ماه چرخیدند و با چشمان خود این قمر عاری از حیات را مشاهده کردند.

در سال ۱۹۶۹، مأموریت آپولو ۱۱ منجر به ثبت یکی از به‌یادماندنی‌ترین لحظات تاریخ بشر شد و اولین فضانوردان بر روی سطح ماه قدم برداشتند. پس از آپولو ۱۱، ۵ مأموریت موفقیت‌آمیز دیگر نیز انجام شد(به اضافه مأموریت آپولو ۱۳ که هدفش برگرداندن سالم فضانوردان به زمین بود).

طی تلاش‌های برنامه آپولو ۳۸۲ کیلوگرم سنگ و خاک ماه برای مطالعه به زمین برگردانده شد. دانشمندان هنوز هم به مطالعه ساختار سطح ماه بر طبق محتوایی که نیم قرن قبل به زمین آورده شد ادامه می‌دهند و با پیشرفت فناوری به اکتشافات جدیدی نیز دست یافته‌اند. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۳، مقادیری آب در نمونه‌هایی که از طریق مأموریت آپولو ۱۵، ۱۶ و ۱۷ به زمین آورده شده بود پیدا شد که یافته جالبی به حساب می‌آمد زیرا تجزیه و تحلیل‌های قبلی نشان می‌داد که این سنگ‌ها کاملاً خشک هستند.

اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۶۰ و ۷۰ تحقیقات فضایی خود را از طریق اکتشافات روباتیک دنبال می‌کرد و به همین طریق در زمینه تحقیقات روی تنها قمر زمین نیز فعال بود. اولین مأموریت بازگرداندن نمونه از ماه از طریق مأموریت روباتیک فضاپیمای لونا ۱۶ در سپتامبر ۱۹۷۰ اتفاق افتاد. آنها پیش از آن چندین تلاش دیگر نیز داشتند که همگی ناموفق بودند.

شوروی ضمناً اولین ماه‌نورد روباتیک خود را که لوناخود ۱ نامیده بود تنها ۲ ماه بعد پرتاب لونا ۱۶ در ماه مستقر کرد. سازمان فضایی شوروی در سال ۱۹۷۳ لوناخود ۲ را به ماه فرستاد. این ماه‌نورد روباتیک به گونه‌ای طراحی شده بود که می‌توانست در سطح ماه رانندگی کند. رکورد میزان مسافت رانندگی لوناخود ۲ به مدت ۴۰ سال تغییر نکرد تا اینکه در سال ۲۰۱۴ این رکورد توسط مریخ‌نورد آپرچونیتی شکسته شد.

مأموریت‌های جدیدتر با بینش دقیق‌تر

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، سرعت پیشرفت‌های فضایی این کشور به مدت یک دهه روند نزولی را پیدا کرد. اما روسیه پس از قرن جدید میلادی بودجه‌ها را افزایش داد و برنامه فضایی این کشور در قالب سازمان روسکوسموس جان تازه‌ای گرفت.

ایالات متحده در دهه ۹۰ بعد از یک دهه وقفه اکتشافات و تحقیقات فضایی خود را در ارتباط با ماه از سر گرفت. تحقیقات این کشور منجر به ثبت اطلاعات دقیقی در مورد وضعیت ماه شد که از جمله می‌توان به آمار ناسا در موارد زیر اشاره کرد:

۱.فاصله متوسط ماه ‌از زمین: ۳۸۴، ۴۰۰ کیلومتر

۲.حضیض(نزدیکترین زمان به زمین) : ۳۶۳، ۳۰۰ کیلومتر

۳.اوج (دورترین فاصله با زمین) : ۴۰۵، ۵۰۰ کیلومتر

۴.مدار پیرامون: ۲، ۴۱۳، ۴۰۲ کیلومتر

۵.سرعت متوسط ‌: ۳۶۸۰.۵ کیلومتر در ساعت

چین همچنین برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای سایر حوزه‌های فضایی دارد.

از سال ۲۰۱۰ به بعد سایر کشورها نیز برنامه‌های فضایی خود را به سمت ماه متمایل کردند که از جمله می‌توان به ژاپن، آژانس فضایی اروپا، چین، هند اشاره کرد. در این میان، چین تنها کشوری است که توانست در سطح ماه با موفقیت کاوشگر فرود آورد(تلاش مشابه توسط کشور هندوستان و یک کشور دیگر در این زمینه ناموفق بود). چین همچنین برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای سایر حوزه‌های فضایی دارد.

به جز کشورهای فوق، روسیه، ژاپن و امارات متحده عربی در حال پی‌ریزی برای انجام مأموریت‌های آینده به ماه هستند.

سازمان فضایی ناسا نیز در سال ۲۰۱۹، بعد از چند دهه برنامه انتقال انسان به ماه را برای سال ۲۰۲۴ مجدداً در دستور کار قرار داد. این برنامه که آرتمیس نام دارد به جز قسمت موشک بالابرنده سنگین ناسا و سیستم رانش فضایی و چند مورد دیگر، به شرکای تجاری و بین‌المللی متکی است.

انتهای پیام/۴۱۶۰/پ