برخی از گیاهان چگونه در برابر گرما و کم‌آبی مقاومت می‌کنند؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ داوود دهقانی‌محمودآباد- ظرفیت فضای مجازی محلی برای اظهار نظرهای متفاوت از هر نظر شده که گاهی وزن نظرهای غیر کارشناسی و غیر علمی در این فضا بر ارائه نظرهای علمی می‌چربد. دیده شده است که برخی از دوستداران طبیعت در مورد پوشش گیاهی و کاشت فلان گیاه برای جلوگیری از افزایش دما و یا سایر موارد اظهار نظر می‌کنند. در یکی از این فیلم‌ها طبیعت‌گردی در مورد گیاه جارو و تأثیری که در کاهش دما دارد، سخن می‌گوید.

با توجه به حضور استادان با ظرفیت بالای علمی در دانشگاه آزاد اسلامی در مورد کاشت این نوع خاص گیاه برای کاهش دما با محمدنقی صفرزاده ویشکایی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان گفت‌وگویی ترتیب دادیم که خواندن آن خالی از لطف نیست.

صفرزاده در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا اظهار کرد: مطلبی که راویان در فضای مجازی برای کشت نوع به‌خصوصی از گیاهان برای کاهش دما ذکر می‌کنند، اصلاً چیز جدیدی نیست و برای مصداق گفتار آنان جای دوری نمی‌روم و همین استان گیلان را مثال می‌زنم.

وی افزود: اگر دمای سطح خاک هر جایی از استان گیلان را اندازه بگیرید، مثلاً کنار دریا یا روی خاک‌های رسی حدود ۷۵ تا ۷۸ درجه است؛ زیرا هرچه به سمت خاک‌های ماسه‌ای می‌روید، دمای سطح خاک بیشتر می‌شود؛ اما دمای سطح خاک برای ما ملاک نیست.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: وقتی به روزهای خرداد و تیر می‌رسیم، بیشترین طول روز و تابش نور خورشید را داریم، شاید باور اینکه مقدار انرژی که به سطح یک گیاه می‌تابد برای شما و خوانندگان این مطلب دشوار باشد؛ اما آگاه باشید که مقدار انرژی که بر اثر تابش نور خورشید به زمین می‌رسد، معادل انرژی انفجار ۱۲ تریلی ۱۸ چرخ پر از دینامیت است که آزاد می‌شود، این مقدار انرژی از تابش نور خورشید به سطح گیاهان می‌تابد.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: در محلی که پوشش گیاهی وجود ندارد، این انرژی به‌طور کامل به سطح خاک برخورد کرده و دمای آن را به‌شدت بالا می‌برد، یعنی همان ۷۰ تا ۸۰ درجه‌ای که دماسنج نشان می‌دهد، می‌شود. هرچقدر در آن خاک، آب بیشتری باشد، انرژی خورشیدی که به سطح خاک می‌خورد را جذب کرده و از حالت مایع به حالت بخار تبدیل می‌شود و دمای خاک را کاهش می‌دهد؛ اما همیشه دمای خاک خیلی بالاتر از جایی است که پوشش گیاهی داشته باشد.

صفرزاده تأکید کرد: جایی که گیاه وجود دارد، زیر درختان یا خیلی از گیاهان زراعی یا گیاهان خودرویی که هست از آنجایی که این گیاه در آن شرایط- نه اینکه در آن خاک آب وجود ندارد، گیاهی که کاملاً در بیایان سرحال است، نشاندهنده این موضوع است که آن گیاه با یک‌سری مکانیزم‌ها به‌راحتی آب را از خاک جذب می‌کند- مقادیر زیادی از آب را به‌راحتی از دست نمی‌دهد، یعنی گیاهان مناطق گرم و خشک در خرج کردن آب بسیار حساب شده عمل می‌کنند؛ زیرا از آنجایی که تکامل این گیاهان در مناطق گرم و خشک اتفاق افتاده، آموخته‌اند که در آن مناطق نباید آبی را که به سختی از خاک جذب می‌کنند به‌راحتی خرج کنند.

وی با ذکر مثالی افزود: مثلاً گیاهی مانند لوبیا اصلاً مکانیزم آنچنانی برای مقاومت در برابر خشکی ندارد، باید آب به اندازه کافی در خاک باشد که بتواند از خاک، آب را جذب کند و بعد اینکه مقادیر زیادی از آب را هم از طریق سوراخ‌هایی که در برگ‌های خود به نام روزنه دارد، آن آب‌ها را خرج می‌کند؛ اما گیاهان مناطق خشک این کار را نمی‌کنند.

استاد دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان گفت: این گیاهان با خساست در مصرف آب جلوی تشعشع خورشید را می‌گیرند، سطح گیاه گرم و داخل گیاه آب از مایع به بخار تبدیل می‌شود، به‌تدریج آب را بیرون می‌دهند و روی سطح زمین یک لایه ایجاد می‌کنند و بنابراین تشعشع کمتری به سطح خاک برخورد می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت اظهار کرد: گیاهان نواحی خشک و بیابانی با بخار آبی که تولید می‌کنند، هوای اطراف خود را مرطوب‌تر و خنک‌تر می‌کنند و این گیاه در واقع خودش را سپر تشعشع آفتاب کرده، خاک آنجا نور مستقیم آفتاب نمی‌خورد؛ بنابراین سطح خاک خنک‌تر می‌شود؛ چرا این گیاه این کار را می‌کند؟ این هم دلیل دارد، گیاه از آنجایی که قسمت‌های هوایی‌اش را جلوی آفتاب می‌گذارد، زیر ساقه‌- که ریشه‌ها زیر سطح خاک هستند- آنجا را خنک‌تر می‌کند تا ریشه‌های آن خیلی تحت تأثیر گرما قرار نگیرند؛ زیرا ریشه مهم‌ترین اندام جذب آب است.

صفرزاده گفت: اگر ریشه بخواهد در دمای ۷۰ درجه باشد به‌راحتی می‌سوزد و از بین می‌رود و اصلاً نمی‌تواند زنده بماند؛ بنابراین با این سایه‌اندازی و خنک نگه‌داشتن سطح خاک برای ریشه‌اش محل و شرایطی را فراهم می‌کند که بتواند وظایف خودش را به‌درستی انجام دهد.

انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/