روزهای سرنوشت ساز افغانستان

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، افغانستان، این همسایه شرقی کشورمان، روزهای سرنوشت سازی را سپری می کند و حالا طالبان عزم خود را حسابی جزم کرده که پس از حدود 20 سال، قدرت را دوباره در افغانستان به دست بگیرد و آن طور که گفته می شود، آن ها در یک قدمی تصرف دومین شهر بزرگ این کشور، یعنی قندهار نیز هستند.

این خیز دوباره طالبان در حالی انجام می شود که آمریکایی ها چمدان خود را بسته و به گفته جوبایدن غزل خداحافظی را خوانده اند. در عین حال این خروج ناگهانی آمریکا و تغییر یک باره معادلات در افغانستان زیاد به مذاق روس ها خوش نیامده و آنان به طالبان هشدار داده اند که درصورت به خطر افتادن مرزهای همپیمان خود یعنی تاجیکستان، وارد عمل خواهند شد.

طالبان در یک قدمی قندهار

  اگرچه الجزیره در گزارشی خبر داد  نیروهای طالبان وارد قندهار، دومین شهر بزرگ افغانستان شده اند اما روح ا... خان‌زاده، والی ولایت قندهار پس از ساعاتی اعلام کرد اوضاع امنیتی در این شهر تحت کنترل است و نیروهای طالبان در حال عقب نشینی هستند اما پیشروی طالب ها به قندهار ختم نشده و طالب ها  حالا همسایگان جدید مرز های شرقی کشورمان نیز شده اند.  پنج شنبه هفته گذشته آناتولی به نقل از رسانه‌های محلی اعلام کرد طالبان کنترل  گذرگاه مرزی اسلام قلعه در نقطه صفر مرزی استان هرات افغانستان با مرز دوغارون در ایران را تحت کنترل خود درآورده‌ اند و کمی بعد ذبیح ا... مجاهد، سخنگوی طالبان در توئیتر خود یک ویدئو کلیپ منتشر کرد که جشن طالبان در کنترل بر گذرگاه مرزی اسلام قلعه را نشان می داد.

پیشروی های طالبان اما ادامه  یافت و آن ها توانستند علاوه بر گمرک اسلام قلعه هرات، گمرک «ابونصر فراهی» افغانستان در مجاورت مرز ماهیرود خراسان جنوبی را نیز به تصرف خود در بیاورند. در این بین، انتشار تصاویر پناه آوردن سربازان ارتش افغانستان به مرزداران ایرانی در این چند روز اخیر بسیار باز نشر پیدا کرد و در همین زمینه دولت افغانستان از ایران خواست  برای بازگشت نیروهای مرزبانی این کشور به کابل تمهیداتی بیندیشد.

 مقامات کابل از ایران خواسته‌اند تمهیداتی برای بازگشت این نیروها به کابل بیندیشد و ایران نیز با توجه به رویکردهای انسان دوستانه، با قبول این درخواست در حال تدارک پروازی مستقیم به کابل برای بازگرداندن این نیروهاست. همچنین گفتنی است برخی کامیون های ایرانی که در گمرک اسلام قلعه افغانستان متوقف بودند، روز گذشته توانستند از طریق گمرک دوغارون خراسان رضوی به کشور بازگردند.

در همین حال گزارش های متفاوتی از نحوه تصرف ولسوالی ها از سوی طالبان به گوش می رسد ولسوالی هایی که عمدتا از شیوه هایی همچون مذاکره با ریش سفیدها، دادن وعده به نیروهای نظامی و تصرف بدون درگیری مناطق و ... مطرح شده است.هر چند در برخی مناطق نیز   تصاویری  از درگیری  های خونین و حتی قتل عام سربازان افغان منتشر شده است.

قیام اسماعیل خان علیه طالبان

درحالی که گذرگاه‌های اسلام قلعه میان افغانستان و ایران و همچنین «تورغندی» میان افغانستان و ترکمنستان به دست طالبان افتاده است، اسماعیل خان چهره سیاسی، جهادی و وزیر اسبق انرژی و آب افغانستان در یک نشست خبری در شهر هرات با اعلام قیام مردمی به فرماندهی خودش در برابر طالبان به مردم اطمینان داد نه تنها هرات بلکه استان‌های حوزه غرب افغانستان را نیز آرام خواهد کرد: «از کسانی که سلاح دارند می‌خواهیم در کنار سایر برادران خود قرار گیرند.

وضعیت را تغییر می‌دهیم و هرات را (از وجود طالبان) پاک سازی می‌کنیم. قیام مردمی فقط هرات را در بر نمی‌گیرد بلکه سایر استان‌های حوزه غرب افغانستان را نیز در برمی‌گیرد.» وی همچنین به طالبان هشدار داد استان‌های حوزه جنوب غرب را برای طالبان به جهنم تبدیل خواهد کرد.

هیئت طالبان در مسکو: ۸۵ درصد خاک افغانستان تحت کنترل طالبان است

پیشروی های اخیر طالبان اما آن قدر ادامه یافته که به گفته «شهاب الدین دیلاوار» سخنگوی هیئت طالبان که این روزها در مسکو به سر می‌برد، 85 درصد از خاک افغانستان  به تصرف طالبان در آمده و  فقط کابل و مناطق اطراف آن در اختیار طالبان نیست. وی همچنین گفت: تمامی نهادها و ادارات در مناطق تحت کنترل طالبان به امور طبیعی خود ادامه می‌دهند و هدف از سفر به روسیه ارائه اطلاعات مربوط به خود به مقامات مسکو است: «به همسایگان افغانستان و همه کشورهای جهان اطمینان می‌دهیم که تهدیدی علیه آن‌ها از خاک افغانستان صورت نخواهد گرفت.»

دلاور همچنین اظهار کرد همکاری جهانی و مؤسسات کمک‌کننده باید فعالیت‌ها و کمک‌های خود را در مناطق تحت کنترل طالبان ادامه دهند و این گروه حاضر است به تمام نگرانی‌ها پاسخ دهد و آن‌ها را برطرف کند.

عضو ارشد طالبان در بخش دیگری از سخنان اخیر خود، درباره اهداف این گروه در افغانستان تصریح کرد: «طی 20 سال گذشته بر دو هدف عمده در این کشور تمرکز شده است؛ یکی پایان اشغال و دیگری برپایی نظام اسلامی که به آن نیز نزدیک هستیم. مذاکرات (بین الافغانی)  ادامه خواهد یافت و به حقوق بشر، مواد مخدر و حقوق زن و مرد نیز متعهد هستیم.» 

از سوی دیگر، «ملا عبداللطیف منصور» نیز که در ترکیب هیئت طالبان به مسکو رفته است، با اشاره به حملات طالبان ابراز کرد بسیاری از نیروهای امنیتی دولت کابل، داوطلبانه تسلیم می‌شوند و تاکنون نیز صدها تجهیزات نظامی به طالبان تحویل شده است. این عضو ارشد طالبان مدعی شد 250 شهرستان را این گروه در اختیار دارد و مراکز ولایت‌ها نیز تحت محاصره است و همه این تحولات با همکاری مردم انجام شده است.

هشدار روسیه به طالبان

در همین حال تحولات اخیر افغانستان نگرانی هایی را نیز برای روسیه به همراه داشت و «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه که به لائوس سفر کرده، با بیان این که وضعیت در افغانستان می‌تواند به سرعت رو به وخامت برود، به طالبان هشدار داد که مسکو نیز آماده است از سرزمین کشورهای متحد خود در صورت نیاز محافظت کند. به گزارش ایسنا، لاوروف با بیان این که روسیه به الزامات نظامی خود در قبال متحدان این کشور از جمله قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان متعهد است، افزود: «آمریکا و ناتو نتوانستند به نتایج محسوس و باثبات کردن اوضاع در زمانی که دهه‌ها آن جا حضور داشتند، برسند.»

وی همچنین تاکید کرد: «ما هر کاری بتوانیم انجام می‌دهیم، از جمله استفاده از پایگاه نظامی روسیه در مرز تاجیکستان با افغانستان، تا مانع هرگونه انگیزه تهاجمی علیه متحدان خود شویم.» پیش از این نیز «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه به «امام‌علی رحمان» همتای تاجیکستانی خود وعده داده بود، مسکو به دوشنبه کمک خواهد کرد تا با عواقب خروج ناتو از افغانستان مقابله کند.»

علاوه بر سرگئی لاوروف ، زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز اعلام کرد این کشور به دقت وضعیت مرزهای تاجیکستان و افغانستان را زیر نظر دارد و در صورت نیاز، تدابیر اضافه از سوی روسیه و تاجیکستان برای جلوگیری از اقدامات خصمانه یا تحریک آمیز به کار گرفته می شود: «این کشور و سازمان پیمان امنیت جمعی با قاطعیت برای جلوگیری از اقدامات تجاوزگرانه و تحریک آمیز در مرزهای تاجیکستان و افغانستان تلاش خواهند کرد. 

تشدید تنش ها در مرزهای جنوبی کشور متحد ما در سازمان پیمان امنیت جمعی (تاجیکستان) ما را نگران می کند و شاهد افزایش شدید تنش ها در مرزهای افغانستان و تاجیکستان هستیم. مسکو و دوشنبه از طریق کانال های نظامی، سازمان های مرزبانی و دیپلماتیک، تماس های فشرده (درباره سیر اوضاع افغانستان) دارند و به دقت وضعیت مرزهای تاجیکستان و افغانستان را زیر نظر داریم.

در صورت نیاز، تدابیر اضافه از سوی روسیه و تاجیکستان برای جلوگیری از اقدامات خصمانه یا تحریک آمیز به کار گرفته می شود.» زاخارووا در بخش دیگری از سخنان اخیر خود با اشاره به این که  گروه طالبان حدود دو سوم (بیش از ۶۰ درصد) مرز افغانستان و تاجیکستان را کنترل می کنند؛ تاکید کرد: «مقام‌های روس امیدوارند بتوانند گروه طالبان را در مذاکرات صلح افغانستان مشارکت دهند و شرایط را برای حل و فصل سیاسی اوضاع این کشور پس از تکمیل روند خروج نیروهای آمریکایی فراهم کنند.»

بایدن غزل خداحافظی را خواند

خروج ناگهانی آمریکا، حالا معادلات را در افغانستان تغییر داده است و رئیس جمهور آمریکا در اظهارات اخیر خود نیز نشان داد که عزم دولتش برای خارج کردن نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان حسابی جزم است. به گزارش رویترز، بایدن پنج شنبه هفته گذشته  اعلام کرد مأموریت نظامی نیروهای آمریکایی در افغانستان در تاریخ ۳۱ اوت پایان می‌یابد. وی در توجیه تصمیم خود برای پایان دادن به حضور نظامی آمریکا در افغانستان در شرایطی که طالبان در مناطق قابل توجهی از کشور به پیشروی‌های زیادی دست یافته است، گفت که او نسل دیگری از آمریکایی‌ها را به جنگ افغانستان نمی‌فرستد.

رئیس جمهور دموکرات آمریکا، در بخش دیگری از سخنان خود از کسانی که خواهان ادامه حضور آمریکا در افغانستان هستند، پرسید: «چند نفر دیگر، چند هزار دختر و پسر آمریکایی دیگر را می‌خواهید به خطر بیندازید؟ من نسل دیگری از آمریکایی‌ها را به جنگ افغانستان نمی‌فرستم، آن هم بدون انتظار منطقی برای دستیابی به نتیجه‌ای متفاوت.» جوبایدن همچنین تاکید کرد که آمریکا به خواسته خود در افغانستان دست پیدا کرده و حضور این کشور در افغانستان توجیهی ندارد: «تنها از آن رو که ما اسامه بن لادن را به چنگ آوردیم و دیگر تروریسم از آن نقطه از جهان نشئت نمی‌گیرد، مأموریت تمام شده است.

ما در حال پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ آمریکا هستیم. ما برای ساختن یک کشور وارد افغانستان نشدیم. این حق و مسئولیت مردم افغانستان است که به تنهایی برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند و این که چگونه می‌خواهند کشور خود را اداره کنند.» البته رئیس جمهور جدید آمریکا در کنار غزل خداحافظی خود، این وعده را به متحدان افغان خود که به نیروهای نظامی آمریکا کمک کرده اند داد که در ایالات متحده «خانه‌ای برای آن ها وجود دارد» و خواستار تسریع در روند صدور روادید ویژه برای افغان هایی شد که با نیروهای آمریکایی همکاری داشتند.

این هم از سوغات آمریکایی ها!

در همین خصوص سایت نور نیوز نزدیک به شورای عالی امنیت ملی با نگاه به سخنان اخیر جوبایدن در خصوص خروج آمریکا از افغانستان در گزارشی نوشت: «خَلَفِ بوش پسر، اوباما و ترامپ که طی ۲۰ سال گذشته به بهانه مبارزه با تروریسم و استقرار صلح و امنیت در افغانستان، انواع جنایات را علیه ملت مظلوم افغانستان روا داشتند، اکنون و پس از شکست مفتضحانه و اخراج شدن از افغانستان با ادعای رسیدن به تمام اهداف خود، مردمی رنج‌کشیده و کشوری ویران را با انبوهی از مشکلات سیاسی، اقتصادی، امنیتی و توسعه جنگ و تروریسم و جرایم سازمان یافته به جا گذاشته و ندای پیروزی سر می‌دهد. این همان سوغات همیشگی آمریکای متجاوز و غیر قابل اطمینان به کشورهایی است که به دلخواه و از سر وادادگی یا از سر استیصال و به زور سر نیزه، اجازه ورود سربازان آمریکایی را به خاک خود داده و امور کشورشان را به آن ها واگذار کرده‌اند.»

مرزهای ایران در آرامش و امنیت است

همزمان، سعید خطیب زاده  سخنگوی وزارت امورخارجه نیز گفت: مرزهای جمهوری‌اسلامی ایران به همت مرزبانان غیور کشورمان در آرامش و امنیت بوده و ناامنی در مرزهای کشورمان با افعانستان وجود ندارد.با توجه به درگیری‌های رخ داده در گمرکات اسلام قلعه و ابونصر فراهی در داخل خاک افغانستان تعدادی از کارکنان افغانستانی به داخل خاک ایران آمده اند.جمهوری اسلامی ایران وفق قوانین و مقررات و بر اساس قراردادهای مرزی با افغانستان و در چارچوب حسن همجواری، اقدامات لازم را انجام خواهد داد.

در مقابل سخنگوی طالبان هم گفت:از خاک افغانستان هیچ تهدیدی علیه کشور ایران صورت نخواهد گرفت.به مقامات ایران اطمینان می‌دهیم که برای خاک کشور همجوار ما ایران هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد.

بیانیه پایانی مذاکرات بین‌الافغانی در تهران 

از پیشروی های اخیر طالبان، هشدار های روسیه و اظهارات اخیر رئیس جمهور آمریکا که بگذریم، گریزی هم باید زد به بیانیه پایانی مذاکرات بین‌الافغانی در تهران که روز گذشته منتشر شد و  محورهای شش‌گانه این بیانیه به شرح زیر است:

۱- هیئت‌های دو طرف، از مساعی و حسن نیت جمهوری اسلامی ایران درخصوص تأمین صلح در افغانستان و مهمان‌نوازی‌های به عمل‌آمده ابراز امتنان می‌کنند.

۲- هر دو طرف با درک مشترک از خطرات ناشی از ادامه جنگ و صدمه‌ای که از آن متوجه سلامت کشور افغانستان می‌شود به توافق رسیدند که جنگ، راه‌حل مسئله افغانستان نبوده و باید همه تلاش‌ها برای رسیدن به راه‌حل سیاسی و صلح‌آمیز جهت‌گیری شوند.

۳- گفت‌وگوها در فضای صمیمانه صورت گرفت و همه مسائل به‌صورت مفصل و با صراحت مطرح شد.

۴- هر دو طرف تصمیم گرفتند درباره مواردی که نیاز به مشورت و توضیح بیشتر دارد مانند سازوکار گذار از جنگ به صلح دایمی، نظام اسلامی مورد توافق و نحوه دستیابی به آن، طی نشست بعدی که در نزدیک‌ترین فرصت ممکن برگزار خواهد شد، بحث کنند و به نتیجه برسند.

۵- طرف‌ها، نشست تهران را فرصت و زمینه جدیدی برای تقویت راه‌حل سیاسی معضل افغانستان می‌دانند.

۶-  طرف ها، حملات به خانه‌های مردم، ادارات، مساجد و بیمارستان‌ که به قربانی‌شدن مردم می‌انجامد و نیز تخریب مؤسسات عمومی را به‌شدت تقبیح می‌کنند و خواستار مجازات عاملان آن می‌شوند.

در همین باره سایت نور نیوز در توئیتی به چهار نکته مهم این بیانیه اشاره کرد و نوشت: «۱.تشکر از تلاش و حسن نیت ایران برای تامین صلح در افغانستان. ۲. نفی جنگ و تلاش برای رسیدن به راه حل سیاسی. ۳. مشورت برای ایجاد مکانیزم گذار از جنگ به صلح دایمی. ۴. تقبیح حمله به خانه‌ها، مدارس، مساجد و بیمارستان‌ها.»

گفتنی است نشست گفت‌وگوهای بین‌الافغانی با حضور نمایندگان دولت افغانستان، شخصیت‌های عالی جمهوریت و هیئت عالی سیاسی طالبان چهارشنبه هفته گذشته  به میزبانی جمهوری اسلامی ایران و با سخنرانی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در تهران افتتاح شد.

منبع: روزنامه خراسان

انتهای پیام/