کانادا برای سرپوش گذاشتن بر جنایت‌هایش ژست حقوق بشری می‌گیرد
گروه جهان خبرگزاری آنا- مجتبی اسماعیلی: کشف گور دسته‌جمعی دیگری در محوطه یک مدرسه شبانه‌روزی قدیمی با ۷۵۱ جسد که بیشترشان کودک هستند، بار دیگر نسل‌کشی سازمان‌یافته سرخ‌پوستان را در کانادای مدعی آزادی و امنیت زیر ذره‌بین فعالان حقوق بشر برده است. وقتی اوایل خردادماه سال جاری رسانه‌های جهان از کشف گور دسته‌جمعی حاوی بقایای ۲۱۵ کودک بومی در محوطه مدرسه شبانه‌روزی قدیمی در استان بریتیش کلمبیای کانادا خبر دادند، مقام‌های اوتاوا اصلاً به گستردگی این رسوایی حقوق بشری و فشاری که باید در آینده نزدیک تحمل کنند، واقف نبودند؛ اما وقتی فعالان حقوق بشر به حمایت از دادخواهی قبایل سرخ‌پوست منطقه همت گماردند و قرار گذاشتند همه سایت‌هایی را که پیش‌تر مدرسه شبانه‌روزی در آن‌ها فعال بود، بررسی کنند، زنگ هشدار برای مقام‌های مدعی حقوق بشر در کانادا به صدا درآمد و بار دیگر مشخص شد ماه برای همیشه پشت ابر باقی نمی‌ماند.
به گواهی تاریخ، از زمان شکل‌گیری کانادا در قرن ۱۹ میلادی، اوتاوا کودکان بومیان کانادا را از خانواده و قبیله جدا و در مدارس شبانه‌روزی نگهداری می‌کرد یا نزد خانواده‌های سفیدپوست به فرزندخواندگی می‌فرستاد. برنامه فوق در راستای ممنوعیت استفاده از زبان مادری انجام می‌شد و طبق آن، کودکان بومی که از اوضاع معیشتی خوبی برخوردار نبودند، در مدارس شبانه‌روزی وابسته به کلیساهای کاتولیک اسکان داده می‌شدند. اسناد موجود نشان می‌دهند دانش‌آموزان این مدارس در معرض شیوع سرخک، سل، آنفلوانزا و سایر بیماری‌های مسری قرار داشتند و بسیاری جان خود را از دست دادند.
پیدا شدن گورهای دسته‌جمعی در مدارس شبانه‌روزی بومیان کانادا به جهانیان هشدار می‌دهد در قرون گذشته نسل‌کشی سیستماتیک در کانادا جایی که سیستم مدارس شبانه‌روزی در سال‌های ۱۸۳۱ تا ۱۹۹۶، بیش از ۱۵۰ هزار کودک بومی را در چارچوب برنامه جذب بومیان به جامعه کانادایی به‌اجبار از خانواده‌هایشان جدا کرد، رخ داده است. برای بررسی و تحلیل ابعاد این موضوع با داود عامری، دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه تقدیم می‌شود.
آنا: کانادا همواره درحالی کشورها ازجمله ایران را به نقض حقوق بشر متهم می‌کند که خود با توجه به افشای کشف گورهای دسته‌جمعی کودکان بومی این کشور، از ناقضان اصلی حقوق بشر است. لطفا از این منظر تحلیل خود را درباره سیاست دوگانه اوتاوا بیان بفرمایید.
عامری: باید احترام همه از دست‌رفتگان بومی کانادا را نگه داریم و به تعبیر نخبگان جهان، برایشان کلاه از سر برداریم. جهان بشریت، به‌ویژه مرتکبان جنایت باید سر خم کنند و از این حادثه بزرگ خجالت بکشند، اما کانادایی‌ها چند سالی است برای سرپوش گذاشتن بر بعضی از موارد نقض حقوق بشر در این کشور به‌ویژه ظلمی که علیه بومیان می‌شود، ژست مدافع حقوق بشری می‌گیرند و گاهی علیه ایران یا بعضی از کشورها بیانیه صادر می‌کنند. البته بخشی از ظلم و نقض حقوق بشر در کانادا به گذشته مربوط می‌شود که امروز پرده از آن برداشته شده است و شاهدیم ظلمی که بر بومیان می‌شود، کم نیست.
کانادا چند سالی است علیه ایران یا بعضی از کشورها پرونده‌سازی و تلاش می‌کند خود را مدعی حقوق بشر نشان دهد؛ این در حالی است که اوتاوا با همه جرم‌ها و نقض حقوق بشر در گذشته و حال نمی‌تواند مدعی حقوق بشر باشد، بلکه باید به عقب برگردد و سعی کند موارد نقض یا اشتباهات خود را جبران کند. آن‌ها بیشتر به‌دنبال فرار از مسئولیت‌هایی هستند که برعهده دولت‌هایشان است.
آنا: علاوه بر کانادا، به‌طور کلی در آمریکای شمالی شاهد نسل‌کشی سیستماتیک هستیم.
عامری: این نگاه‌های دوگانه یا استثناگرایی‌ها ریشه در باورهای تاریخی و در نگرش و اندیشه کنونی کانادایی‌ها دارد. ریشه این موارد در دوران برده‌داری آمریکایی و هنوز در بسیاری از مقاطع و بعضی از سطوح باقی مانده است. هر چند در تلاش هستند روی آن‌ها پوشش بگذارند، اما این تفکر در سرزمین‌های مختلف به‌ویژه جاهایی مانند کانادا و آمریکا وجود دارد که نیازمند بررسی و دقت است. یکی دیگر از ریشه‌هایی که می‌توان در آن کاوش کرد، این است که آن‌ها همچنان فکر می‌کنند در مقابل قانون مستثنا هستند، لذا علاوه بر اینکه خود را مدعی حقوق بشر در دنیا معرفی می‌کنند، مستثنا از اجرای آن می‌دانند و هر جا که منافعشان به خطر بیفتد به نظر می‌آید دیگر حقوق بشر برایشان اهمیتی ندارد.
بیشتر بخوانید:
بار حقوقی-سیاسی، عامل طفره رفتن کانادا از پاسخگویی به جنایات حقوق بشری
به نظر می‌آید برای اصلاح این امور باید فکر و اندیشه را در حوزه حقوق بشر تغییر داد. اساساً نظام فکری و اندیشه‌ای در غرب باید کمی تأمل کند و نگاهش را به این حوزه تغییر دهد.
آنا: میان حقوق بشر از منظر اسلام جمهوری اسلامی ایران و حقوق بشر آمریکایی چه تفاوت‌هایی وجود دارد؟
عامری: جمهوری اسلامی برای این موضوع همواره اهمیت و ارزش ویژه‌ای قائل بوده است. در تعالیم اسلامی و سیره پیامبر گرامی اسلام(ص) آموزه‌ها و مصادیق فراوانی وجود دارد که نشان‌دهنده ارزش و اهمیت اسلام برای حقوق انسان‌ها در همه عرصه‌هاست. اصولاً اسلام بالاتر از بیانیه کنونی حقوق بشر که بسیاری از فرازهای آن منطبق بر آموزه‌های اسلامی است، به ارزش‌های والا اعتقاد دارد که طبق آن، انسان در مقابل حق و نیز در مقابل زیست‌بوم خود و دیگران حق و تکلیفی دارد. علاوه بر این، انسان غیر از حقوق دارای کرامتی است که در محافل مختلف باید مورد توجه باشد.
اسلام حقوق بشر را در کنار تکمیل‌گرایی و کرامت انسانی تعریف می‌کند که این ارزش بالاتر و فاخرتری در مبانی حقوقی و جامعه‌شناختی دارد. البته جمهوری اسلامی همواره حقوق بشر را در کنار کرامت انسانی پاس داشته، به آن توجه کرده و معتقد است حقوق بشر و کرامت انسانی باید در دنیا در پرتو عدالت دنبال شود.
عدالت است که می‌تواند در بسیاری از امور معیار باشد. البته این را هم نباید نادیده گرفت که در تعریف و تطبیق حقوق بشر در دنیا به تفاوت‌ها و تنوع فرهنگ‌ها هم باید توجه کرد که ممکن است معانی و تفاسیر متفاوتی دارد. باید به حقوق بشر از منظرهای فرهنگی نیز نگاه شود.
آنا: اروپایی‌ها در بحث قتل و غارت و نقض حقوق بشر ید طولایی دارند و حتی بر سر ماسک، اوایل شیوع کرونا با یکدیگر جدال می‌کردند. چرا دولت‌های غربی، به‌ویژه در موضوع ما کانادا، درباره نقض سیستماتیک حقوق بشر پاسخگو نیستند؟
عامری: آمریکایی‌ها و بعضی از کشورهای مدعی در دنیا چند خصوصیت دارند. نخستین خصوصیت آن‌ها (که پیش‌تر نیز بیان شد) استثناگرایی است و فکر می‌کنند در مقابل قانون مستثنا هستند، دیگران باید قانون را اجرا کنند، ولی اگر آن‌ها اجرا نکردند اشکالی ندارد و خود را مدیر و مدعی می‌پندارند، درحالی‌که دنیا آن را قبول ندارد.
در هر موضوعی به‌ویژه موضوعات جامعه‌شناختی که مربوط به انسان می‌شود، اگر مفهوم عدالت لحاظ نشود، حتماً به انحراف خواهد رفت و امروز عدالت گمشده اندیشه غرب و کشورهای غربی است؛ چون به آن فکر و عمل نمی‌کنند، از حقوق بشر پوستین یا پوسته‌ای را پذیرفته‌اند و عمل می‌کنند. در کنار این موضوع، خصیصه‌ای که باید به‌عنوان خصیصه بعضی کشورهای صاحب قدرت به‌ویژه آمریکایی‌ها و کانادایی‌ها بررسی کرد، منافع آن‌هاست. آن‌ها حقوق بشر را تا جایی قبول دارند که منافعشان به خطر نیفتد. برای انسان‌ها احترام قائل هستند تا زمانی که منافعشان به خطر نیفتد. زمانی که منافع آن‌ها به میدان آمد، در عمل حقوق بشر و کرامت انسانی معنی ندارد. منافعشان مقدم بر هر چیزی است در حالی که ادیان الهی و تعالیم آسمانی به ویژه اسلام، این‌گونه نیستند و معتقدند اصل بر عدالت و رعایت حقوق متقابل است که باید به‌خوبی به آن توجه کرد و کرامت انسانی یکی از برجستگی‌های اندیشه اسلامی است.
انتهای پیام/۴۰۳۳/پ
انتهای پیام/