لایحه «هوای پاک» در بهارستان بلاتکلیف است/ از حذف بودجه محیط زیست تا بازخواست از دولت

لایحه دولت در مجلس مانده است
آنچه این کم‌توجهی مجلسی‌ها به موضوع را نشان می دهد اینکه بیش از یک سال است لایحه ارسالی دولت درباره هوای پاک در بهارستان در دستور کار قرار نگرفته است. معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور 31 شهریور سال گذشته در جلسه شورای اداری استان قم خبر داد که دولت لایحه هوای پاک را به منظور حل مشکل آلودگی هوا به مجلس تقدیم کرده است. از آن تاریخ تا حال حاضر این لایحه هنوز در دستور کار بررسی قرار نگرفته و تعیین تکلیف نشده است. روز گذشته رئیس جمهوری هم در جلسه هیأت دولت با یادآوری اینکه دولت پیش‌بینی‌های لازم برای اقدامات میان مدت را از سال 93 آغاز کرده است، افزود: لایحه مربوط به هوای پاک در سال 93 از سوی دولت به مجلس تقدیم شد و ضمن اعلام نظر در مورد طرح نمایندگان درباره معاینه فنی، زمان معاینه فنی را به سه سال تقلیل داد. روحانی همچنین با اشاره به لزوم تقویت و بهسازی وسایل نقلیه عمومی گفت: دولت تصمیم گرفته است که به تقویت وسایل حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس و مترو، کمک بیشتری انجام دهد.بر این اساس به نظر می‌رسد گاه از سوی برخی نمایندگان مجلس شاهد رفتارها و مواضع متناقضی هستیم که از یک طرف کم توجهی مجلس، سایر نهادهای مرتبط و از جمله اقدامات و سیاست‌های دولت‌های هشتم و نهم را نادیده می‌گیرند و از سویی دیگر بدون توجه به اقدامات و امکانات دولت یازدهم، آلودگی هوا را نیز همچون حربه‌ای برای مقابله با دولت می‌بینند.
مخالفت مجلس با اختصاص اعتبار برای محیط زیست در بودجه 94
مواجهه مجلسی‌ها با لایحه بودجه سال 94 هنگام بررسی در بهارستان یکی از نمونه‌های کم‌توجهی این نهاد قانونگذار به محیط زیست بود. برخی نمایندگان وقتی با گلایه معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بابت حذف ردیف بودجه اعتباری مربوط به گردوغبار در لایحه مواجه شدند، علیه او موضع گرفتند که بودجه سازمان را صرف برنامه‌ها و همایش‌های سیاسی می‌کند.همین نمایندگان چندی بعد که محمدرضا تابش رئیس فراکسیون محیط زیست در 29 بهمن 93 پیشنهاد اختصاص اعتبار برای سازمان محیط زیست برای رفع آلودگی و گردو غبار را ارائه کرد، با آن مخالفت کردند. تابش در جریان بررسی بخش درآمدی جزئیات لایحه بودجه سال ۹۴ کل کشور پیشنهاد داد که‌بند (ل) تبصره ۹ به دولت بازگشت داده شود چون کمیسیون تلفیق آن را حذف کرده بود. در بند (ل) تبصره ۹ لایحه ارائه شده دولت به مجلس آمده بود: سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است مبلغ ۶۰۰ میلیارد ریال از درآمد وصولی ناشی از عوارض آلایندگی موضوع تبصره ۱ ماده ۳۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده را به حساب درآمد عمومی نزد خزانه داری کل کشور واریز نماید. معادل مبلغ یاد شده در قالب ردیف ۱۳۷-۵۳۰۰۰۰ جدول شماره ۹ این قانون به سازمان حفاظت محیط زیست اختصاص یابد تا پس از مبادله موافقتنامه با سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بابت اجرای عملیات کنترل آلودگی محیط زیست، آموزش و توانمندسازی جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد برای مشارکت در اجرای حفظ محیط زیست، احیای تالاب‌ها و رودخانه‌های کشور و تقویت امر نظارت و پایش محیط زیست هزینه شود. نمایندگان اما با این پیشنهاد هم مخالفت کردند.
محیط زیست یا محیط «ایست»
رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس روز گذشته نیز در گفت‌و‌گو با « ایران» توضیح داد که متأسفانه برخی از همکارانش در مجلس به محیط زیست نگاهی دارند که تداعی کنند « محیط ایست» است.
تابش گفت: سال گذشته تلاش زیادی کردیم اما پیشنهاد ما رأی نیاورد. مجلس باید نگاه مهربانانه تر و تخصصی تری به محیط زیست داشته باشد. نماینده اردکان با بیان اینکه مجلس خود سهیم در شرایط فعلی است، افزود: ما هم به لحاظ قانونی در این ارتباط دچار ضعف هستیم و یک قانون جامع نداریم و هم نگاه برخی همکاران نگاه مثبتی به محیط زیست نیست. او توضیح داد که برخی از همکارانش در مجلس چگونه برای ایجاد یک پروژه عمرانی و البته با نیت خیر اشتغال زایی، به دنبال گرفتن مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست هستند حال آنکه خودشان هم می‌دانند این پروژه‌ها تأثیرات مخرب زیست محیطی دارند. این نماینده مجلس البته یادآوری کرد که در سنوات گذشته هم، چنین اتفاقاتی افتاده است که اعتبارات تخصیص یافته در لوایح سالانه یا برنامه‌های پنج ساله توسعه، با جرح و تعدیل مجلس روبه رو می‌شده است.
به گفته وی در حال حاضر 4 لایحه مرتبط با حوزه محیط زیست در مجلس وجود دارد از جمله لایحه هوای پاک که باید زودتر از اینها تعیین تکلیف می‌شدند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه تصریح کرد: حل مشکل آلودگی هوا البته یک شبه امکان پذیر نیست همچنانکه به مرور زمان ایجاد شده است اما دولت و قوه قضائیه هم باید اقدامات خود را در این راستا شتاب بخشند. این نماینده اصلاح طلب بهره برداری‌های سیاسی از این موضوع را سم مهلکی خواند که راه‌های منتج به اصلاح وضع موجود را مسدود می‌کند. تابش به همکاران خود پیشنهاد داد تا لایحه هوای پاک به صورت اصل 85 قانون اساسی مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس این اصل لوایح یا طرح‌های مهم بدون آنکه در صحن علنی مطرح شوند در کمیسیون تخصصی تصویب می‌شوند و به صورت آزمایشی به اجرا درآیند.
پیرمؤذن: جای خالی قانون جامع، ضعف مجلس است
کمال الدین پیرمؤذن دیگر عضو فراکسیون محیط زیست مجلس هم جای قوانین مادر و جامع در حوزه محیط زیست را خالی دانست و از آن به عنوان یک ضعف مجلس یاد کرد. او بر همین اساس اظهار امیدواری کرد که در لایحه سال آینده اتفاقی که در سال گذشته رخ داد، تکرار نشود. او مخالفت با اختصاص ردیف بودجه به محیط زیست را به خاطر گرایش‌های سیاسی نمایندگان خواند و گفت: در لایحه بودجه سال آینده و همچنین برنامه ششم توسعه باید توجه جدی تری به محیط زیست بشود. نماینده اردبیل در مجلس این را هم اضافه کرد که عده‌ای در مجلس دنبال بهانه هستند تا به هر نحو ممکن علیه دولت موضع بگیرند، فرقی هم نمی‌کند بهانه برجام باشد، رکود و اقتصاد باشد یا آلودگی هوا. حال آنکه اگر این عده به جای سنگ اندازی دولت را یاری کنند، چه بسا این مشکلات زودتر رفع و حل شود. این عضو کمیسیون صنایع هم تعیین تکلیف لایحه هوای پاک را ضروری خواند و پیشنهاد داد که به صورت اصل 85 قانون اساسی تصویب شود.
حسینی صدر: سلامت مردم قربانی تسویه حساب سیاسی نشود
مؤید حسینی صدر یکی دیگر از اعضای فراکسیون محیط زیست هم در این باره به «ایران» گفت: آلودگی این روزهای برخی کلان شهرها و بخصوص تهران چیزی نیست که قابل انکار باشد یا بشود براحتی از کنار آن گذشت. به طور حتم دولت هم در کنار برخی نهادهای ذی ربط دیگر باید اقدامات کوتاه مدت و بلند مدتی را در دستور کار قرار دهد. نماینده خوی افزود: با این حال باید توجه داشت که موضوع آلودگی هوا چماقی علیه دولت نشود. همه ما بخوبی می‌دانیم که آلودگی هوا طی زمانی 15- 10 ساله ایجاد و به بحران رسیده است و به طور حتم نمی‌توان با یک تصمیم و یک شبه آن را حل کرد. چه بسا بخش زیادی از وضعیت امروز ناشی از کارهای انجام شده و نشده دولت‌های قبل بخصوص در 10 سال گذشته باشد. بنابر این نباید سیاست‌های یک بام و دو هوا را به کار ببریم و یک موضوعی که به سلامت و جان مردم ارتباط دارد را به محلی برای تسویه حساب سیاسی تبدیل کنیم. به گفته وی مجلس شورای اسلامی هم سهم خاص خود را در حل و فصل این موضوع می‌تواند داشته باشد. رسیدگی خارج از نوبت به لایحه هوای پاک، تدوین قوانین لازم و توجه به این موضوع در بودجه سال آینده و برنامه ششم توسعه از جمله مواردی است که می‌تواند مد نظر قرار گیرد.
حسینی صدر یادآور شد: بودجه سازمان حفاظت محیط زیست رقم قابل توجهی نیست که بتوان با آن کارهای زیربنایی کرد.