روستایی که پایتخت شد/ اولین شاهی که تهران را شهر کرد، که بود؟

به گزراش خبرنگار آنا، از جمله مطالب ارائه شده از سوی عضو هیات علمی گروه مردم‌شناسی واحد تهران مرکزی در این نشست، می‌توان موقعیت طبیعی و جغرافیای تهران، تهران در گذر زمان (از دورانهای نوسنگی تا عصر کنونی – آثار باستان‌شناسی کشف شده وآثار مکتوب از قدیمی‌ترین ماخذ عصر پس از اسلام)، گزارشی از تهران در قدیمی‌ترین سفرنامه‌های اروپائیان، مردمان تهران از لحاظ نژادی، زبان و گویش تهران قدیم، دین، مذهب، باور و اعتقادات دینی، معیشت و زندگی مردمان ساکن در تهران، تهران از زمان شاه طهماسب اول صفوی و حصار و دروازه از سال ۹۶۱ ه. ق، تهران عصر صفوی، افشاری، زندی و قاجاری، تهران از یک روستا تا یک ابر شهر و اوضاع طبیعی و جغرافیای تهران را نام برد.

دکتر محمد همایون سپهر درباره موقعیت طبیعی و جغرافیای تهران اظهار کرد: پیشینه تهران را می‌توان از جهات مختلف بررسی کرد.

وی گفت: تهران میان ۳۵ تا ۵/۳۶ درجه عرض شمالی و ۵۰ تا ۵۲ درجه طول شرقی جای دارد و تهران کنونی که میان رودخانه در غرب جاجرود در شرق و بلندی‌های البرز تا توچال در شمال در حدود سه هزار متر ارتفاع و شهریار و ورامین در جنوب قرار دارد جلگه یا دشت تهران در ارتفاعی از یکهزار و ۵۰۰ متر در شمال (شمیرانات) تا ۸۰۰ متر در بخش‌های جنوبی شهر دامن کشیده است.

سپهر ادامه داد: از لحاظ انسانی طبق کشفیات باستان‌شناسی و کشف اسکلت زنی در جنوب (میدان مولوی) قدمت این مکان را تا هفت هزار سال به عقب می‌برد و‌ نژاد این مردمان را انتزاجی از اقوام ماد قدیم و مردم نواحی مازندران می‌دانند.

وی گفت: دین و مذهب این مردم به علت نزدیکی شهر ری مسلمان شیعه و مدفن امام زاده‌هایی مانند امام‌زاده یحیی، سید اسماعیل، زید، نصر الدین، سید ولی، روح الله پیر عطا، چهل تن و هفت دختران در مرکز این روستا و محلات آن بوده است وزبان و گویش فارسی با لهجه‌ای خاص خود که بر گرفته از شهر ری و مازندران بود. مردم آن زمان از طریق کشاورزی و باغداری امرار و معاش می‌کردند.

مدرس مردم‌شناسی واحد تهران مرکزی گفت: نخستین بار در سال ۹۶۱ از سوی شاه طهماسب صفوی بدور آن دیواری با چهار دروازه به نام‌های در شمال دروازه شمیران در جنوب دروازه عبدالعظیم و در شرق دروازه دولاب و در غرب دروازه قزوین کشیده شد و تهران نام شهر به خود گرفت. در زمان آقا محمدخان قاجار به پایتختی انتخاب شد و سپس لقب دارالخلافه گرفت فتحعلی شاه قاجار در آن چند مسجد و کاخ بازار ساخت و کاخ گلستان زمستانی پادشاهان قاجار مانند محمد شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدی شاه و محمد علیشاه و سرانجام احمد شاه شد. این شهر- پایتخت در مدت عمر سیاسی خود شاهد دو انقلاب بزرگ اجتماعی بوده انقلاب مشروطه در ۱۱۳ سال پیش و انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ درست ۳۷ سال پیش بوده است.