توسعه صادرات محصولات زمزم را در دستور کار داریم

به گزارش خبرنگار حوزه کشاورزی، صنعت و تعاون گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، با توجه به اهمیت حمایت از تولید و نام‌گذاری سال‌جاری از سوی رهبر معظم انقلاب برای پشتیبانی و مانع زدایی از تولید داخلی در گفت‌وگویی صمیمی پای صحبت‌های علی عبدی مدیرعامل شرکت زمزم ایران نشستیم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

آنا: میزان تولید و فروش شرکت زمزم چقدر است. درخصوص برنامه‌هایی که برای سال جاری دارید توضیح بفرمائید؟

عبدی: شرکت زمزم با ۶۶ سال قدمت، اولین تولیدکننده نوشابه‌های گازدار در ایران و قدیمی‌ترین آنهاست. نزدیک ۲ هزار و ۹۰۰ نفر به صورت مستقیم در مجموعه گروه زمزم در بخش تولید، فروش و بازرگانی مشغول به کار هستند.

سال ۱۳۹۹ فروش و تولید شرکت زمزم بالغ بر ۴۴۰ میلیون لیتر بود که بیش از ۱۰ درصد از سهم بازار تولید نوشابه‌ داخل کشور را به خود اختصاص داده است. برای سال ۱۴۰۰ با توجه به اینکه زیرساخت‌های بسیار خوبی در گروه زمزم از نظر تولید و توزیع و فروش وجود دارد و هم مجموعه زمزم که سهامدار اصلی‌اش بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی است و به عنوان یک دستگاهی که رسالت خود را جامه ی عمل پوشاندن به منویات رهبر معظم انقلاب قرار داده است، در راستای جهش تولید، برنامه‌ریزی ۸۰۰ میلیون لیتری را برای سال ۱۴۰۰ درنظر گرفته است.

شاید در نگاه اول به نظر برسد که این هدف یک هدف ماورایی و دست نیافتنی باشد ولی اگر ما نگاهی به عملکرد سال ۹۹ و مقایسه آن نسبت به سال ۹۸ داشته باشیم، در سال ۹۹، ۴۴۰ میلیون لیتر همگن تولید داشتیم و در مقایسه با سال ۹۸ یک رشد حدود ۴۰ درصدی را رقم زدیم.

بنابراین یک افزایش ۱۰۰ درصدی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ امر غریب و دست‌نیافتنی به نظر نمی‌رسد. برنامه‌ ما برای سال جاری بازسازی، بازطراحی و افزایش خطوط جدیدی در مجموع تولید است که آن هم عموماً با استفاده از ظرفیت‌های داخلی یعنی با توانمندی که در شرکت‌های دانش‌بنیان یا شرکت‌های تولیدی داخلی وجود دارد، صورت خواهد گرفت. چراکه این شرکت‌ها قادر هستند اغلب دستگاه‌های مورد استفاده در خطوط تولید را با کیفیت قابل قبول و استانداردهای بین‌المللی تولید کنند، از این‌رو بخشی از این دستگاه‌ها را در سال ۹۹ و بخشی را در سال ۱۴۰۰ خریداری کرده‌ایم و پیش‌بینی ما این است که حداکثر تا پایان مرداد ماه سال جاری همه این دستگاه‌ها در کارخانه‌های شرکت  زمزم نصب و راه‌اندازی شوند تا از این طریق یک ظرفیت تولید قابل توجهی را به مجموعه اضافه کنیم.

گروه زمزم متشکل از ۱۱ کارخانه تولیدی در ۱۱ شهر کشور است و ۱۵ شعبه فروش در ۱۵ شهر کشور داریم. یعنی ما ۱۵ منطقه فروش داریم که تمام استان‌ها و شهرستان‌های کشور را به صورت نمایندگی زیر چتر فروش خود قرار داده‌اند.

شرکت زمزم که شعارش «ذائقه ایرانی؛ نوشیدنی ایرانی» است، توانسته در طی این ۶۶ سال به سطحی از ایجاد اعتماد در مشتریان خودش برسد. باوجود مشکلات اقتصادی که در کشور هست شرکت زمزم توانسته به نحوی با مشتریان خود و مردم تعامل داشته باشد که همیشه جزء گزینه‌های اصلی مورد انتخاب مردم واقع شود و قدیمی‌ترین تولیدکننده نوشیدنی‌های گازدار در کشور لقب بگیرد.

خوب  است بدانید در جلساتی که ما خدمت مهندس فتاح ریاست محترم بنیاد مستضعفان بودیم، ایشان نیز توصیه های اکیدی در مورد رعایت حقوق مصرف کنندگان و مردم داشتند که از جمله آن می توان به بحث پرهیز جدی از کم‌فروشی و رعایت حقوق عامه ی مردم اشاره کرد.

آنا: برای اینکه به چشم‌اندازی که ترسیم کردید دست پیدا کنید چه موانعی سر راه‌تان وجود دارد و این موانع را چگونه می‌توان برطرف کرد؟

عبدی: اصلی‌ترین مانعی که به نظر می‌رسد ما الان در کشور با آن مواجه‌ هستیم موانع قانونی است. در صنعت ما عمده مواد مصرفی در داخل تولید می‌شود. مثلاً عنصر اصلی تشکیل‌ دهنده یک نوشابه، شکر است که این محصول یا در داخل تولید می‌شود یا توسط دستگاه‌های حاکمیتی واردات آن صورت می‌گیرد و ما از آنها خرید می‌کنیم اما مشکل اصلی آنجایی پیش می‌آید که پای دلال‌ها در این قضایا باز می‌شود.

از سوی دیگر ماده اولیه‌ای که در تولید پلاستیک بطری‌ها استفاده می‌شود اصطلاحاً به آن پِت می‌گویند، پت مورد استفاده برای بطری نوشابه‌های گازدار، از ماده اولیه رزین تولید می‌شود که پایه پتروشیمی دارد.

همانطور که می‌دانید ما در صنعت پتروشیمی واردکننده نیستیم، بلکه تماماً خودکفاییم. اما این رزین چگونه عرضه می‌شود؟ دولت رزین را بر بستر بورس عرضه می‌کند که مثلاً شفافیت در نحوه فروش آن ایجاد شود، ما دستگاه‌های پریفرم‌ساز داریم که رزین را تبدیل به پریفرم و سپس آن را تبدیل به بطری می‌کند. برای اینکه کارخانه پریفرم‌سازی کار کند باید ماده اولیه‌اش را از بورس خریداری کنیم.

بر اساس سهمیه‌ای که دولت و وزارت صمت برای ما تعیین کرده که به مراتب این سهمیه تعیین شده از نیاز ما پایین‌تر است. وقتی این سهمیه را در بورس می‌خواهیم خریداری کنیم می‌بینیم که یک سوم سهمیه‌ را هم اجازه نمی‌دهند خریداری کنیم.

قیمت رزین در بورس مثلاً ۳۲ یا ۳۳ هزار تومان است که برای تولیدکننده محدودیت خرید وجود دارد اما با رجوع به بازار آزاد به وفور رزین ۴۰ یا ۴۱ هزار تومانی یافت می‌شود که توسط دلالان به فروش می‌رسد. اگر دولت با این بهانه که با کمبود رزین مواجهیم، کانال توزیع آن را انحصاری کرده که بتواند بازار را کنترل کند، پس چرا چنین وضعیتی در بازار حاکم است و دلالان از کجا و چطور به رزین دسترسی دارند که به راحتی آن را به فروش می گذارند؟

 اغلب تولیدکنندگان یک پنجم یا یک ششم نیاز خود را می‌توانند از بورس تأمین کنند، با این عنوان که وجود ندارد، اما در بازار آزاد به وفور می‌توانید ۱۰ برابر نیاز واقعی را از طریق دلالان با ۳۰ تا ۴۰ درصد بالاتر از قیمتی که در بورس وجود دارد، تامین کنید.

همچنین در مورد شکر هم همین‌ مساله وجود دارد. حواله تخصیص شکر را با پیچ و خم‌های فراوان می‌گیریم و به طور مثال زمانی‌که کارخانه گرگان شرکت زمزم نیاز به شکر دارد، از خوزستان برای آن حواله صادر می‌شود. کارخانه دیگر این شرکت در شیراز شکر نیاز دارد از آذربایجان به آن حواله تخصیص داده می‌شود در صورتی که یزد به فاصله کمتر و نزدیک‌تر به کارخانه است.

از سوی دیگر در مورد برای تامین شیشه مورد نیاز بطری‌های نوشابه، با توجه به خودکفایی کشور در مساله تولید شیشه، واردات آن به کشور ممنوع است. با این حال نزدیک ۷۰ درصد شیشه کشور به خارج از کشور صادر می‌شود، چراکه این صادرات به دلیل ارزآوری برای تولیدکنندگان به صرفه است. با این حال حجم بالایی از تقاضا در داخل کشور برای شیشه وجود دارد که به این نیاز از سوی سیاست‌گذار پاسخ مناسبی داده نمی‌شود. در این شرایط دلالان به سراغ تولیدکنندگان می‌آیند و برای تامین شیشه مورد نیاز شرکت‌ها با آنها مذاکره می‌کنند و با اخذ درصدهایی نیاز تولیدکنندگان را فراهم می‌کنند. بر این اساس به نظر میرسد، دولت که بنا بود برطرف کننده موانع تولید باشد، امروز خود تبدیل به مانعی بر سر راه تولید شده است. آن کسی که هم قانون گذار است، هم مجری است و هم ناظر است و قرار بوده اتفاقاً مانع‌زدا باشد، خود مانع‌زا شده است.

از این‌رو اصلی‌ترین مانع سر راه این موضوع کم‌کاری‌های دولتی و نقش داشتن برخی از عواملی که در دولت حضور دارد و ردپایی هم در شرکت‌های خصوصی دارند یا خودشان وارداتچی هستند یا از قِبل دلالی در بازار داخلی سهمیه‌هایی دارند که بخشی از این اقلام و مواد اولیه‌ای را که دولت عرضه می‌کند از کانال‌های دیگر می‌گیرند و از طریق دلالان در بازار عرضه می‌کنند.

آنا: در خصوص توسعه صادرات، شرکت زمزم چه برنامه‌ای دارد که محصولاتش را در کشورهای منطقه و حتی فراتر از آن صادر کند؟

عبدی: یکی از ارکان اصلی مورد نیاز برای صادرات، دیپلماسی صادرات است. وزارت خارجه متأسفانه به دلیل متمرکز شدن روی بعضی بحث‌های سیاسی، دیپلماسی اقتصادی را فراموش کرده است. در همین سال‌های اخیر یکی از نتایج ضعف در دیپلماسی اقتصادی این بود که کشورهای همسایه تعرفه‌های به شدت سنگینی را به محصولات نوشیدنی علی‌الخصوص نوشابه‌های گازدار وضع کردند. که این تعرفه‌ها تا ۸۰، ۹۰ یا ۱۰۰ درصد هم رسید. همچنین برخی از کشورها واردات محصولات نوشیدنی را ممنوع کردند. بنابراین خیلی از کشورهای هدف از جمله عراق و افغانستان، که شرکت زمزم میزان قابل توجهی صادرات به آنها داشت با وضع این تعرفه‌ها صادرات محصولات به این کشورها صرفه اقتصادی ندارد.

از این‌رو شرکت زمزم ایران برنامه‌ و استراتژی خود را تغییر داد و به سمت شیوه‌هایی از تولید در محل رفت. از جمله این شیوه‌ها تولید تحت لیسانس در کشورهای مقصد است. به طور مثال شرکت زمزم در کشورهای افغانستان، ترکمنستان و عراق تولید تحت لیسانس را شروع کرده و برنامه‌هایی را برای روسیه، قطر، امارات و عمان در دست اقدام داریم.

بنابراین به هر میزانی که تولید در محل افزایش پیدا کند به ازای هر یک محصول، حق لیسانس دریافت می‌کنیم. در این مسیر ماده اولیه، دانش و تکنسین‌های ایرانی که در نگهداشت و راه‌اندازی آن دستگاه‌ها می‌توانند نقش ایفا کنند را به کشورهای به کشورهای هدف صادر می‌کنیم. شرکت زمزم در ۱۰ کشور تولید تحت لیسانس را آغاز کرده و همچنان صادرات به کشورهایی ازجمله روسیه، پاکستان، امارات، عمان و کشورهای حوزه قفقاز را در دستور کار خود دارد.

برنامه‌ریزی ما برای سال ۱۴۰۰ این است که سبد محصولاتمان را با برخی از محصولات سلامت‌محور متنوع‌تر کنیم. نوشابه جدید «گرین» یکی از این محصولات است که در این محصول به طور کلی از شکر استفاده نمی‌شود و از گیاه استِویا که شیرین‌کننده طبیعی است در این محصول استفاده کردیم. همچنین این محصول برای  افرادی که دیابت دارند و یا به هر دلیلی نمی‌خواهند شکر مصرف کنند مناسب است.

همچنین برای اولین بار در کشور، نوشابه‌های ورزشی «ایزوتونیک» را تولید کردیم. این نوشابه‌های ورزشی در گذشته به طور کلی وارداتی بودند،  این نوشابه‌های ورزشی می‌توانند املاح مورد نیاز بدن را برای ورزشکاران فراهم کند. نوشابه‌های ورزشی «ایزوتونیک» هم برای ورزشکاران حرفه‌ای و هم برای افرادی که به صورت آماتور ورزش را دنبال می‌کنند قابل استفاده و مفید است. لازم به ذکر است شرکت زمزم اسپانسر کمیته ملی پارالمپیک نیز هست. علاوه بر همه اینها ما در توسعه محصولات، تولید محصول «لیموناد پلاس» را در دستور کار خود قرار دادیم که محصول پریمیوم همان لیموناد قدیمی زمزم است که مردم لیموناد را با همان لیموناد زمزم می‌شناسند. این محصول غنی شده با ویتامین C است و رنگ طبیعی در آن استفاده شده که به سلامت مردم و تقویت سیستم ایمنی بدن هم کمک می‌کند.

تولید آبمیوه‌های «تکه نارگیل» محصول دیگری است که توسط شرکت زمزم تولید و روانه بازار شده است این محصول توسط برندهای مشابه خارجی با قیمت‌های نجومی ۲۰ هزار توان تا ۴۰ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود. شرکت زمزم ایران این محصول را در داخل کشور با کیفیتی به مرتب بهتر از محصولات مشابه تولید و با یک سوم قیمت سایر رقبا روانه بازار کرده است.

همچنین محصول دیگری با نام «ویتا دانه ریحان» تولید کردیم که بازار بسیار خوبی در کشور روسیه و عراق دارد. این محصول با یک محصول آمریکایی رقابت می‌کند که محصول شرکت زمزم از نظر طعم، کیفیت تولید و قیمت به مراتب به صرفه‌تر و بهتر است. از این‌رو این محصول جایگاه خیلی خوبی را در بازار عراق و روسیه پیدا کرده است. تلاش ما این است که گستره توزیع این محصول را در بازار داخلی هم تا حد امکان بالا ببریم.

آنا: یکی از مواردی که همواره مورد تأکید رهبر معظم انقلاب بوده بحث اعتماد به جوانان در مدیریت مسائل کلان کشور است. در شرکت زمزم این جوانگرایی چقدر در تحقق اهداف مؤثر بوده است؟

عبدی: شرکت زمزم ایران یک پایلوتی است برای اینکه این مهم در آن پیاده‌سازی شده و نتیجه گرفته است. اگر لایه مدیران زمزم ایران را در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ بررسی کنید، میانگین سنی آنها حدود ۲۰ سال نسبت به سال‌های قبل کاهش پیدا کرده و از طرف دیگر سودآوری، فروش و تولید در شرکت زمزم به مراتب رشد فزاینده‌ای داشته است.

در شرایطی که کشور درگیر تحریم و کروناست فروش شرکت زمزم به لحاظ ریالی، سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ تقریباً ۹ برابر رشد داشته است. این درحالی است که اغلب کسب و کارهای کشور و بنگاه‌های اقتصادی روبه افول رفته، تعدیل نیرو داشته و یا تعطیل شده‌اند. اما شرکت زمزم ایران با همین تغییر نسل و رویکرد جدید و با استفاده از تجاربی که در گذشته وجود داشته است و با این دمیده شدن روح جوانی در کالبد شرکت، فروش و سودآوری ۹ برابری داشت و تولید ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد. این اتفاق با بهره گرفتن از همین زیرساخت‌های موجود در گروه زمزم صورت گرفت که این مهم نشان دهنده این است که اگر این تغییر نسل در بقیه ساختارهای اقتصادی کشور هم رخ دهد چه برکاتی می‌تواند، داشته باشد.

انتهای پیام/ر