جشن شهاب‌سنگ‌ها در آسمان/ از بارش شهابی «اِتا دَلوی» چه می‌دانیم؟

 گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- نوید فرخی: شهاب‌سنگ‌های اِتا دَلوی به دلیل سرعت خود معروف هستند. این شهاب‌سنگ‌های سریع با سرعت ۶۶ کیلومتر در ثانیه به جوّ زمین می‌رسند. آنها رشته درخشان(بقایای رشته‌ای شهاب‌سنگ) را ترک می‌کنند و برای چند ثانیه تا چند دقیقه دوام می‌آورند. به طور کلی  ۳۰ شهاب‌سنگ اتا دلوی در هر ساعت در زمان اوج خود دیده می‌شود.

نکاتی در باب تماشا کردن

بارش شهابی اتا دلوی در هر دو نیم‌کره شمالی و جنوبی در ساعات قبل از طلوع خورشید قابل مشاهده است. با این وجود نیمکره جنوبی برای مشاهده اتا دلوی ارجح است.  در نیمکره شمالی هر ساعت فقط ۱۰ شهاب قابل رؤیت است. این مسئله به دلیل مکان مشاهده این اجرام درخشان از عرض‌های جغرافیایی مختلف است.

صورت فلکی دَلْوْ یا آبریز (محلی که بارش شهابی اتا دلوی از سوی آن مشاهده می‌شود) در آسمان نیمکره جنوبی، قدری بالاتر از نیمکره شمالی است. در نیمکره شمالی، شهاب‌سنگ‌های اتا دلوی را می‌توان بیشتر به عنوان زمین‌خراش(Earthgrazer) مشاهده کرد. زمین‌خراش‌ها، شهاب‌سنگ‌های بلندی هستند که به نظر می‌رسد روی سطح زمین می‌لغزند.  

برای مشاهده بارش شهابی اتا دلوی جایی را به دور از چراغ‌های شهر یا خیابان پیدا کنید. بهتر است برای رفتن به چنین نقطه‌ای به همراه خود کیسه خواب، پتو یا صندلی تاشو داشته باشید. به پشت، صاف تکیه دهید، پاهای خود را به سمت شرق دراز کنید و به سمت بالا نگاه کنید و تا جایی که ممکن است به آسمان اشراف داشته باشید. احتمالاً پس از حدود ۳۰ دقیقه چشمان‌تان با تاریکی سازگار می‌شود و شروع به دیدن شهاب‌سنگ خواهید کرد! ضمناً صبور باشید این نمایش تا سپیده‌دم ادامه خواهد داشت بنابراین وقت کافی برای نگاه کردن دارید(اگر می‌خواهید فوق‌العاده دقیق باشید کانون این بارش در اوقات اوج معمولاً با میلی حدود °۴/۰- و بعدی حدود °۸/۳۸۸ است).

شهاب‌سنگ‌ها از کجا آمده‌اند؟

شهاب‌سنگ‌ها از طریق تکه‌ها و ذرات دنباله‌دار سیارک‌های درهم‌شکسته به وجود می‌آیند. وقتی دنباله‌دارها به دور خورشید می‌چرخند، رد و گرد و غبار و سنگ پشت سر خود باقی می‌گذارند. کره زمین هر ساله از این مسیرهای آوارگونه عبور می‌کند، که به این ترتیب این ته مانده‌های گرد و خاک می‌توانند با جو ما برخورد کنند، از هم بپاشند و رگه‌های آتشین و رنگارنگ در آسمان ایجاد کنند.

دنباله‌دار

تکه‌های زباله‌های فضایی که با جوّ ما برخورد می‌کنند و در ایجاد بارش شهابی اتا دلوی دخیل هستند از دنباله‌دار «هالی پی۱» (یا دنباله‌دار مشهور هالی) سرچشمه می‌گیرند. هر بار که هالی به منظومه شمسی برمی‌گردد هسته آن لایه‌ای از یخ و سنگ را به فضا می‌ریزد. دانه‌های گرد و غبار در صورت برخورد با جوّ زمین در نهایت در اردیبهشت ماه به بارش شهابی اتا دلوی و در اوایل پاییز به بارش شهابی جباری تبدیل می‌شوند.

ستاره دنباله‌دار هالی حدود ۷۶ سال طول می‌کشد تا یک بار به دور خورشید بچرخد. آخرین بار دنباله‌دار هالی توسط ناظران در سال ۱۹۸۶ دیده شد. بنابراین این دنباله‌دار تا سال ۲۰۶۱ دیگر وارد منظومه شمسی نخواهد شد.

هالی اولین بار در سال ۱۷۰۵ توسط ادموند هالی کشف شد. او از طریق مشاهدات گذشته از ستاره‌های دنباله‌دار، مدار این دنباله‌دار را پیش‌بینی کرد و نشان داد که این مشاهدات درواقع همه به یک دنباله‌دار اشاره دارند. هالی شاید مشهورترین دنباله‌دار باشد زیرا در هزاره‌های مختلف دیده شده است. این دنباله‌دار حتی در «فرشینه بایو» نیز نمایش داده می‌شود(پرده نگارینی که رویدادهای منجر به تسخیر انگلستان توسط نورمن‌ها در سال ۱۰۶۶ میلادی و نبرد هیستینگز را به تصویر کشیده است. این پرده نزدیک به ۷۰ متر طول دارد و با تکنیک سوزن‌دوزی بافته شده و در حال حاضر در اثر گذشت زمان فقط قسمتی از آن باقی‌ مانده است).  

ابعاد دنباله‌دار هالی معادل ۱۶*۸*۸ کیلومتر است. هالی یکی از تاریک‌ترین و یا کم‌بازتابنده‌ترین اجرام منظومه شمسی است که دارای سپیدایی ۰.۰۳ است(سپیدایی یا درصد بازتاب نور).

درخشش

درخشش این بارش شهابی از سمت صورت فلکی دلو یا آبریز(این صورت فلکی نمایشگر مرد یا پسری است که از کوزه‌ای آب می‌ریزد) نشئت می‌گیرد. یکی از تابناک‌ترین ستارگان درون این صورت فلکی «اتا»ی دلو نام دارد («اتا» η هفتمین حرف از الفبای یونانی) و این شهاب‌سنگ‌ها از این ناحیه صورت فلکی ظاهر می‌شوند، ازاین‌رو نام این بارش شهابی از اینجا اخذ شده است. طبیعتاً صورت فلکی که بارش شهابی از آن رؤیت می‌شود فقط در تعیین محل بارش شهابی به بینندگان کمک می‌کند و صورت فلکی، منبع شهاب‌سنگ‌ها نیست.

انتهای پیام/۴۱۶۰/پ