بایسته‌های تبادل زندانیان ایران با اتباع آمریکایی
گروه جهان خبرگزاری آنا، عصر روز گذشته شبکه المیادین به نقل از منابع آگاه از توافق ایران و آمریکا برای آزادی چند زندانی و رفع بلوکه شدن پول‌های کشورمان خبر داد. به گفته این منابع، آمریکا چهار شهروند ایرانی بازداشت‌شده را آزاد خواهد کرد. ایران نیز در مقابل چهار آمریکایی متهم به جاسوسی را آزاد می‌کند. روزنامه «تهران تایمز» نیز در خبری اختصاصی نام چهار جاسوس آمریکایی را که قرار است در ازای آزادی چهار زندانی ایرانی در ایالات متحده و پرداخت ۷ میلیارد دلار آزاد شوند، منتشر کرد و نوشت: سیامک نمازی، باقر نمازی، عماد ادوارد شرقی و مراد طاهباز، چهار جاسوسی هستند که طبق برخی گمانه‌زنی‌ها میان دولت ایران و آمریکا تبادل خواهند شد. مذاکرات امنیتی مشابهی نیز میان ایران و انگلیس برگزار شده است. به گفته منابع آگاه، لندن قرار است ۴۰۰ میلیون پوند ایران را آزاد کند.
سوابق چهار جاسوس آمریکایی
باقر و سیامک نمازی: محمدباقر نمازی سال ۹۴ به همراه پسرش سیامک بازداشت شدند. باقر نمازی پیش از انقلاب اسلامی با حکم مستقیم محمدرضا پهلوی مسئولیت‌های مهمی را تجربه می‌کند. راه‌اندازی سازمان همیاران غیردولتی ایران (غدا) در سال ۷۶ و همچنین تأسیس شورای هماهنگی ایرانیان مقیم آمریکا (نایاک) ازجمله اقدامات باقر و سیامک نمازی بوده است.
مراد طاهباز: او یکی از جاسوسان محیط زیستی است که نامش در جریان ماجراهای سید کاووس سیدامامی بر سر زبان‌ها افتاد. طاهباز توانسته بود با پوشش یک فعال محیط زیستی به مناطق حساس و فوق سری کشور دسترسی یابد و اطلاعاتی را درباره نقشه‌های تأسیسات دریایی و نظامی در حوزه خلیج‌فارس جمع‌آوری کند.
عماد ادوارد شرقی: دی‌ماه ۹۹ بود که ادوارد شرقی، معاون بین‌الملل هلدینگ سرآوا که به گفته شبکه NBC یک شهروند آمریکایی است و چندی قبل از دستگیری به اتهام جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات نظامی به ۱۰ سال حبس محکوم و با قرار وثیقه آزاد شده بود، در مرز ایران و عراق بازداشت شد. او قصد داشت قبل از برگزاری دادگاه از کشور فرار کند.
با وجود این خبر، انگلیس و آمریکا گزارش تبادل زندانیان را رد کردند و مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد نیز با رد آن، گفت: ایران همواره بر تبادل جامع زندانیان دو کشور تأکید کرده است.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز درباره ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران که قرار است در جریان مذاکرات وین آزاد شود، گفت: سیاست ما همان سیاستی است که همیشه گفتیم و همه این‌ها باید یک‌جا آزاد شوند.
آنچه مشخص است اینکه آزادی زندانیان نمی‌تواند از حیث موضوع، ارتباطی به مذاکرات احیای برجام در وین داشته باشد
گرچه این موارد از سوی آمریکا، انگلیس و تخت‌روانچی تکذیب شده است، اما برخی اظهارنظرهای مقام‌های ارشد دولت بر امکان وجود چنین توافقی دامن می‌زند. ازجمله اینکه چند روز پیش علی ربیعی، سخنگوی دولت گفته بود جمهوری اسلامی ایران خواستار آزادی کسانی است که به خاطر نقض تحریم‌ها در آمریکا زندانی هستند. او در کنفرانسی خبری با ابهام به این موضوع پرداخت و تأکید کرد جزئیات بعد از نهایی شدن تلاش‌ها اعلام می‌شود. علاوه بر این، گفت: نسبت ایرانی‌های زندانی در آمریکا بسیار بیشتر از آمریکایی‌های زندانی در ایران است. پیش‌تر نیز حسن روحانی گفته بود ایران آمادگی تبادل زندانیان را دارد.
ارتباطی میان تبادل زندانیان و مذاکرات هسته‌ای وجود ندارد
نکته اینجاست که جبهه اصلاحات تلاش می‌کند موضوع انسانی آزادی زندانیان میان ایران با دیگر کشورها ازجمله آمریکا و انگلیس را سیاسی جلوه دهد، درحالی‌که در دو کشور زندانیانی وجود دارند که به‌دلیل موضوعات غیرسیاسی و امنیتی زندانی شده‌اند که طبیعتاً پس از طی مراحل قضایی و با رایزنی‌های دیپلماتیک میان دو کشور امکان آزادی آن‌ها وجود دارد. البته در این زمینه بحث زندانیان امنیتی و سیاسی جداست که روند قضایی خود را می‌طلبد و به تعبیر مسئولان وزارت امور خارجه باید دوران محکومیت خود را طبق قوانین سپری کنند. خطیب‌زاده امروز دراین‌باره گفت: گفت‌وگوهای حقوقی میان ایران و انگلیس درباره آزادی نازنین زاغری در جریان نیست و قوه قضائیه باید در این پرونده اظهارنظر کند. وی افزود: دولت انگلیس در موضوعات مختلف نظراتش را به ما اعلام کرده و ما هم پاسخ‌های شفافی را داده‌ایم.
آنچه مشخص است اینکه آزادی زندانیان نمی‌تواند از حیث موضوع، ارتباطی به مذاکرات احیای برجام در وین داشته باشد؛ موضوعی که سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری هفتگی خود که امروز برگزار شد، بر آن صحه گذاشت و تأکید کرد: مسئله زندانیان موضوعی انسانی بوده و هست و همواره در دستورکار ایران قرار دارد. این روند جدا از گفت‌وگوها و مسیرهای دیگری که در حوزه برجام و دیگر مسیرها بوده، پیگیری شده و همچنان در دست پیگیری است.
قدرت میدان نبود، آمریکا پای میز برجام نمی‌آمد
نباید فراموش کنیم اگر اکنون میزی در هتل کوبورگ وین برای احیای برجام چیده شده است تا ایران با قدرت پشت آن بنشیند و شروط خود را با قدرت به طرف آمریکایی اعلام کند، نتیجه جان‌فشانی و زحمات شبانه‌روزی مبارزان جبهه مقاومت و در رأس آن‌ها سردار شهید قاسم سلیمانی بوده و هست. موضوعی که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان آن را سهواً یا عمداً نادیده گرفت و رهبر معظم انقلاب اسلامی آن را «خطایی بزرگ» خواندند.
بیشتر بخوانید:
انگلیس آزادی زندانی دوتابعیتی در ازای پرداخت بدهی به ایران را رد کرد
به تعبیر کارشناسان، میدان و دیپلماسی رابطه مستقیم با هم دارند. داریوش سجادی، کارشناس امور بین‌الملل دراین‌باره به خبرنگار حوزه سیاست خارجه خبرگزاری آنا گفت: اساساً القای دوگانگی میدان و دیپلماسی نوعی شیطنت است که به دوگانه غیرضروری و بلکه مضر منجر می‌شود.
وی افزود: نباید پشت نیروهای نظامی خود را خالی کنیم به این اعتبار که دیپلماسی ادامه یابد و اگر از میدان فاصله بگیریم، باعث ضعف ما می‌شود. برخلاف صحبت‌های درز کرده از ظریف معتقدم، دیپلماسی از میدان متابعت نمی‌کند، بلکه رابطه همدلی، همراهی و هم‌افزایی میان‌شان وجود دارد که رابطه، طولی و نه تقابلی است. هر زمان که از قدرت نظامی بیشتری برخوردار بودیم، عرصه دیپلماسی توانست جلو برود تا جایی که توانستیم آمریکایی‌ها را متقاعد به بازگشتن به مذاکرات برجام کنیم. غنی‌سازی خود را روی ۲۰ درصد آوردیم و این مؤید همین حرف است که باید به قدرت بالای خود اتکا کنیم تا بتوانیم در عرصه دیپلماسی حرفی برای گفتن داشته باشیم.
مراقب بدعهدی‌ها باشیم
نباید از نظر دور داشت که آمریکایی‌ها بارها زیر توافق خود با دیگر کشورها، حتی متحدانشان زده‌اند و نمونه بارز آن توافق آب و هوایی پاریس است که در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا لغو شد. آنچه برای واشنگتن اهمیت دارد، منافع ملی آمریکاست و نه منافع ملی دیگر کشورها. با توجه به این موضوع باید دانست آمریکا منافعی دارد که در تضاد با منافع جمهوری اسلامی ایران است و در هر صورت باید مراقب بدعهدی‌های آمریکا و اروپا بود، زیرا آن‌ها سابقه غیرقابل دفاعی در زمینه پایبندی به تعهداتشان ندارند و همواره زیر میز مذاکراتی زده‌اند که منافع آن‌ها را تأمین نکرده است. در جریان تبادل زندانیان نیز باید مراقب بود که سناریوهای هسته‌ای و برجامی تکرار نشود و واشنگتن با تکیه بر پالس‌های اشتباه داخلی، از آزادسازی زندانیان کشورمان امتناع کند.
پیشنهاد منطقی ایران
نظام جمهوری اسلامی ایران با توجه به بدعهدی‌های مکرر آمریکا و طرفهای غربی در زمینه توافق هسته‌ای و عدم پایبندی آن‌ها به مفاد برجام که ایران را از فواید اقتصادی این توافق بهره‌مند کرده، در مقابل خواست آمریکا برای بازگشت به برجام یک شرط منطقی قرار داده و آن، این است که آمریکایی‌ها باید طبق برجام همه تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران را یک‌جا لغو کنند، این موضوع راستی‌آزمایی شود و درنهایت اگر مورد تأیید بود، ایران به تعهدات خود ذیل برجام باز خواهد گشت.
به‌طور منطقی این روند در زمینه همه توافقات ایران با طرفهای غربی تسری می‌یابد، به این صورت که اگر غربی‌ها تمایل به توافق با ایران بر سر آزادی زندانیان دارند و می‌خواهند بر سر میز مذاکره گشایشی حاصل شود، باید ابتدا به تعهدات و توافقات خود عمل کنند؛ به این معنی که پول‌های بلوکه شده ایران باید به حساب‌های کشور واریز شود، آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل کنند و در ادامه، عملیات تبادل زندانیان انجام شود.
ایران بارها صداقت و تعهدپذیری خود را به طرفهای غربی و آمریکا اثبات کرده و اکنون نوبت آمریکا و اروپاست که ابتدا به تعهدات خود عمل کنند تا در صورت عمل به تعهدات، ایران نیز تعهدات خود را در هر موضوع مورد توافق از جمله تبادل زندانیان اجرایی کند.
انتهای پیام/۴۰۳۳/پ
انتهای پیام/