چگونه در شب‌های قدر افسردگی و آلام روانی خود را بهبود ببخشیم؟
به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری آنا، این روزها که افسردگی و آلام روانی به دلایل مختلف اقتصادی و اجتماعی رو به افزایش است و آمارها نشان از بالا بودن آمار اختلالات روحی روانی دارد، هر کس به نحوی به دنبال یافتن آرامش روحی و ذهنی است. همه ما برای به دست آوردن روح و روان سالم حاضر هستیم هزینه‌های مالی و زمانی زیادی داشته باشیم. اما گاهی غافل هستیم از اینکه آرامش در نزدیکی ما است جایی که برایمان تکراری شده است. جایی که به آن فکر نمی‌کنیم یا اگر هم فکر کنیم آن را به‌عنوان منبعی برای تخلیه بارهای روانی و ذهنی در نظر نداریم.
اما باید بدانید که ممکن است جرعه ای از آرامش را در عزاداری‌ها و دعاخوانی‌ها و گریه‌هایی که این شبها برپا است پیدا کنید. شاید آرامش همین نزدیکی توی کتابخانه و در میان کتاب‌های قران و ادعیه است. شاید آرامش در گفت و گو با خداست.
اگرچه در یک سال اخیر به دلیل شیوع بیماری کرونا حضور در شرکت‌های عزاداری بسیار محدودشده است و امکان‌پذیر نیست اما می‌توان این عزاداری‌ها را در جمع‌های کوچک و خانوادگی انجام داد.
عزاداری بهانه‌ای برای ابراز احساسات و بیان اندوه، بدون هیچ نوع قضاوت و احساس شرم
برخی افراد بر این باورند و تصور می‌کنند بهترین کار برای رها شدن از دردهای درونی سرکوبی احساسات ناخوشایند است و از ابراز غم و اندوه و ناراحتی، احساس شرم می‌کنند، عزاداری را نوعی حرکت واپسگرایانه می‌دانند درحالی‌که عزاداری می‌تواند بهانه‌ای بسیار خوب، برای ابراز احساسات و بیان اندوه، بدون هیچ نوع قضاوت و احساس شرم باشد.
عزاداری‌های جمعی نیز چنین‌اند به‌خصوص اگر افراد در فرهنگی رشد یافته باشند که باورهای مذهبی در آن‌ها قوی است و سنت‌ها، مراسم و آیین‌های بسیاری را در زندگی خود از زمان کودکی تا بزرگ‌سالی تجربه کرده باشد.
اما فارغ از میزان اعتقادات مذهبی افرادی که در عزاداری‌ها شرکت می‌کنند، در اغلب موارد عزاداری بهانه‌ای است برای تخلیه فرد، ابراز تأسف، رها شدن از احساس دردناک درونی، ترس، اضطراب، احساس گناه و شرم و خشم و غم و اندوه. این رها شدن گاهی با سکوت و خیره شدن به جمع و گاهی نیز به‌صورت گریه آرام، اشک ریختن، زمانی فریاد کشیدن، لرزیدن، نجوا و زمزمه کردن و آه کشیدن خود را نشان می‌دهد.
به تعبیر دقیق‌تر عزاداری باوجود دردناک بودن، فرصت آرام شدن و حتی پذیرش مشکل را برای فرد مهیا می‌کند و نوعی همذات‌پنداری با قهرمانان مذهبی زندگی‌اش برای او فراهم می‌سازد که مشکلات آن‌ها را ببیند و به مقایسه با مشکلات خود بپردازد و دریابد که باوجود مشکلات می‌تواند زندگی را از سر بگیرد.
تحقیقات چه می‌گویند؟
دکتر جان گروول روانشناس آمریکایی (۲۰۱۸) دریکی از مقالاتش به نتیجه تحقیقی جدید از دانشگاه کلمبیا درباره رابطه معنویت و افسردگی اشاره‌کرده است که نشان می‌دهد معنویت و مذهب منجر به کاهش خطر افسردگی می‌شود.
نتیجه تحقیق مرعشی (۱۳۹۱-۹۲) درباره تأثیر حضور افراد در عزاداری‌های مذهبی دهه اول ماه محرم روی افسردگی نشان داد که عزاداری‌های مذهبی منجر به افسردگی افراد نمی‌شود.
تحقیقات درباره رابطه عزاداری با افسردگی بسیار اندک است اما هستند پژوهش‌هایی که از رابطه مذهب با افسردگی گزارش‌هایی داده‌اند.
برای نمونه تحقیقی از سوی شجاعی و همکارانش (۱۳۹۷) درباره تأثیر مراقبت‌های مذهبی برای بیماران مبتلابه اضطراب و افسردگی نشان داد که «حضور افرادی نظیر روحانی متعهد و آشنا به مسائل درمانی در کنار افراد دیگر؛ و دادن مراقبت مذهبی می‌تواند موجب کاهش اضطراب و افسردگی بیماران شود و نقش بسزایی در کاهش آلام و تقویت روحیهٔ بیماران و بهبودی آنان داشته باشد».
در دانشگاه استنفورد نیز چند سالی است که برای افراد بیماری که از فرهنگ‌هایی با گرایش‌های مذهبی بالا در بیمارستان بستری‌شده‌اند چنین تجویزهایی در نظر می‌گیرند و سعی می‌کنند مراحل قبل و بعد از عمل آن‌ها را با مراسمی ازاین‌دست همراه سازند.
برای نمونه در بیمارستان استنفورد برای بیماران مسلمان برنامه‌هایی در نظر گرفتند که افراد مسلمان منطقه بعد یا قبل از عمل جراحی به ملاقات آن‌ها بیایند و با آن‌ها صحبت کنند و یا آن‌ها را به اتاق‌های خاصی که برای نماز و دعا در نظر گرفته‌شده‌اند برده تا از این طریق به تقویت روحیه آن‌ها کمک کنند.
درنهایت با توجه به نتیجه تحقیقات می‌توان گفت که اگرچه تحقیقات کمی به‌صورت مستقیم به رابطه بین عزاداری مذهبی و افسردگی پرداخته‌اند بر اساس علم روانشناسی و نظرات روانشناسان معنویت و مذهب تأثیر بسزایی بر آرامش روحی و روانی (کاهش اضطراب و افسردگی) فرد دارد.
ضعف سرمایه‌های معنوی، عامل افزایش آسیب‌پذیری روانی
همچنین در این زمینه دکتر مهرانگیز شعاع کاظمی دکترای روانشناسی می‌گوید: نکته چهارم این است که ضعف سرمایه‌های معنوی سبب افزایش آسیب‌پذیری روانی ازجمله استعداد افسردگی می‌شود. در عزاداری سیدالشهدا (ع) غلظت بالایی از سرمایه‌های معنوی قابل اکتساب است.
مرعشی ادامه می دهد: به‌عنوان مورد پنجم باید گفت افراد افسرده یا در معرض ابتلا به افسردگی، در مراسم عزاداری حسینی (ع) این فرصت را می‌یابند تا مصائب خود را با مصائب امامشان که او را از خود بهتر می‌دانند مقایسه کرده و از دیدگاه شناختی بزرگ‌نمائی مصائب خود را متوقف کنند. آن‌ها در این روند متوجه می‌شوند که عزیزتر از آن‌ها در درگاه خداوند تعالی مشکلات بزرگ‌تری داشته است و این تحمل مشکلات را برای عزاداران آسان می‌کند.
یکی از دلایل افسردگی احساس پوچی، بی‌هدفی و بی‌معنایی است
این دکترای روانشناسی می‌گوید: افسردگی، امروزه شایع‌ترین اختلال روانی است که در همه جوامع و همه گروه‌های سنی دیده می‌شود. این اختلال بر جنبه‌های گوناگون زندگی مردم تأثیر می‌گذارد. بی‌اشتهایی، احساس خستگی، غمگینی، ناامیدی و احساس درماندگی، از نشانه‌های مهم افسردگی است.
وی با تأکید بر اینکه عواملی که می‌تواند در پیدایش یا تشدید افسردگی مؤثر باشد، فراوان است اظهار می‌کند: روانشناسان در تحقیقات خود به تأثیر یک یا چند عامل از عوامل ژنتیکی، فیزیولوژیکی، اجتماعی، عاطفی و شناختی در افسردگی اشاره کرده‌اند.
این دکترای روانشناسی می‌افزاید: در منابع اسلامی، علت عمده افسردگی، نگرش‌های نامعقول، افراط‌وتفریط در خواسته‌ها، تأثیر گناه، کمرنگ شدن معنویت در زندگی و نبودن غنای روحی است.
وی ادامه می‌دهد: کسی که خدا را فراموش می‌کند، خود را نیز از یاد می‌برد. این موضوع زمینه را برای انواع اختلالات روانی فراهم می‌کند. دور شدن از مذهب، قطع رابطه باخدا و داشتن افکار و اندیشه‌های غلط، می‌تواند سبب ایجاد و تشدید اختلالات روانی و افسردگی در فرد شود.
دعا و درمان افسردگی
دانشیار دانشگاه الزهرا می‌گوید: برای پیشگیری و درمان افسردگی، بزرگان دین، بر نگرش صحیح افراد از خود، هستی، خدا، زندگی و سنت‌های حاکم بر آن تأکید کرده و آموزش‌های لازم را داده‌اند. در احادیث گوناگون، این نکته یادآور شده است که شناخت واقع‌بینانه، منطقی و درست، افسردگی را می‌زداید.
شعاع کاظمی تأکید می‌کند: ازآنجاکه دعا و نیایش نیز برخاسته از باورهای ویژه‌ای است، می‌تواند به پیشگیری و درمان افسردگی کمک کند. دانستن معنا و هدف زندگی، احساس تعلق داشتن به منبع والا و امیدواری به یاری خداوند در شرایط سخت زندگی، همگی ازجمله باورهایی هستند که افراد مذهبی با بهره‌مندی از آن‌ها می‌توانند از دچار شدن به افسردگی پیشگیری کنند.
وی می‌افزاید: در روایات، افسردگی را به «غم» تعبیر کرده و البته یادآور شده‌اند که از دعا برای درمان آن استفاده کنید.
شعاع کاظمی خاطرنشان می‌کند: دعا و تمرین‌های معنوی منظم، موجب بهبود و ارتقای سلامت عاطفی و باعث ایجاد اهداف بزرگ می‌شود. ارتباط باقدرت برتر هدف‌های شما را بزرگ‌تر و عالی‌تر می‌کند و به‌روزها و لحظه‌های زندگی شما معنی می‌دهد.
وی یادآور می‌شود: اعتقاد به معنویت و بودن در میان افرادی که به قدرت برتر اعتقاددارند، موجب بهبود روابط اجتماعی و پیشرفت روحی می‌شود. همچنین معنویت و دعا پیشرفت روح و سلامت روان را به همراه دارد.
دانشیار دانشگاه الزهرا در پایان می‌گوید: معنویت و دین در مواجهه با حوادث تلخ و غیرقابل پیش‌بینی زندگی به انسان کمک قابل توجهی می‌کنند.
پس با توجه به آنچه گفته شد این شب های قدر را از دست ندهید. حالا که در بارگاه الهی و نزد معصومانش اینقدر رایگان آرامش عطا می کند دست دراز کنید ز غوغای جهان فارغ جرعه ای آرامش بگیرید.
انتهای پیام/۴۱۵۹/
انتهای پیام/