دیپلماسی شعر آقای وزیر؛ ظریف چگونه به مخالفان پاسخ می‌دهد؟
سمیرا امیرچخماقی، گروه بین‌الملل: محمدجواد ظریف که از 24 مرداد سال 1392 به‌عنوان وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی منصوب شد احتمالا پس از ابراهیم یزدی یکی از پرحاشیه‌ترین‌های وزارت امور خارجه بوده است.
ظریف که بیش از دو سال مشغول مذاکرات فشرده هسته‌ای بود، علاوه بر جمع کثیر طرفداران، توجه مخالفان زیادی را نیز به‌سوی خود جلب کرده است. مخالفان که در طول بیش از دو سال گذشته به «دلواپسان» مشهور شده‌اند، از دکمه سردست‌های وزیر امور خارجه تا پیاده‌روی با همتای آمریکایی و لبخند زدن‌های مشهور آقای وزیر در مقابل دوربین را به بحث های دنباله‌داری در اعتراض به ظریف تبدیل کرده‌اند.
اما وزیر امور خارجه که تقریباً در همه حوزه‌ها تاکنون دیپلماسی ویژه خود را به کار گرفته است، در بسیاری از مواقع در پاسخ به این حاشیه‌ها نیز از روش‌های خاص استفاده کرده است.
ظریف که اولین وزیر امور خارجه‌ای بود که از ابتدای حضورش در این مسند، سیاست گزارش‌دهی و ارتباط مستقیم با مردم از طریق فضای مجازی و صفحه فیس‌بوک را دنبال کرد که البته در پی حاشیه‌ها، پس از حدود یک سال گزارش‌دهی‌های او در فیس‌بوک متوقف شد. ظریف در بسیاری از مواقع در پاسخ به بسیاری از جریانات سیاسی روز و مخالفت‌ها به انتشار عکس و شعری در صفحه فیس‌بوک خودبسنده کرده است.
در حقیقت به نظر می‌رسد وزیر امور خارجه علاوه بر دیپلماسی شهرت یافته «لبخند»ش، دیپلماسی «شعر» را نیز همراه خود کرده است. شعرهایی که ظریف به‌عنوان عکس صفحه فیس‌بوک خود منتشر می‌کند؛ عموماً تک‌بیت‌هایی است که به‌وضوح در هر مقطعی پاسخی به اتفاقات بوده است.
اولین شعری که ظریف در روزهای پس از دریافت رأی اعتماد از مجلس شورای اسلامی بر روی پس‌زمینه کوه‌های دماوند در صفحه خود منتشر کرد، « چشم‌ها را باید شست/ جور دیگر باید دید» از «سهراب سپهری» بود . شعری که در آن روزها تنها پیامش می‌توانست تغییر نگاه به دنیا باشد که وزیر امور خارجه در سخنرانی‌ها و مطالب خود برای آن تلاش می‌کرد. او که قصد داشت مذاکرات هسته‌ای و گفت‌وگو با کشورهای غربی را آغاز کند، تلاش می‌کرد این نگاه را در جامعه ایران و جهان ایجاد کند که با دیپلماسی می‌توان به نتایج مطلوب‌تری دست‌یافت.
ظریف پس از سفر به آمریکا و اولین نشستی که پای میز مذاکره با کشورهای 1+5 داشت، پس زمینه فیس‌بوک خود را با این شعر مزین کرد: « وفا کنیم و ملامت‌کشیم و خوش باشیم/ که در طریقت ما کافری است رنجیدن» . گفت‌وگوی تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا و دیدار چنددقیقه‌ای ظریف و کری در آن روزها موضوع اصلی مخالفان بود.
البته ظریف در اولین حضور در سازمان ملل اقدام جالب دیگری هم با انتشار عکس فرش الیاف طلای ایرانی در سالن سازمان ملل و مصاحبه با صداوسیما در مقابل این فرش، انجام داد. او ضمن انتشار جداگانه عکس فرش و شعر سعدی در صفحه خود نوشت: « دوشنبه 8 مهر 92- در کنار فرش مزین به شعر بنی‌آدم در سالن مذاکرات ملل متحد. شعر جاودانه سعدی در وسط فرش با الیاف طلا نقش بسته است. این فرش را استاد صیرفیان در دوران سفارت بنده و در اواخر ریاست جمهوری جناب آقای خاتمی به سازمان ملل متحد هدیه دادند. افتخار می‌کنم که از این طریق آنچه سالها در کتاب‌ها خوانده بودیم و هیچ جای سازمان ملل متحد اثری از آن ندیده بودیم را بالاخره به ملل متحد آوردیم.»
ماجرای کمردرد وزیر امور خارجه پس از تیتر روزنامه کیهان درباره مصادیقی اقدامات نابجا مدنظر مقام معظم رهبری در جریان سفر به نیویورک نیز البته علاوه بر توضیحاتی که همان شب وزیر در صفحه خود به همراهانش داد، بابیتی بر روی عکس کوه‌های دماوند به‌رسم شعرهای دیگر همراه بود: «بر تیر جورتان زتحمل سپر کنیم/ تا سختی کمان شما نیز بگذرد»
« آب کم جو تشنگی آور به دست/ تا بجوشد آب از بالا و پست»، « خویش را صافی کن از اوصاف خود/ تا ببینی ذات پاک صاف خود» بیت‌هایی است که در ادامه روزهای بیماری ظریف منتشر شد. وزیر امور خارجه که در مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای 1+5 در ژنو با استفاده از ویلچر در نشست خبری مشترک با کاترین اشتون، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا حاضرشده بود، این بار با هجمه‌های جدیدی مواجه شد که حضور وزیر بر روی ویلچر در جایگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار خواهد بود!
وزیر امور خارجه البته در ایام دیگر هم بیت‌هایی از اشعار مولانا، سعدی و دیگر شاعران ایرانی را در صفحه خود منتشر کرده است که شاید نگاهی دقیق‌تر به همین شعرهای مناسبتی نیز نشان دهد که آقای وزیر در انتخاب اشعار سیاست‌های روز را هوشمندانه در نظر گرفته است.
به‌طور مثال « به کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی/ از این باد ار مدد خواهی ، چراغ دل برافروزی» یا « دور از تو اندیشه بدان/ پاینده‌مانی و جاودان» از جمله بیت‌هایی هستند که ظریف در ایام نوروز انتخاب کرده است.
ظریف که تقریباً در سال 1394 فیس‌بوک نویسی را پس از حاشیه‌های بسیار ترک کرده بود، دیگر تنها در ایام خاصی با همین ابیات به صفحه خود حال و هوای جدیدی می‌دهد.
او در مردادماه بر روی عکسی که گفته است همسرش در جریان بازگشت از مشهد و در پایان مذاکرات هسته‌ای گرفته، نوشته است: «گر هزاران دام باشد در قدم / چون تو با مایی نباشد هیچ قدم» بیتی که شاید در طول دو سال گذشته یکی از همراهان اصلی دیپلماسی شعر ظریف بوده و بارها آن را تکرار کرده است.
ظریف اما روز گذشته نیز پس از چند ماه بار دیگر به سراغ صفحه فیس‌بوک رفت. این بار هجمه‌های یک مصاحبه تلویزیونی او را دست‌به‌قلم کرد. مصاحبه با برنامه 90 عادل فردوسی پور که قرار بود در شب یلدا پخش شود و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مانع پخش آن شد، بار دیگر تبدیل یکی از پرحاشیه ترین خبرهای این روزها شد.
درحالی که سخنگوی وزارت امور خارجه دیروز تأکید کرد که درخواست مصاحبه از طرف صداوسیما بوده است و باید پاسخگو باشد، صداوسیما نیز اطلاعیه‌ای صادر و اعلام کرد که درخواست مصاحبه‌ای از سوی این ارگان ارسال نشده و مجری برنامه شخصاً اقدام کرده است.
به‌هرحال این حواشی بار دیگر سکوت وزیر امور خارجه در فضای مجازی را شکست و او این بار عکس جدیدی را در صفحه فیس‌بوک خود مزین به این بیت کرد: « تو با خدای خود کارودل خوش دار/ که رحم اگر نکند مدعی، خدا بکند»
انتهای پیام/