امسال به دلیل کاهش باران، غبارخیزی بیشتری داریم/تفاهم‌نامه‌های خارجی مبارزه با گرد و غبار اجرا نمی‌شوند
علی‌محمد طهماسبی بزرگانی در گفت‌وگو با خبرنگار محیط زیست خبرگزاری آنا در خصوص مساحت‌هایی که در چند سال اخیر به کانون‌های گردوغبار افزوده‌شده و اقداماتی که برای مهار این اراضی صورت گرفته اظهار کرد: دو فعالیت مقایسه‌ای انجام‌شده است تا این مساحت‌ها مشخص شود. در سال ۹۸ تمام مناطق غبارخیز کشور مشخص و مکان‌هایی که بالاتر از حد مجاز غبار خیز بوده استخراج و مشخص شد که این مساحت‌ها نزدیک به ۳۵ میلیون هکتار بودند.
دبیر ستاد ملی مبارزه با گرد و غبار ادامه داد: از این ۳۵ میلیون هکتار در حدود یک‌میلیون و ۴۶۰ هزار هکتار جزء تالاب‌ها بود و حدود ۳ و نیم میلیون هکتار هم جزء مناطق تحت مدیریت یعنی مناطق حفاظت‌شده و پارک‌های ملی و ... بوده که عمدتاً مناطقی است که در نواحی بیابانی است. حدود ۵ میلیون هکتار از این مساحت در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست است.
وی گفت: مقایسه اینکه مساحت‌هایی که در چند سال اخیر به کانون‌های گرد و غبار افزوده‌شده طی سالهای اخیر بیشتر شده است یا کمتر قابل ارزیابی نیست و ما این‌ها را ارزیابی نکرده‌ایم. البته معمول این است که هر ۵ تا ۶ سال روند این‌ها را به‌صورت مقایسه‌ای ارزیابی می‌کنند و چون اولین بار بوده که ما بحث منشأیابی گرد و غبار داخلی را برای کل کشور درآوردیم قاعدتاً باید حدود ۵، ۶ سال از آن بگذرد، دوباره یک‌بار دیگر این را پایش کنیم و نتیجه را به دست بیاوریم.
کاهش میزان بارش امسال غبار خیز بیشتری ایجاد می‌کند
طهماسبی اظهار کرد: با توجه به بارش‌ها و دامنه گرد و غبار ما مرتباً تا سال ۹۵ روند افزایشی داشتیم ولی از سال ۹۶ تا همین آخر سال قبل روندمان به‌شدت کاهشی بوده، بنابراین نشان می‌دهد که سطح تالاب‌های غبار خیز و مناطق تحت مدیریت و حتی سایر مناطقی که تحت مدیریت وزارت جهاد و سازمان جنگلبانی و ... هستند، آن‌ها هم روند کاهشی داشتند. امسال به دلیل کاهش بارش نسبت به سال قبل، به نظر می‌رسد نسبت به سال اخیر ممکن است یک مقدار غبار خیز بیشتری داشته باشیم.
اختصاص بودجه ۳۵۰ میلیون دلاری برای مبارزه با غبارخیز
وی در خصوص میزان اعتباراتی که در ارتباط با غبارخیز در نظر گرفته‌شده و از کمک‌های بین‌المللی در این زمینه گفت: هم در سال قبل و هم در دو سال قبل از آن از منابع صندوق توسعه ملی، در برخی سال‌ها مجموعاً ۳۷۰ میلیون دلار و برخی سال‌ها ۳۷۰ میلیون یورو در نظر گرفته‌شده است. برای سال ۹۹، ۲۰ میلیون یورو بوده که تقریباً نزدیک به ۱۸۰ تا ۱۹۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۳ درصد یا بیش از ۱۳۰ درصد به آن تخصیص داده‌شده است.
دبیر ستاد ملی مبارزه با گرد و غبار در خصوص تغییرات سهم بودجه محیط‌زیست در خصوص مهار کانون‌های گرد و غبار در سال جدید نسبت به سال گذشته، افزود: تاکنون این‌طور نبوده که سهم بودجه مستقیماً به محیط‌زیست تخصیص داده شود و معمولاً تصویب می‌شود که برای مدیریت و مقابله با گرد و غبار مبلغی برداشت شود. در دبیرخانه سازمان حفاظت محیط‌زیست برای تمام دستگاه‌ها با توجه به نیاز و ارجحیتی که دارند بودجه تعیین و به آن‌ها اختصاص داده می‌شود.
طهماسبی با بیان اینکه همه بودجه در اختیار سازمان محیط‌زیست قرار نمی‌گیرد و تقریباً چیزی حدود هفت‌تا هشت درصد بودجه به سازمان محیط‌زیست داده می‌شود، افزود: مابقی بودجه به وزارت جهاد، سازمان جنگل، هواشناسی، سازمان زمین‌شناسی و ... داده‌شده است. برای سال جاری از محل تبصره پنج قانون بودجه حدود ۳۵۰ میلیارد تومان در نظر گرفته‌شده که باز با توجه به نیاز و ضرورتی که وجود دارد باید بین تمام دستگاه‌ها تقسیم شود.
هیچ کمک بین‌المللی برای مبارزه با گرد و غبار نگرفته‌ایم
وی با اشاره به اینکه هیچ کمک بین‌المللی نداشته‌ایم، گفت: به نظرم نمی‌رسد که کشور ما کشوری باشد که خیلی دنبال این باشد که منابع مستقیم دریافت کند. کارهای متعددی را پیگیری کرده‌ایم اما بیشتر دنبال این هستیم که از نوآوری‌ها، فناوری‌ها و کمک‌های کارشناسی استفاده کنیم ولی اگر یک طرح مشترک باشد که تحت نظر سازمان‌های بین‌المللی باشد از آن استقبال می‌کنیم.
طهماسبی بیان کرد: متأسفانه شرایط کشور ما جوری است که پیشنهادها ما در قالب JEF و حتی سایر نهادهای بین‌المللی با مشکل مواجه بوده است، این اتفاق فقط در حوزه گردوغبار نیست و این موضوع به‌صورت کلی وجود دارد.
وی در خصوص میزان مهار کانون‌های گرد و غبار در کل کشور در سالی که گذشت، گفت: اقدامات متعددی انجام‌شده است و از سال ۹۶ تا الآن بیش از ۲ و نیم میلیون هکتار انواع عملیات قرق، مدیریت چرا، نهال‌کاری، عملیات حفاظتی و مراقبتی، مدیریت رواناب به‌منظور توسعه پوشش‌گیری و ... انجام‌شده است.
دبیر ستاد ملی مبارزه با گرد و غبار در خصوص کانون‌های گرد و غبار کشورهای همسایه که کشور ما را درگیر می‌کنند، ادامه داد: شرایط کشور ما به نحوی است که متأسفانه از تمام نواحی از جنوب گرفته تا جنوب غرب، غرب، جنوب شرق، شرق و شمال شرق با این مسئله درگیر است؛ بنابراین برای اینکه بتوانیم روند چارچوب‌بندی را با کشورهای همسایه، برقرار کنیم در ابتدا در سال ۹۸ بعدازاینکه بحث منشأیابی داخلی را تمام کردیم و به تصویب دستگاه‌های عضو و همین‌طور ستاد ملی رساندیم.
برنامه عملی ۱۰ ساله برای منشأ یابی گرد و غبار
وی ادامه داد: برنامه عمل ۱۰ سالهای را هم داریم به اتمام می‌رسانیم که تا ۱۴۱۰ هر دستگاهی در هر استانی باید چه‌کارهایی انجام دهد. بر این اساس عملکردها از جنبه سلیقه‌ای خارج‌شده و بر طبق یک سند انجام خواهد شد که در راستای این فعالیت نیز یک برنامه عملی به سند منشأ یابی اضافه کردیم.
دبیر ستاد ملی مبارزه با گرد و غبار با اشاره به آغاز منشأ یابی خارجی در سال ۹۸، گفت: این منشأ یابی که حدود ۲۵ کشور از کشورهای همسایه تا شمال آفریقا، از سمت شرق کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، قزاقستان و جنوب تمام کشورهای عربی، را دربر می‌گرفت در سال گذشته به پایان رسید.
وی گفت: حدود ۳۰۰ هکتار از مناطق غبار خیز با شدت و ضعف متفاوت در اطراف کشور ما وجود دارد که تصمیم داریم یک برنامه‌ای را به اسم برنامه عمل منشأهای برون‌مرزی، ایجاد کنیم البته این برنامه از سال گذشته آغازشده و همین الآن در سه منطقه حال انجام است و هنوز تمام نشده است.
طهماسبی اظهار کرد: این فعالیت به‌صورت بین‌المللی یعنی UNDP و SCAP درحال انجام است و به دنبال این هستیم که با دست پر و با ضمانت اجرایی قوی در این زمینه تفاهم‌نامه‌هایی را منعقد کنیم و همچنین تعهد بین‌المللی ایجاد کنیم و یک ارگان بین‌المللی ایجاد شود که مسئول هماهنگی‌ها در این زمینه‌ها را بر عهده بگیرد.
وی تأکید کرد: امیدواریم ظرف سالهای آینده بتوانیم با ارائه یک برنامه‌ای روی میز به‌صورت مکتوب، منشأها و شرایط علمی را مشخص کنیم و تأثیرات را نشان دهیم و برنامه عمل دقیقی تعیین کنیم.
تفاهم‌نامه‌های خارجی مبارزه با گرد و غبار اجرا نمی شوند
وی بیان کرد: از سال ۷۹ تا سالهای ۹۴ و ۹۵ تفاهم‌نامه‌های متعددی داشتیم ولی هیچ‌وقت عملیاتی و اجرایی نشدند و فقط مسئولینی بین دو کشور دررفت آمد بودند که اسنادی را امضا می‌کردند که ضمانت اجرایی نداشت و رها می‌شد اما در دو سال گذشته برای سفت و سخت‌تر شدن این تفاهم‌نامه و داشتن ضمانت اجرای آن‌ها بسترسازی کرده‌ایم و در آینده باید به دنبال نتایجش باشیم.
طهماسبی اظهار کرد: در سال گذشته یکی از اقدامات خیلی خوب ستاد مبارزه با گرد و غبار این بوده که آیین‌نامه مقابله با گرد و غبار را ازنظر عنوان و محتوا تغییر داده و طی جلسات متعدد به تصویب کمیسیون زیربنایی دولت رسانده است که هم‌اکنون منتظر ابلاغ دولت است. و به دنبال این هستیم که ۳۵۱ میلیارد تومان را بر مبنای آیین‌نامه گرد و غبار جذب کنیم.
دبیر ستاد ملی مبارزه با گرد و غبار با بیان اینکه رویکرد آیین‌نامه قبلی بیشتر بر اساس مقابله بوده، گفت: مقابله هزینه دارد و درعین‌حال سطح هم وسیع است، و این کار را دشوار می‌کند. حتی در بحث داخلی عدد ۳۵ میلیون هکتار عدد کمی نیست. آن عدد ۳۵ چیزی حدود ۷ میلیون هکتارش شدت غبار خیز شدید است و در مقایسه با چهار سالی که ما کارکردیم و حاصلش شد ۲ میلیون هکتار، قابل‌قبول نیست.
وی ادامه داد: محتوای این آیین‌نامه به سمت کارهای پیشگیرانه، اصلاحی، مدیریتی و سازگار کننده با محیط‌زیست که هزینه کمتر و اثربخشی بیشتر داشته باشد رفته است. باید توجه داشت که به‌تنهایی با نهال‌کاری و امثالهم که خیلی هم هزینه‌بر است، مراقبت و نگهداری و آبیاری می‌خواهد نتیجه‌ای حاصل نخواهد شد.
طهماسبی در پایان خاطرنشان کرد: هفته گذشته رئیس‌جمهور قانون بودجه را به دستگاه‌های اجرایی فرستاد و درحال حاضر ۳۵۱ میلیارد از محل فروش اوراق که البته اما و اگرهایی دارد، اختصاص داده‌شده است؛ و باید با کمیته تخصصی و اعضای مختلف تا مرداد سال جاری برنامه‌ای را برای آن تدوین کنیم.
انتهای پیام/۴۱۵۹/پ
انتهای پیام/