شناخت اقتصاد اسلامی جز با ایمان به غیب و تکیه بر وحی ممکن نیست

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، علی‌رغم اینکه به طور مکرر از بسیاری از استادان دانشگاه در ایران عبارت «نباید در علوم دیدگاه ایدئولوژیک داشت» را دیده و شنیده‌ایم، بسیاری دیگر از دانشمندان و پایه‌گذاران علوم در غرب و برخی استادان حوزه دانشگاه و متفکران ایرانی مخالف این گزاره هستند. مسعود درخشان، استاد تمام اقتصاد در دانشگاه و برنده دومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی یکی از متفکران اقتصادی است که قائل به نگاه جهت‌دار در علوم است.

درخشان در مقاله «الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت» و کتاب «اهمیت آینده‌پژوهی در الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت» می‌گوید: درک اقتصاد اسلامی و ویژگی‌های پیشرفت اقتصادی اسلامی جز از طریق بررسی تفاوت‌های مبنایی که ریشه در ایدئولوژی، جهان‌بینی و نگرش‌های فرهنگی دارد امکان‌پذیر نیست. تفاوت اصلی دیدگاه‎های الهی از دیدگاه غیرالهی، در ایمان به غیب است.

این استاد اقتصاد می‌گوید: ایمان به غیب رمز درک حقایق اقتصاد اسلامی از کتاب و سنت است، آنجا که می‌فرماید«ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین» اما متقین چه کسانی هستند؟ «الذین یومنون بالغیب». پس ایمان به غیب مرحله اول است.

وی در ادامه می‌گوید: مرحله دوم اعتقاد به وحی است که کاشف از غیب می‌باشد. وحی ما را با حقایقی از غیب آشنا می‌کند که عقل با پای چوبین استدلال، به هیچ عنوان توان دستیابی به آن را ندارد، پس شناخت مختصات اقتصاد اسلامی و الگوی پیشرفت اقتصاد اسلامی جز با ایمان به غیب و تکیه بر وحی امکان‌پذیر نخواهد بود.

 این متفکر اقتصادی می‌گوید: اما چگونه می‌توان به دلالت‌های مشخص وحی به تنظیم امور مسلمین در همه ابعاد از جمله امور اقتصادی دست یافت؟ آیا می‌توان با قیاس و تاویل و نظایر آن، این دلالت‌ها را تشخیص داد؟ پاسخ منفی است.

درخشان می‌افزاید: راهکار را باید در «علم فقه» جستجو کرد که با ۱۰۰۰ سال پشتوانه فکری و کاوش‌های عقلی بعد از غیبت کبری و با تکیه بر روش اصولیون، مجموعه‌ای از معارف اسلامی را تولید کرده است که می‌تواند دلالت کلام وحی را در تنظیم امور اقتصاد مسلمین کشف کند. البته تصدیق می‌کنیم که همه معارف اسلامی به فقه محدود نیست اما ثمرات فلسفه و حکمت اسلامی و تفسیر و تاریخ و رجال و درایه و علم اصول و نظایر آن همه بایستی در فقه و استنباط احکام الهی ظاهر شود.

وی می‌گوید: همچنانکه همه مباحث اقتصادی به پیشرفت اقتصادی محدود نمی‌شود اما ثمرات همه زیربخش‌های دانش اقتصاد همچون اقتصاد خرد و کلان، پول و بانک، تجارت و نظایر آن بایستی در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی در تنظیم امور اقتصادی برای رسیدن به رشد و پیشرفت اقتصادی ظاهر شود.

انتهای پیام/4107/