سند همکاری ایران و چین؛ غارت کشور یا پیروزی بزرگ در سیاست خارجی؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا، ایران همواره نبود یک متحد قدرتمند و تمام‌قد استراتژیک را حس کرده است. هم‌زمان با امضای سند تفاهم ۲۵ ساله ایران و چین برای اولین بار در طول تاریخ روابط خارجی ایران این اتحاد شکل گرفته است؛ به همین دلیل دیدگاه‌های مختلفی در خصوص این همکاری وجود دارد. عده‌ای آن را ترکمانچای زمان خواندند و معتقد بودند همکاری با هر اَبَرقدرتی موجب مستعمره شدن کشور می‌شود و گروهی هم آن را تنها چاره کشور برای برون‌رفت از وضع فعلی می‌دانند در ادامه این گزارش سعی داریم تا به‌طور کامل این سند همکاری را مورد بررسی قرار دهیم تا بتوان با یک دیدگاه جامع و بی‌طرف به این مسئله نگاه کرد.

بحث سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین برای اولین بار در سال ۹۴ و با سفرشی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، به ایران آغاز شد. رئیس‌جمهور چین ۱۱ روز قبل از انعقاد برجام در سفرش به ایران اعلام کرد سند همکاری بین ایران و چین آماده شده است که طی آن همکاری راهبردی ۲۵ ساله جامع در حوزه‌های «سیاسی»، «اجرایی»، «انسانی و فرهنگی»، «قضایی، امنیتی و دفاعی» و «منطقه‌ای و بین‌المللی» شکل گیرد. در آن دوره دولت تدبیر و امید و در رأس آن حسن روحانی که تمام توان خود و کشور را برای برجام و برقراری ارتباط با غرب گذاشته بودند با کم‌محلی به رئیس‌جمهور چین و بی‌اهمیت پنداشتن همکاری با شرق باعث از بین رفتن این فرصت شدند.

ترس از ملغی شدن تحریم‌ها وادادگان غرب را نگران کرده است

به عقیده تمامی کارشناسان همکاری ایران و چین در آن دوره بسیار مفیدتر بود زیرا ایران دست بالا را در مذاکرات داشت یعنی در آن زمان هم فرصت همکاری با غرب را داشت و هم اوضاع ایران از همه لحاظ از زمان حال بهتر بود که مجموع این عوامل این پیام را به طرف چینی می‌رساند که ایران مجبور به تن دادن این همکاری به هر قیمتی نیست و دولت چین هم بسیار مشتاق برای انعقاد این سند همکاری بود و حاضر بودند امتیازات خوبی را بدهند. در این رابطه جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، با بیان اینکه در جامعه دو دسته افراد در خصوص آینده توافق ایران و چین دست به ایجاد التهاب می‌زنند، می‌گوید: یک دسته که واقعاً دلسوز بوده اما تجربه ناخوشایند تاریخی با قرارداد با قدرت‌های بزرگ را دارند و وقتی حرف از قرارداد با قدرت‌های بزرگ می‌شود یاد ترکمانچای و گلستان و همچنین قراردادهای استعماری می‌افتند.

وی ادامه می‌دهد: دسته دوم که دست به ایجاد التهاب در خصوص توافق مذکور می‌زنند می‌دادند که قرارداد مشکلی ندارند ولی با علم به اینکه این قرارداد تحریم غربی‌ها را ملغی کرده و آن‌ها را در موضع ضعف قرار می‌دهد دست به ایجاد التهاب می‌زنند.

بعد از شکست برجام و از سال ۹۸ علی لاریجانی، رئیس وقت مجلس به نمایندگی از کلیت نظام و به دستور شخص رهبری مأمور به مذاکره با طرف چینی برای پیگیری دوباره این سند همکاری شد. درنهایت این سند همکاری در تاریخ ۷ فروردین ۱۴۰۰ توسط وزرای خارجه ایران و چین امضا شد.

توافق ایران و چین نقشه راهی برای همکاری‌های راهبردی است

اما دلیل اینکه این توافق راهبردی میان ایران و چین منعقد شد منافع مشترک میان این دو کشور است؛ به‌عبارت‌دیگر توافق راهبردی میان دو کشور بسته می‌شود که در تمامی موارد سیاسی، اقتصادی؛ نظامی و ... اهداف یا منافع مشترک داشته باشند. ایران و چین هر دو بر سر امنیت منطقه خاورمیانه و عدم حضور گروه‌های تروریستی و آمریکا در این منطقه اشتراک نظر دارند که این عامل موجب اهمیت برقراری همکاری نظامی میان دو کشور می‌شود؛ از سوی دیگر در میان کشورهای بزرگ حال حاضر جهان یعنی روسیه، چین و آمریکا تنها کشور چین است که واردکننده نفت بوده و صادرکننده آن نیست؛ به‌عبارت‌دیگر چین امروزه بزرگ‌ترین اقتصاد جهان است که نیازمند انرژی و نفت است و ایران هم به دنبال مشتری برای نفت خود می‌گردد که این عامل موجب می‌شود ایران و چین در این زمینه مکمل هم بوده و همکاری جامع با دو ابرقدرت دیگر سخت شود. در سایر مسائل اقتصادی هم به‌جرئت می‌توان گفت در میان تمامی کشورهای جهان چین می‌تواند بهترین گزینه ایران برای همکاری جامع اقتصادی باشد در این رابطه حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه مجلس گروه سیاسی خبرگزاری آنا با تأکید بر اینکه توافق ایران و چین نقشه راهی برای همکاری‌های راهبردی است، می‌گوید: تأیید و تصویب مجلس دو کشور برای این توافق نیاز است.

وی ادامه می‌دهد: این نوع قراردادها نشان‌دهنده جایگاه برتر جمهوری اسلامی در منطقه است که نقش راه این‌چنینی را به امضاء رسانده و در حالی این اقدام را صورت داده که در اوج قدرت در منطقه است و از این بابت هم جای نگرانی نیست.

توافق با چین برد-برد است

این همکاری میان ایران و چین در زمینه‌های تکنولوژی، علم و فناوری و دانشگاهی هم موجب پیشرفت ایران می‌شود و چین می‌تواند کمک‌های بسیاری در این زمینه‌ها کند؛ همچنین ایجاد بانک مشترک میان دو کشور موجب می‌شود که تحریم‌ها اثری بر این توافق نداشته و انتقال پول بین ایران و چین به‌راحتی صورت بگیرد. در این رابطه شهریار حیدری، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه مجلس گروه سیاسی خبرگزاری آنا، با بیان اینکه توافق یادشده در چارچوب رعایت خط قرمزها صورت گرفته است، می‌گوید: این توافق هیچ ضرری نه برای ما و نه برای چین به دنبال ندارد و می‌توان گفت یک توافق برد-برد است.

حیدری با تأکید بر اینکه چین در حال حاضر جز کشورهای قدرتمند و برتر دنیا از نظر اقتصادی است، ادامه می‌دهد: ما می‌توانیم از ظرفیت این کشور استفاده کنیم البته که ایران نیز ظرفیت‌های بسیاری برای این توافق برای کشور چین برخوردار است.

از سوی دیگر اگر به روابط چین با سایر کشورها در طول تاریخ نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم این کشور برخلاف انگلیس و آمریکا و اکثر کشورهای غربی خوی استعمارگری ندارد و چنین سابقه‌ای در کارنامه‌اش دیده نمی‌شود.

در آخر می‌توان گفت که اگر رفتار و عملکرد درستی از سوی مقامات هر دو کشور انجام بگیرد و هردو طرف پایبند به اصول دیپلماتیک و تعهدات خود باشند این توافق قطعاً برای دو کشور مفید خواهد بود و می‌تواند موجب پیشرفت ایران شود.

انتهای پیام/۴۱۵۱/پ