دانشجویان ایرانی تحصیل در داخل کشور را به سایر نقاط جهان ترجیح می‌دهند/ وجوه تمایز دانشگاه‌های اروپا در مقایسه با ترکیه
به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا؛ در عصر اطلاعات و ارتباطات امروز که جلوهٔ کشورهای دیگر به‌صورت لحظه‌به‌لحظه از طریق منابع بسیار به‌آسانی در دسترس ما قرار می‌گیرد، به ذهن بسیاری از ما ایده تحصیل در خارج از کشور بسیار جذاب به نظر می‌رسد. وقتی‌که خود را در یک محیط بیگانه و ناآشنا پیدا می‌کنیم، مانند یک سوپر مارکت در آلمان یا یک ایستگاه در اوساکای ژاپن، حتی کوچک‌ترین تعاملات ما با محیط می‌تواند به بعضی از بزرگ‌ترین درس‌های ما تبدیل شود. صرف‌نظر از تمام مطالبی که افراد می‌توانند از طریق جستجو و تحقیق به دست آورند، این جستجوها هرگز قابل‌مقایسه با تجاربی نیست که تنها و تنها با زندگی کردن در یک محیط جدید و آشنایی با عاداتی که فرهنگ آن کشور را شکل می‌دهد به دست می‌آید. در این مسیر، افراد با یک خود جدید آشنا خواهید شد و پتانسیل‌هایی که هرگز از وجود آنها آگاه نبودید.
علاوه بر این، تحصیل در خارج کشور اهمیت دارد چراکه تجربه‌ای است که دانشجویان را برای همیشه نه‌فقط به‌عنوان یک جوینده علم بلکه به‌عنوان یک فرد تغییر خواهد داد. زمانی که افراد در یک کشور خارجی می‌گذرانند نکاتی بسیار فراتر از مطالب درسی می‌آموزند و فرصت‌هایی گران‌بها و همچنین دید جدیدی به دنیا پیدا می‌کنند. به‌بیان‌دیگر، وقتی جهان کلاس درس باشد، دانشجو به یک تحصیل بی‌مانند خواهد رسید. در این راستا، مطالعه تجربیات افرادی که در خارج از کشور تحصیل کرده‌اند، می‌تواند افق‌های وسیع‌تری پیش روی مشتاقان این تحول بگشاید.
امیر ایمانی دانشجوی اصالتاً تبریزی، تجربیات ارزنده‌ای را با ما به اشتراک گذاشته است. او دوران دبیرستان خود را در دبیرستان فیوضات گذراند. سپس در رشته روابط بین‌الملل و علوم سیاسی دوره لیسانس خود را در تبریز به اتمام رساند و کارشناسی ارشد را در دانشگاه شیراز در رشته مطالعات منطقه‌ای خاورمیانه با گرایش خلیج‌فارس آغاز کرد. وی پایان‌نامه دوره ارشد خود را به مطالعه تأثیر متغیرهای ثبات و تهدید در ترکیه و مقایسه آن میان دو حزب عدالت و توسعه و حزب جمهوی‌خواه خلق پرداخت. از آنجایی که جزو دانشجویان برتر دوره خود بود، بعد از اتمام تحصیلات در دانشگاه شیراز موفق شد به‌دلیل معدل بالا، دکترای دانشگاه علامه طباطبایی را به‌دست آورد؛ اما همزمان با گرفتن بورسیه از دانشگاه مرمره استانبول ترکیه که جزو بهترین دانشگاه‌های این کشور است، راهی این دانشگاه مطرح شد. وی در حوزه سیاسی، فعالیت‌های خود را با نامزدی در دوره پنجم شورای شهر تبریز آغاز کرد. در حال حاضر نیز پژوهشگر بخش ترکیه‌شناسی مرکز مطالعات خاورمیانه در تهران است. وی هم اکنون برای اتمام پایان‌نامه دکترای خود، توانسته فرصت مطالعاتی دانشگاه فرای آلمان را کسب کند که جزو بهترین دانشگاه‌های جهان است و رتبه ۸۰ را میان دانشگاه‌های دنیا در اختیار دارد.
با وی برای بررسی وضعیت تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور به‌ویژه ترکیه و آلمان در مقایسه با دانشگاه‌های کشورمان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه تقدیم می‌شود.
آنا: لطفاً درباره وضعیت تحصیل خود در ایران توضیح دهید. چه تفاوتی میان تحصیل در ایران با خارج از کشور وجود دارد و چه پیشنهادهایی دارید؟
ایمانی: با سلام و تشکر از اینکه فرصت مصاحبه را فراهم کردید. در دوره ارشد با توجه به معدل بالایی که در رشته خودم داشتم، می‌توانستم در دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته شوم و در دوره دکترا به تحصیل ادامه دهم، ولی چون همزمان دکترای دانشگاه مرمره پذیرفته شدم ترجیح دادم تحصیل در خارج از کشور را تجربه کنم و به همین دلیل راهی استانبول شدم. علاوه بر این، طبعاً در دوران تحصیل دانشگاهی در نحوه برخورد استاد با دانشجو، نوع تدریس، کیفیت دانشگاه‌ها و مقاله‌نویسی و ... تفاوت‌هایی میان دانشگاه‌های ایران و خارج از کشور وجود دارد. معتقدم نوع رابطه استاد با دانشجو در ایران نقطه ضعف دانشگاه‌های ایران نسبت به خارج از کشور است. این رابطه در ایران ممکن است ریشه در رابطه پدرسالاری داشته باشد. در صحبت با دانشجویان داخلی و شکایت‌هایشان، اختلاف تفکر میان دو قشر ملموس است. از نظر دانشجویان داخلی بعضی از اساتید دچار غرور کاذب هستند و معمولاً ایمیل‌ها و ارتباطات میان بعضی از اساتید و دانشجوها آنلاین و به‌سرعت پاسخ داده نمی‌شود که این معضل محسوب می‌شود.
همچنین در زمینه انتشار مقالات، حوزه مطالعاتی بسیاری از اساتید مشخص نیست و در همه حوزه‌ها می‌توان مقالاتی از آنها مشاهده کرد؛ درحالی‌که اساتید دانشگاه‌های خارجی تنها در حیطه تخصصی خود مقاله منتشر می‌کنند. تعداد محدودی از اساتید هستند که مقالات و تحلیل‌های بسیار خوبی در حوزه مشخص انجام می‌دهند. به نظر می‌آید در ایران این تصور وجود دارد اگر استادی بتواند در همه عرصه‌های علمی مقاله ارائه دهد، دال بر سیطره دانش اوست، درحالی‌که در خارج، برخلاف این تصور وجود دارد و ارائه مقاله در حوزه‌های غیرتخصصی نشان می‌دهد فرد از درجه کارشناسی برخوردار نیست. یکی از علل آن نیز سختی چاپ مقاله در داخل و الزام بعضی از اساتید بر گنجاندن نامشان در مقاله دانشجو است. دست‌کم در ترکیه، آلمان و کانادا مشابه چنین موضوعی بسیار نادر است. چاپ مقاله‌ها به مراتب راحت‌تر انجام می‌شود و حتی دانشجویان و اساتید راحت‌تر می‌توانند کتاب خود را منتشر کنند. رابطه سلسله‌مراتبی به‌ویژه در دوره دکترا ازجمله آفت‌های دانشگاه‌های ایران است که باعث می‌شود ارتباط میان دو قشر از یکدیگر منفک شود و کیفیت فعالیت‌های دانشجویان کاهش یابد.
فضای دانشجو محوری بر دانشگاه‌های خارج از کشور حاکم است و باعث می‌شود فرد در دوران تحصیل پخته و باتجربه شود
علاوه بر این، اساتید خارجی به مراتب ارتباط راحت‌تر و بهتری با دانشجویان دارند. در اتاق اساتید همواره به روی دانشجویان باز است. کلاس‌ها در دوره دکترا به‌وسیله دانشجو اداره و دروس ارائه می‌شود و استاد صرفاً شنونده و راهنماست. این موضوع هم مهم است که دانشجو باید حس راحتی با استاد و محیط خود داشته باشد.
آنا: آیا امکان اشتغال همزمان با تحصیل دانشجویان خارج از کشور وجود دارد؟
ایمانی: در دوره دکترا دانشجویان با پروژه‌های متنوعی مواجه می‌شوند که باعث می‌شود دانشگاه برای تأمین بخشی از هزینه‌های شخصی و دانشگاهی، به دانشجو فرصت درآمدزایی و کسب تجربه بدهد تا بتواند رزومه کاری خود را نیز ارتقا دهد. در آلمان دانشجویان بر حسب پروژه‌هایی که در اختیار دارند این فرصت را کسب می‌کنند. دانشجویان خارجی ۲۰ ساعت در هفته را برای تأمین مخارجشان فرصت کاری دارند که در صورت کار بر روی پروژه و همکاری با استاد، جزو سابقه فرد محسوب می‌شود.
ایجاد محیط باز فکری و رفتاری، فراگیری رفتار محترمانه میان دانشجو و استاد، افزایش فرهنگ انتقاد، لازمه فعالیت‌های دانشگاهی در ایران است که باید فرهنگ‌سازی شود و اساتید دانشگاهی نیز انتقادپذیر باشند. رسانه‌ها باید مشکلات دانشجویان را به صراحت به فضای علمی و جامعه منتقل کنند و نظر دانشجویان و مطالباتشان بررسی و پیگیری شود.
برگزاری کلاس‌های ما در قالب میزگرد انجام می‌شد که در داخل کلاس‌ها دانشجویان و اساتید همزمان با تدریس، قهوه و چای می‌نوشیدند و دو سه ساعت کلاس با شادی، نشاط و صمیمیت همراه بود. باید دانشجوی دوره دکترا تفاوت میان دوره آکادمیک را با دوران دبیرستان و دوران ارشد درک کند و این غرور و انگیزه در وی ایجاد شود که می‌تواند اثر خلق کند، تأثیرگذار باشد و تعاملات خوبی میان استاد و دانشجو برقرار شود.
آنا: معمولاً دانشگاه‌ها با معضلی به نام کپی‌برداری مواجه هستند. این موضوع در ترکیه و آلمان به چه صورت است؟
ایمانی: کپی‌برداری چالش و معضل بزرگ بسیاری از دانشگاه‌هاست. وقتی مقاله‌های ترکی و انگلیسی می‌خوانید متوجه موضوعی که به‌دنبالش هستید، می‌شوید و به آن چیزی که می‌خواهید دست می‌یابید، ولی بعضی از مقاله‌هایی که در ایران منتشر می‌شوند این ویژگی را ندارند. البته اساتید ایرانی در خارج بیشتر به‌دلیل اینکه محدودیت نوشتاری ندارند، جزو صاحبنظران رشته ما هستند. اساتید ایرانی خوبی در دانشگاه‌های کانادا، آمریکا و انگلیس وجود دارند که موضوعات بسیار خوبی کار کرده‌اند. در کل باید به‌جای تولید مقاله، تولید علم کنند و وقتی به مقاله اساتید مراجعه می‌شود، دانشجو را به تولید و خلق اثر و علم هدایت کنند.
آنا: با توجه به سابقه تحصیل در دو دانشگاه معتبر ترکیه و آلمان، چه تفاوت‌هایی میان سطح تحصیل در این دو کشور وجود دارد؟
ایمانی: همان‌گونه که تفاوت سطح میان دانشگاه‌های ایران و ترکیه وجود دارد، میان دانشگاه‌های ترکیه و آلمان نیز تفاوت سطح مشاهده می‌شود. ترکیه جزو کشورهای در حال توسعه است و طبعاً دانشگاه‌هایش به سطح پیشرفت دانشگاه‌های غربی و توسعه‌یافته نمی‌رسند. گرچه ترکیه سعی کرده است خود را به استاندارد سیستم اتحادیه اروپا برساند و در غرب آسیا در سطح مقبولی قرار دارد، اما دانشگاه‌های آلمان به‌دلیل اینکه رایگان هستند و از استانداردهای اتحادیه اروپا بهره می‌برند، از کیفیت آموزشی بالاتری نسبت به ترکیه برخوردارند. یکی از استانداردهایی که ترکیه بهره می‌برد، بورسیه های متنوع و امکانات رفاهی و خوابگاهی است که به دانشجویان خارجی می‌دهد.
با وجود این، در ترکیه شاهد دانشگاه‌های خصوصی متنوعی هستیم که برخی از آنها ماهیانه ۳۰ هزار لیر (حدود ۱۲۰ میلیون تومان) شهریه دریافت می‌کنند و حتی برخی از دانشگاه‌های دولتی نیز شهریه‌هایی دریافت می‌کنند.
آنا: دانشجویان ایرانی که به خارج از کشور می‌روند، معمولاً با چه مشکلاتی مواجه می شوند؟ فرهنگ کشورمان چه تأثیری بر ایرانی‌ها در اروپا دارد؟
ایمانی: چالش بزرگ فراروی دانشجویان ایرانی که به خارج از کشور می‌روند مشکل زبان است. دانشجویان یا هر فردی که به این دو کشور سفر می‌کند باید با سه زبان آلمان، انگلیسی یا ترکی آشنا باشد و کلاً با زبان‌های زنده دنیا بیگانه نباشد. ایرانی‌ها وقتی به خارج از کشور سفر می‌کنند، به‌دلیل ناآشنایی با زبان مقصد به‌ناچار از اجتماعات فاصله می‌گیرند و امکان معاشرت و خو گرفتن کامل با محیط و کشف محیط اجتماعی آن را ندارند و با پیش‌داوری مواجه می‌شوند
باید دانشجوی دوره دکترا تفاوت میان دوره آکادمیک را با دوران دبیرستان و دوران ارشد درک کند و این غرور و انگیزه در وی ایجاد شود که می‌تواند اثر خلق کند، تأثیرگذار باشد و تعاملات خوبی میان استاد و دانشجو برقرار شود
علاوه بر این، نوع فرهنگ، رابطه دوستی و معاشرت در ایران با ترکیه و به‌ویژه آلمان تفاوت‌هایی دارد و تا تطابق دو فرهنگ با هم مدتی زمان نیاز است. ایرانی‌ها طبعاً از کشور مادری خود خارج می‌شوند و بالطبع احساس غریبی خواهند کرد. حتی اگر در بهترین جای دنیا هم باشند، هیچ کجا سرزمین مادری نمی‌شود. گرچه این حس در ترکیه به‌دلیل قرابت فرهنگی و حضور بی‌شمار ایرانی‌ها کمتر حس می‌شود.
آنا: در برخی از گزارش‌ها درباره ترکیه موضوع مهاجرت دانشجویان ترکیه به اروپا مطرح می‌شود. این موضوع ناشی از چیست؟
ایمانی: به‌تازگی اقتصاد ترکیه با شیوع کرونا با مشکلاتی مواجه شده و این موضوع اشتغال و کسب درآمد را تحت تأثیر قرار داده است. بنابراین دانشجویان ترکیه به‌دلیل رقابت موجود تلاش می‌کنند برای کسب موقعیت بهتر راهی کشورهای اروپایی ازجمله آلمان شوند. ترک‌ها بخش عمده‌ای از خارجی‌های مقیم آلمان را تشکیل می‌دهند و فضای زندگی در این کشور برای اتباع ترکیه فراهم‌تر از دیگر کشورهای اروپایی است.
هزینه‌های اسکان و تحصیل در ترکیه رشته به رشته و دانشگاه به دانشگاه متفاوت است، ولی به‌طور کلی دانشگاه‌های خصوصی گران‌تر هستند و در آلمان شهریه اخذ نمی‌شود، اما بیشتر شرط زبان آلمانی سطح ب ۲ و یا آ ۲ وجود دارد. این موضوع یکی از مهم‌ترین دلایل محسوب می‌شود. در ترکیه دانشگاه‌های خصوصی حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار لیر (معادل ۱۲۰ میلیون تومان) شهریه ترمی دریافت می‌کنند. اسکان در ترکیه برای خانه‌ای معمولی ماهیانه معادل یک‌هزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار لیر (معادل ۷ میلیون تومان) اجاره دارد که با هزینه خورد و خوراک به حدود ۱۰ میلیون تومان هم می‌رسد. البته ترکیه این امکانات را برای دانشجویان خارجی رایگان تأمین می‌کند. هزینه اسکان در آلمان نیز تقریباً همین مقدار است، ولی سطح زندگی، درآمد کیفیت و اقتصاد آلمان بسیار بهتر است. نکته‌ای که وجود دارد این است که اگر دانشجویی بورس دولت ترکیه باشد، آنکارا همه هزینه‌های وی را در مدت تحصیل تقبل می‌کند.
آنا: به نظر شما چرا دانشجویان ایرانی تمایل به تحصیل در خارج از کشور پیدا می‌کنند؟ اگر خاطره‌ای از مدت حضورتان در ترکیه و آلمان دارید، بیان کنید.
ایمانی: بیشتر ایرانی‌ها دوست ندارند کشور خود را ترک کنند و اگر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و تحصیلی در ایران بهتر بود شاید بتوان گفت دانشجویان ایرانی تحصیل در داخل کشور را به اقامت و تحصیل در سایر نقاط دنیا ترجیح می‌دهند. در ترکیه پیدا کردن شغل به‌شدت سخت شده است. درباره آلمان این موضوع متفاوت است و دانشجویان می‌توانند همزمان با تحصیل کار کنند.
مردم ترکیه صمیمی و خونگرم هستند و به شما در امور روزمره کمک می‌کنند؛ برخلاف مردم آلمان که بسیار سرد و کمتر اهل معاشرت هستند و ملی‌گرا. فرهنگ ما ایرانی‌ها شباهت زیادی به ترکیه دارد و طبعاً آنجا احساس راحتی می‌کنیم، ولی اگر برای فرد کار و اقتصاد مهم است، باید راهی اروپا شود تا درآمد بیشتری کسب کند. من در مدت حضور در ترکیه با مسئولان و دانشجویان دانشگاه مرمره به ایران سفر کردیم و تبریز، تهران، اصفهان و شیراز را دیدیم و تبریزگردی داشتیم. دانشگاه مرمره علاوه بر دانشگاه‌های این سه شهر، با مرکز مطالعات بین‌الملل وزارت امور خارجه قرارداد همکاری امضا کرد.
این اقدام ما در راستای دیپلماسی فرهنگی میان ایران و ترکیه انجام شد تا دانشجویان ایرانی راحت‌تر بتوانند در دانشگاه مرمره بورسیه شوند. دانشگاه تبریز نیز که دانشگاه مادر روابط دانشگاهی ایران با ترکیه محسوب می‌شود وارد تعامل و همکاری با دانشگاه مرمره شده است. من دِین خود را به تبریز و ایران با دیپلماسی فرهنگی و ارتباط برقرار کردن دانشگاه‌های دو کشور ادا کردم و همه این تعاملات با هماهنگی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران انجام شده است.
انتهای پیام/۴۰۳۳/
انتهای پیام/