افزایش، تجهیز و حمایت محیط‌بانان در اولویت کار مسئولان قرار گیرد/ چرا دانش‌آموختگان محیط زیست به‌کار گرفته نمی‌شوند؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا - احسان عربی مفرد؛ محیط زیست! از نامش پیداست، محیطی برای حیات و زیستن... اما آیا ما با شنیدن این عنوان یاد محیطی برای زندگی می‌افتیم یا فقط در ذهن‌مان آلودگی، تخریب و .... تجسم می‌شود؟!

روزهای اخیر یک‌بار دیگر دست شکارچیان غیرمجاز حیات وحش به خون دو تن از محیط‌بانان ایثارگر این مرز و بوم آغشته شد و در این حادثه ناجوانمردانه انسان‌هایی شریف، وارسته و فرهیخته را از دست دادیم.

اواسط هفته جاری بر اثر تعقیب و گریز بین افراد ناشناس و محیط‌بانان در منطقه حفاظت شده فیل خاصه؛ افراد ناشناس سوار بر خودرو نیسان، با سلاح جنگی دو محیط‌بان را مورد حمله قرار دادند. در این درگیری دو محیط‌بان به نام‌های مهدی مجلل و میکائیل هاشمی به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.

نبود شغل کافی و مناسب برای فارغ‌التحصیلان محیط زیست در کشور قطعاً به کم‌اهمیتی این موضوع برای مسئولان برمی گردد، فارغ از شعارهای زیبای محیط زیستی که همواره بر زبان‌ها جاری است.

«شهید مهدی مجلل» از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان و در کل دوره تحصیل از بهترین دانشجویان از نظر درسی و اخلاقی بود که اکنون جای او بین جامعه دانشگاهی و محیط زیست بسیار خالی است. شهید میکائیل هاشمی دیگر همسنگر مهدی مجلل بود که در این حادثه به شهادت رسید که امید است مسئولان حوزه محیط زیست کشور راهکاری برای این فجایع تکراری بیندیشند تا سرمایه‌های باارزش کشور اینگونه از دست نروند.

مهدی مجلل دانشجوی نمونه و با اخلاق مقطع کارشناسی ارشد رشته محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان با درجه ممتاز و نگارش مقاله در این رشته فارغ‌التحصیل شده بود.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت با نرگس کارگری دکتری محیط زیست و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان و از استادان شهید مهدی مجلل گفت‌وگو کرده است که از نظر مخاطبان و کاربران می‌گذرد.

آنا: درباره محیط زیست و تاریخچه‌ای از توجه به آن توضیح دهید.

کارگری: تا قبل از انقلاب صنعتی دوستی بین انسان و طبیعت وجود داشت، انسان از طبیعت بهره‌برداری می‌کرد؛ اما به‌واسطه جمعیت کم و نداشتن ابزار خاص نمی‌توانست به طبیعت آسیب وارد کند، نه اینکه نخواسته باشد، آسیبی وارد کند، نمی‌توانست آسیبی وارد کند.

بعد از انقلاب صنعتی با دستیابی بشر به ابزار و تجهیزات، آغاز کار صنایع مختلف و افزایش جمعیت آسیب به طبیعت آغاز شد. سال 1969 سازمان ملل برنامه‌ای به‌منظور آشنایی کشورها با موضوع «محیط زیست» و راهنمایی آنها برای جلوگیری از آسیب به آن ترتیب داد. این برنامه‌ریزی به برگزاری نخستین کنفرانس جهانی محیط زیست در سال 1972 در استکهلم سوئد منجر شد.

20 سال بعد از نخستین کنفرانس جهانی محیط زیست، دومین کنفرانس جهانی در سال 1992 در ریودوژانیرو برزیل برگزار شد و سران کشورهای دنیا در این کنفرانس شرکت کردند تا برای حفظ محیط زیست با هم به تبادل نظر بپردازند. دستور کار 21 که راهنمایی برای حفاظت محیط زیست در قرن 21 بود از خروجی‌های این کنفرانس بود و انتظار می‌رفت با رعایت این دستورالعمل در بدو ورود به قرن 21 به‌خوبی از محیط زیست در همه کشورها حفاظت شود، اما....

آنا: پای محیط زست چگونه به فضای آکادمیک و دانشگاه باز شد و اکنون جایگاه این رشته تحصیلی چگونه است.؟

کارگری: اهمیت جهانی محیط زیست به ایجاد رشته دانشگاهی محیط زیست در گرایش‌های مختلف در کشور ایران و دیگر کشورها منجر شد. دانشجویان رشته محیط زیست در شاخه‌های محیط زیست انسانی (آلودگی‌های محیط زیست، حقوق محیط زیست، مدیریت پسماندها، ارزیابی‌های زیست محیطی و ...) و محیط زیست طبیعی (اکوسیستم‌ها، تنوع زیستی و ...) درس‌های متعددی را در دانشگاه می‌گذرانند.

به جرئت می‌توان گفت یکی از جذاب‌ترین رشته‌های تحصیلی در مقاطع مختلف دانشگاهی، رشته محیط زیست است؛ اما این شیرینی و لذت در بسیاری از اوقات در مرحله دانشگاه می‌ماند؛ چراکه دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی، شغل مناسبی کسب نمی‌کنند! چگونه می‌توان تصور کرد در کشوری که مشکلات زیست محیطی بیشماری دارد، شغلی برای متخصص محیط زیست نباشد!؟

با شهادت و تشییع هر یک از محیط‌بان در واقع محیط زیست ایران تشییع می‌شود. چند روز قبل با تشییع دو محیط‌بان ارزشمند و وظیفه‌شناس زنجانی (آقایان مهدی مجلل و میکائیل هاشمی)، محیط زیست ایران مجدداً تشییع شد.

آلودگی هوا، آلودگی آب، مدیریت ناکارآمد حیات وحش، ضعف حقوق و قوانین محیط زیست، ناکارآمدی مدیریت محیط زیست فقط برخی از مشکلات محیط زیستی در کشور ما هستند. نبود شغل کافی و مناسب برای فارغ‌التحصیلان محیط زیست در کشور قطعاً به کم‌اهمیتی این موضوع برای مسئولان برمی گردد، فارغ از شعارهای زیبای محیط زیستی که همواره بر زبان‌ها جاری است.

چگونه است که بسیاری از کشورهای دیگر قادر به رفع مشکلات محیط زیستی و حفظ محیط زیست کشور خود هستند؛ اما در کشور ما این معضلات به یک مشکل لاینحل تبدیل شده است!؟

آنا: محیط‌بانی یکی از شاخه‌ها و شغل‌های عرصه محیط زیست است. جایگاه این رده شغلی در کشورمان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

کارگری: یکی از مهم‌ترین و شریف‌ترین  شغل‌های محیط زیستی در همه جای دنیا محیط‌بانی است. محیط‌بانان وظیفه حفاظت از عرصه‌هایی را بر عهده دارند که بر اساس مصوبات قانونی به‌عنوان مناطق تحت حفاظت محسوب می‌شوند. بر اساس قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، محیط‌بان حافظ عرصه‌های طبیعی سرزمین است.

طبق استاندارهای جهانی به‌ازای هر هراز هکتار عرصه طبیعی یک محیط‌بان برای حفاظت آن تعیین می‌شود. این در حالی است که ایران چندین برابر کمتر از استاندارد جهانی محیط‌بان دارد.

در ایران به‌دلیل تعداد اندک محیط‌بانان به ازای هر 12 هزار هکتار یک محیط‌بان وجود دارد و این مسئله عرصه حفاظت از اکوسیستم را برای محیط‌بانان بسیار دشوار کرده است. تعداد محیط‌بانان در کشور با وجود مسئولیت‌های فراوانی که این دوستداران طبیعت دارند، کافی نیست.

کمبود نیروی انسانی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که حوزه محیط‌بانی کشور با آن روبه‌روست و همین تعداد اندک محیط‌بانان نیز دارای تجهیرات کافی برای حفاظت نیستند.

آنا: راهکار شما به‌عنوان یک متخصص محیط زیست برای رفع این مشکل چیست؟

کارگری: قطعاً افزایش تعداد محیط‌بانان باید در اولویت باشد؛ اما آیا استخدام محیط‌بان بدون تجهیز او برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی ارزشی دارد؟ یا فقط به‌خطرانداختن جان جوانان متخصص کشور است؟

کمبود نیروی انسانی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که حوزه محیط‌بانی کشور با آن روبه‌روست و همین تعداد اندک محیط‌بانان نیز دارای تجهیرات کافی برای حفاظت نیستند.

بنابراین افزایش تعداد محیط‌بانان، تجهیز و حمایت حقوقی و معیشتی از آنان باید همزمان در اولویت قرار گیرد.

در کل کشور کمتر از 3 هزار محیط‌بان داریم که تاکنون 143 نفر از آنان یعنی حدود 5 درصد از کل تعداد محیط‌بانان در راه حفاظت از عرصه‌های طبیعی شهید شده و جان خود را از دست داده‌اند.

آنا: چرا محیط‌بانان کشورمان به‌سادگی در راه دفاع از محیط زیست به دست شکارچیان کشته می‌شوند، نقصِ کار کجاست؟

کارگری: محیط‌بان یعنی کسی که عاشق محیط زیست است. عاشق آب، خاک، هوا، گیاه و جانوران و البته مردم کشور است. محیط‌بان با حداقل حقوق و امکانات (متأسفانه) از شهر و خانواده‌اش فاصله می‌گیرد و دل به طبیعت می‌سپارد و با کمال تأسف جان بر کف دارد.

با شهادت و تشییع هر یک از این عزیزان محیط‌بان در واقع محیط زیست ایران تشییع می‌شود. چند روز قبل با تشییع دو محیط‌بان ارزشمند و وظیفه‌شناس زنجانی (آقایان مهدی مجلل و میکائیل هاشمی)، محیط زیست ایران مجدداً تشییع شد.

این دو محیط‌بان بزرگوار فقط با شکارچی غیر مجاز روبه‌رو نشدند؛ بلکه با شکارچی غیرمجازی روبه‌رو شدند که از اشرار منطقه بوده است. به‌راستی چگونه است که شکارچیان به خود اجازه می‌دهند که با محیط‌بانان درگیر شده و آنان را با بی‌شرمی و وقاحت به شهادت برسانند؟ قطعاً جواب این سؤال در نقص قوانین و حقوق حمایتی از محیط‌بانان نهفته است.

آنا: و کلام آخر....

کارگری: یک نکته قابل تأمل، آیا فقر باعث افزایش شکار غیر مجاز نمی‌شود؟
محیط‌بانان را دریابیم.

انتهای پیام/4062/