چرا سهم ایران از میلیاردها دلار تجارت سنگ های قمیتی بسیار ناچیز است؟

به گزارش خبرنگار صنعت، معدن و تجارت گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، ظرفیتی به نام سنگ های قیمتی در ایــران به صورت بالقوه وجود دارد که  مغفول مانده است، ضمن اینکه اقدامات کوچکی در ده های گذشته برای توسعه این ظرفیت ملی انجام شده است، اما آنچنان مشهود و ملموس نبوده است.

 حال سوال اینجاست که چرا و به چه  علت ایران از چنین ثروتی که با گردش بالایی در تجارت جهانی می درخشد، جا مانده است؟ آیا نمی توان برنامه مدونی برای بهبود وضعیت تجارت جهانی سنگ های قیمتی داشت؟ آیا نمی توان اشتغالزایی قابل توجهی از این تجارت برای جوانان ایرانی ایجاد کرد؟

برآوردهای انجــام شــده حاکی اســت کــه در چارچوب برنامه هــای توســعه ای در زیر ســاخت های بخش معدن، می توان سالیانه حداقل اشتغال ۴۰۰ تــا ۵۰۰ هزارنفــری را در ســطح کشــور به دنبال داشت تراش گوهر سنگ ها و بستری در قالب مشاغل خانگی صنعــت گوهر ســنگ امــروز به منبــع درآمد برای بســیاری از کشــورها تبدیل شده اســت، به ویژه هند و تایلند دو کشــور شاخص محسوب می شــوند که درآمد میلیاردی از این محل و اشــتغال وســیع آن دارند.

پیش از این رهبر معظم انقــلاب، بر جلوگیری از خام فروشی سنگ های قیمتــی و نیمه قیمتی تاکید داشــتند و طرح این موضوع از ســوی معظم له نشــانه اهمیت ایــن حوزه در ایجاد ارزش افزوده برای کشــور محســوب می شــود.

بیشتر بخوانید: 

• اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به کجا رسید؟/ از طرح جامع مالیاتی تا بودجه غیرنفتی؛ هیچ‌کدام اجرایی نشد


• تیشه بر ریشه گیاهان دارویی

به طور کلی پنج بازارچه ســنگ های قیمتی، تراش خــورده و جواهر در اصفهان، مشــهد، دوغارون )واقع در خراســان رضوی مرز با افغانســتان(، کرمــان، همدان و راه انــدازی پایانه گوهرســنگ ها در مرز تایباد برنامه ریزی شــده اســت که چراغ نخست در اصفهان روشــن شد.

شهریور سال گذشته خداد غریب پور رئیس هیئت عامل ایمیدرو اعلام کرد: در حوزه سنگ‌های قیمتی مشکلات زیادی از جمله گمرک، ارزش‌گذاری، صادرات و ... باید ارزیابی می‌شد تا به عملکرد مناسب برسیم. بسیاری از این سنگ‌ها به صورت خام و بدون ایجاد ارزش افزوده از کشور خارج می‌شد، اما اقدامات لازم را برای کنترل آن آغاز کردیم.

رئیس هیئت عامل ایمیدرو گفت: دو دستور مناسب از طرف دولت و برای انجام این کار داشتیم. در مرحله اول برنامه عملیاتی ایمیدرو را برای ساماندهی به این بخش ارایه کردیم و در مرحله دوم از طرف دولت دستور گرفتیم تا هر کاری که لازم است صورت پذیرد. راهکارهای اجرایی باید به درستی اتفاق بیفتد تا در نهایت نتیجه مناسب را شاهد باشیم. گروهی از اقدامات شامل فعالیت‌های اکتشافی و ساماندهی به معادن گوهرسنگ آغاز شد تا با برنامه ریزی بهتری در این حوزه پیشروی کنیم.

غریب پور تاکید کرد: متاسفانه آمار درستی از میزان منابع کشور در این حوزه یا میزان خام‌فروشی وجود ندارد؛ بیش از ۷۰ درصد از برداشت‌هایی که در این حوزه (گوهرسنگ) انجام می‌شود غیر مجاز است. بی‌توجهی‌هایی که پیش از این به حوزه سنگ‌های قیمتی شده بود نیاز به قانون گذاری و رسیدگی در آن حوزه وجود داشت وجود حجم زیادی از قاچاق در این حوزه بیانگر هشدار برای بروزرسانی قوانین بود. پس تعرفه‌ها را به حداقل می رسانیم تا قاچاق سودی برای متخلفان نداشته باشد. پیش از این ۸۵ درصد سنگ‌های قیمتی کشور قاچاق می‌شد.

رئیس هیئت عامل ایمیدرو اذعان داشت: در حال حاضر در بازار ۶۰۰ میلیارد دلاری جهانی گوهرسنگ ها، سهم ایران کمتر از نیم درصد است. بنابر اهداف مورد توجه ایمیدرو در افزایش سهم ایران در تجارت جهانی، دستیابی به سهم نیم درصدی تا سال ۱۴۰۵ و سهم یک درصدی تا سال ۱۴۱۰ مورد توجه است.

پیش بینی میزان اشتغال سنگ های قیمتی چقدر است؟

سهم ۱۵۰ هزار نفری در بازار کار آمارهــای نیمه رســمی حاکی از آن اســت که امروز میزان اشــتغال در بخش گوهرســنگ ها بیش از این تعداد است، برآورد می شود که در قالب برنامه پنج ســاله هفتم نزدیک به ۵۰۰ هــزار نفر در این زمینه مشــغول به کار شــوند.

بخش زیــادی از اشــتغالزایی در این بخش به وســیله اجرای برنامه هایی است که به عنوان رونق مشاغل خانگی، ایجاد کارگاه های کوچک، بازارچه های خرید و فروش تراش در استانها محقق می شود.

دستیابی به سهم نیم درصد از ارزش بازار جهانی جواهرات در چارچوب برنامه هفتم توسعه به ارزش ۸.۳ میلیارد دلار و سهم یک درصدی تا سال ۱۴۱۰ به ارزش ۷.۹ میلیارد دلار انتظار میرود که نقشــه راه این صنعت در آینده است.

یبش از 250 نوع قیمتی و نیمه قیمتی در کشور وجود دارد

مروری بر سنگ های نیمه قیمتی شناسایی شده در ایران بررســی های پیشــین در حوزه گوهر سنگها و مطالعــات زمین شناســی گویای آن اســت که انــواع عقیق و گارنت (اواروویت، گراســوال، پیــروپ و دیمانتوئیــد، در کوهــی، ترمالین، یشم، جاســپر آندروزیت، اپیدوت، آمتیست و فیــروزه) در ایران وجــود دارد.

همچنین برخی مطالعات گویای آن اســت که بیش از ۲۵۰ نوع ســنگ از جمله انواع گارنتها، ســفایر، سنگ یاقوت، فیروزه، عقیــق، انواع کوارتز، کریزوکوال، فلوریت، تورمالیــن، ماالکیت، آندالوزیت وغیره در کشورمان قابل کشف هستند.

کانی تورمالین در رگه های پگماتیتی گرانیت های مشــهد توده گرانیتی الوند، واقع در روستای ترکمان همدان در روســتای منــگاوی و همچنین کنــار جاده همدان - تویسر کان دیده میشوند.کانی توپاز در برخــی رگه های پگماتیتی گرانیت الوند دیده شــده و آثار آن در جزیره هرمز مشــاهده شده اســت.

کانی زیر کن در برخی از آپلیت هایی که در توده گرانیتی الوند را در دره عباس آباد قطع می کند، دیده می شود. در بزمان واقع در استان سیســتان و بلوچســتان گرانیتی وجود دارد که دارای دانههای زیر کن اســت.

تــوده گرانیتی زریگان در اســتان یزد نیز وجــود دارد. فلوریت کانســار پاچی مینا در نزدیکی سوادکوه، کانسار کمر مهدی در طبس و قهرآباد در سقز کوه لعل کان در نزدیکی کان در نزدیکی معدن ســرب و روی انگوران موجود اســت.فیروزه در نیشابور، شــهر بابک کرمــان، دامغان )باغو( و مشــهد )نیگنان( وجود دارد که در سطح جهان شناخته شــده است.

در کوهی در منطقه کوه تشتاب در جنــوب خاوری خور، در حاشــیه کویر محدوده کوه گبری در ۲۵ کیلومتری شــرق رفســنجان و جنــوب باختری ترود وجود دارد.

آمیتیســت در محدوده کوه گبری در ۲۵ کیلومتری شــرق رفســنجان، در منطقه میانــه )ترکمان چای(، در میان ســنگهای آندزیتی کنار اتوبان تهران - قزویــن رو بهروی نیروگاه شــهید رجایی در یک تپــه بازالتی و جنوب باختری ترود موجود است.ژاســپر پیرامون کــوه هموتیت در جنوب شرق ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد.

عقیق در منطقه شــرق قائن نزدیک شــاهرخت در دشــتی به نام بمــرود، جنوب باختری تــرود، میانه البرز مرکــزی، کرمان و خراســان جنوبی شناسایی شده است.ژیود در منطقه میــان جاده قم- تهران، منطقه شــرق قائن نزدیک شاهرخت در دشتی به نام بمرود وجود دارد.

گارنت سبز در باغ مینوی کرمان، در منطقه خلج مشــهد، در شیســتهای میکادار جاده همدان - مالیر )حواشــی زمان آباد(، در اســکارنهای متورق تنگ حنا، در نیریز فارس، منطقه کوه گبری رفسنجان، کوه اهر، در اتسان زنجان، دره شاهســون مالیر، در ناحیه زند اهر، ناحیه علیای دره مراد بیگ همدان، منطقه تفت یزد، منطقه ساغند و منطقه تکاب موجود است. بریل در میکاشیست های کوه سنگی مشهد، در حوالی خواجه مــراد و در برخی پگماتیت های منطقه همدان وجود دارد.

گفتنی است، بایستی در این حوزه مسئولان به استاندارسازی لازم دست پیدا کنند و این توسعه تا زمانی که بازارچه های مرزی رونق پیدا نکند و برنامه های اکتشافی به صورت جدی دنبال نشود، محقق نخواهد شد.

انتهای پیام/