تغییر سرفصل دروس و نظام تعریف موضوع پایان‌نامه با جدیت پیش می‌رود/ رساله‌ها مسئله‌محور شده‌اند
به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، مهدی عاشوری، مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلام و ایران دانشگاه آزاد اسلامی پیش‌تر در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا از منسوخ شدن سرفصل‌های برخی دروس دانشگاهی و تعلق داشتن آن‌ها به دهه 60 و 70 خبر داده بود. درباره میزان پیشرفت این تغییرات با او به گفت‌وگو پرداخته‌ایم.
سرعت‌بخشی به فرآیند بررسی و تغییر سرفصل دروس
عاشوری در ابتدا درباره تغییر سرفصل دروس تأکید کرد: بعد از تشکیل معاونت علوم انسانی و هنر در دانشگاه آزاد اسلامی یکی از کارویژه‌های اساسی تصحیح سرفصل‌های دروس دانشگاهی بر اساس شاخص‌های روزآمدی، کارآمدی و حکمی‌سازی علوم بوده است.
مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلام و ایران دانشگاه آزاد اسلامی درباره تحولات سرفصل‌های دروس رشته‌های علوم انسانی گفت: در مرحله اول از تغییر سرفصل دروس دانشگاهی نیاز به مغایرت‌گیری بود چون خیلی از سرفصل‌ها به‌مرور اعلام می‌شد و تفاوت‌هایی با هم داشت برخی سرفصل‌ها منسوخ شده بود که ابلاغ سریع آن توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه آزاد اسلامی به‌خوبی صورت نمی‌گرفت، لذا نیاز بود سرفصل‌های منسوخ‌شده یا ابلاغیه‌هایی که به‌درستی صورت نمی‌گرفت، بررسی شود.
تغییر سرفصل دروس در چارچوب آیین‌نامه دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت علوم
وی گفت: یکی از کارهای مرکز مطالعات برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر ذیل معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی بازنگری برنامه‌های درسی است. بر اساس اختیاراتی هم که خود شورای عالی برنامه‌ریزی و گسترش وزارت علوم داده تا 20 درصد تغییر جزئی سرفصل‌ها و 40 درصد تغییر سرفصل تفصیلی دروس را خود گروه‌ها می‌توانند انجام دهند.
عاشوری درباره چارچوب و شیوه تغییر سرفصل‌ها گفت: چارچوب تغییر سرفصل دروس از آیین‌نامه‌ای که مرکز مطالعات برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی تدوین نموده پیروی می‌کند، بازنگری‌های جزئی در اختیار خود گروه‌ها است و بازنگری‌های فراتر در حیطه وظایف شورای برنامه‌ریزی و گسترش دانشگاه آزاد اسلامی تعریف شده است که تا 40 درصد سرفصل‌ها را می‌تواند تغییر دهد و شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم را از این تغییرات مطلع کند. برخی از بازنگری‌ها هم نیازمند تصویب در خود وزارت علوم است یعنی بعد از اینکه این تغییرات در گروه‌های تخصصی مرکز مطالعات برنامه‌ریزی دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد در اختیار وزارت علوم برای مراحل بعدی تصویب قرار گیرد.
اولویت‌بندی رشته‌ها برای تغییر سرفصل دروس
مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلام و ایران دانشگاه آزاد اسلامی گفت: بالغ بر 400 برنامه درسی که در گروه علوم انسانی بود، شناسایی و مغایرت‌گیری شده که اشکالی در خود سرفصل‌ها نباشد. به‌عنوان‌مثال معمولاً بین فصل دو که جداول دروس است و فصل سه که شرح تفصیلی دروس است مغایرت‌هایی وجود دارد.
وی ادامه داد: در گام بعدی 24 گروه تخصصی در مرکز مطالعات برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر مشغول اولویت‌بندی رشته‌ها شدند تا مشخص شود چه رشته‌هایی در اولویت بررسی محتوایی سرفصل‌ها قرار دارند. فصل سوم دروس که شامل منابع و شرح درس است در اختیار گروه آموزشی است که تا 40 درصد به‌روزرسانی شده است.
عاشوری گفت: گروه‌های تخصصی موظف شدند بر اساس اولویت‌بندی رشته‌ها، منابع به‌روز را شناسایی کنند و سرفصل‌ها هم بر اساس تجربه‌هایی که مدرسان داشتند بازنگری شود.
بازنگری سرفصل دروس و توانمندسازی اساتید و افزایش مهارت‌های دانشجویان
وی درباره به‌روزرسانی دروس گفت: این به‌روزرسانی بر اساس منابع جهانی انجام می‌شود و نظریه‌های جدید مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین مباحثی که در سرفصل‌ها گنجانده می‌شود باید کارآمد باشند و دانشجو بتواند از آن‌ها در حوزه تخصصی خود استفاده کند و درعین‌حال حکمی و مبتنی بر دانش و فرهنگ بومی و اسلامی باشد.
عاشوری گفت: سعی این است که دروس علاوه بر کارآمد بودن، مهارت‌آموزی هم داشته باشند و دانشجو به‌وسیله آن‌ها بتواند از آن‌ها به‌خوبی در حرفه خودش استفاده کند این فقط به معنی تبدیل دروس از نظری به عملی نیست، خیلی از درس‌های نظری داریم که هدف آن‌ها آماده کردن دانش‌آموختگان برای انجام حرف و مهارت‌های مختلفی است به‌عنوان‌مثال دانشجوی علوم سیاسی باید مهارت‌هایی چون قدرت تحلیل، شناسایی جریان‌های سیاسی، نگارش متون سیاسی را داشته باشد.
وی گفت: آموزش مهارت‌ها متناسب با هر رشته علوم انسانی تعریف شده است و طرح درس آن‌ها باید توسط مدرسین در سرفصل‌های دروس گنجانده شود. برنامه و تغییر سرفصل دروس فقط این نیست که دفترچه برنامه‌های درسی را تغییر دهیم، نتیجه بسیاری از مطالعات در توانمندسازی استادان استفاده می‌شود تا مدرسین بتوانند مباحث به‌روزتری را ارائه دهند و خلأهای منابع درسی شناسایی تا به واحدهای دانشگاهی معرفی شود و واحدها در تدوین دروس از آن‌ها استفاده کنند.
تغییرات انجام‌شده
عاشوری درباره میزان پیشرفت تغییر سرفصل‌ها گفت: تعداد رشته‌هایی که برای تغییر سرفصل دروس در دانشگاه آزاد و غیر دانشگاه آزاد در حال بررسی هستند، زیاد است اما در هر گروه تخصصی اولویت‌بندی شده‌اند به‌عنوان‌مثال برخی دوره‌های ارشد و دکتری در اولویت قرار دارند رشته‌هایی که سرفصل دروس مربوط به سال‌های دور مثل سال 68 است و با اینکه به‌ظاهر روی آن بازنگری سال 95 خورده است اما عملاً تغییری نکرده و مطالب همان مطالب هستند و فقط صفحه اولیه عنوان رشته تغییر کرده است و جداول دروس و شرح درس‌ها تغییری نکرده است، این قبیل درس‌ها نیاز به بازنگری جدی دارند.
وی ادامه داد: همچنین در برخی درس‌ها تعداد واحدها قبلاً زیاد و حدود 40 واحد بود اما باید به 26 واحد تقلیل پیدا می‌کردند، همین موضوع باعث می‌شد گروه‌های آموزشی وحدت رویه نداشته باشند اما اکنون برخی از گروه‌های تخصصی موفق به تعیین جدول دروس 26 واحد شده‌اند که توسط خود معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد.
مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلام و ایران دانشگاه آزاد اسلامی گفت: برخی از سرفصل‌ها با اینکه دانشجوی خیلی زیادی داریم مثل رشته مشاوره و نیاز بود بدون اینکه جداول و عناوین دروس تغییر پیدا کند ولی شرح درس‌ها به‌روز شود که گروه روانشناسی موفق به این مورد شده است. همچنین برخی از برنامه‌های درسی منسوخ بود که نیاز بود سریع برای آن‌ها برنامه درسی تدوین شود.
در هر گروه تخصصی 3-4 برنامه در اولویت قرار گرفت و هم‌اکنون بالای 50 برنامه درسی بازنگری محتوایی آن‌ها انجام شده است اما در همان چارچوبی که وزارت علوم تعیین کرده بود و همان سقفی که می‌شد بازنگری را انجام داد.
وی گفت: برخی تک‌درس‌ها که دروس کلیدی رشته بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند اما نه به منظور بازنگری بلکه نتایج این مطالعات برای دوره‌های توانمندسازی اساتید و منابع درسی استفاده می‌شود.
تحول در موضوع پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری
عاشوری در پاسخ به این سؤال که می‌توان نوع تغییر در محتوای دروس را در تعیین موضوع پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری هم دید، گفت: سیاستی که دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید اتخاذ شده است این موضوع به دبیرخانه نظام پایش به شکل متمرکز سپرده شده است تا پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها مسئله‌محور و ناظر به مسائل جامعه باشند.
وی ادامه داد: بر همین اساس طراحی برنامه‌های پژوهشی و نظام مسائل در دستور کار قرار گرفت و در طرح پژوهش‌یار لحاظ شد و سعی شده از طریق نظام مسائل پایان‌نامه و رساله‌ها هدف‌گذاری شوند و چندین برنامه در رشته‌های علوم انسانی در نظام پایش بارگذاری شده است و گروه‌های راهبردی که در مرکز مطالعات و هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی هم مکلف شده‌اند که متناسب با نیازهای منطقه‌ای و راهبردی و تخصصی نظام مسائل را طراحی بکنند
مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلام و ایران دانشگاه آزاد اسلامی در پایان گفت: هم‌اکنون حدود 15 نظام مسائل در حال طراحی است و 4 برنامه پژوهشی در نظام پایش تربیت اسلامی بارگذاری شده است. البته موضوعات دیگری هم هستند که ممکن است در ظاهر مربوط به علوم انسانی نباشند اما زمینه‌های پژوهشی و مطالعاتی مرتبط با علوم انسانی دارند مانند موضوع گردشگری و زیارت.
انتهای پیام/4107/پ
انتهای پیام/