جزئیات تازه از تغییر در شیوه پذیرش دانشجویان دوره دکتری

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، تغییر در شیوه پذیرش دوره‌های تحصیلات تکمیلی یکی از مطالباتی است که این روزها مطرح می‌شود. اخیراً منصور غلامی، وزیر علوم گفته؛ در طرح ساماندهی، بخش اصلاح پذیرش دانشجو در دوران تحصیلات تکمیلی با ضوابط خاص و ایجاد تغییراتی در آیین‌نامه‌ها به سمت کیفی‌گرایی حرکت می‌کند که نتیجه آن خروج فارغ‌التحصیلان کیفی‌تر است.

برخی از کارشناسان معتقدند که در پایان‌نامه‌های دکتری تولیدات علمی در حال نزدیک شدن به استانداردهای بین‌المللی است ولی از لحاظ کاربردپذیری هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم. رضا نقی‌زاده، رئیس حوزه پژوهش و فناوری معاونت پژوهشی وزارت علوم معتقد است که به همین دلیل باید تغییراتی در نظام جذب دانشجوی دکتری در دانشگاه‌ها صورت پذیرد.

موضوع محوری در پسادکتری

بر این اساس جذب دانشجوی دوره دکتری در دانشگاه‌ها باید طبق نیازهای علمی جامعه انجام شود. اخیراً وزارت علوم آیین‌نامه پسادکتری و دستیار پژوهشی آیین‌نامه‌ای را تدوین و ابلاغ کرده‌اند. بر اساس اعلام وزارت علوم؛ دوره پسادکتری یک دوره پژوهشی و نه تحصیلی است و جذب پژوهشگران پسادکتری در شرایطی صورت می‌گیرد که استاد مربوطه صاحب یک گرنت باشد که این گرنت یا طرح مرتبط با صنعت است یا شامل منابع حمایتی سازمان‌های مختلف برای انجام پروژه‌های پژوهشی است.

برای جذب این افراد دانشگاه‌ها فراخوان می‌دهند و اعضای هیئت‌علمی افراد را برای یک یا دو سال فعالیت پژوهشی جذب می‌کنند که البته ممکن است در برخی مواقع فعالیت پژوهشی فرد سال‌ها به طول انجامد.

تغییر در شیوه پذیرش دکتری

گزارش‌ها حاکی از آن است که در این مسیر قرار است در سال ۱۴۰۰ تغییراتی در جذب دوره دکتری نیز رخ دهد. به گفته نقی زاده؛ با برنامه‌های طراحی شده، جذب دانشجوی دکتری بر اساس نیاز محوری و گرنت اساتید، احتمالاً در سال‌های اول بیشتر مدل تشویقی خواهد داشت تا ان‌شاءالله به نقطه ایده‌آل برسیم.

البته برای تحقق این امر باید زیرساخت‌های مورد نیاز نیز باید فراهم شود. بر اساس مشوق‌های در نظر گرفته شده دانشگاه‌هایی که در سال‌های اول بر اساس این شیوه دانشجو جذب کنند، امکان جذب دانشجوی بیشتری به آن‌ها داده خواهد شد، در سال‌های بعدی به‌تدریج و با درصدهای مشخصی به سمت نقطه ایده‌آل گام برداشته می‌شود تا جایی که به‌صورت جدی دانشجوی دکتری مسئله محور شود.

البته پیش‌ازاین احسان جمالی معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش کشور از تغییر در حدنصاب‌ها آزمون دکتری خبر داده بود. وی گفته بود: در ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور مصوب شده که پس از تصویب لایحه حدنصاب دکتری برای سال ۱۴۰۰، وزارت علوم موظف شود لایحه سنجش پذیرش مربوط به تحصیلات تکمیلی را به شورای انقلاب فرهنگی ارائه کند، البته بحث‌های کارشناسی این لایحه در حال انجام است.

سرنوشت فارغ‌التحصیلان دوره دکتری در کشور

آمارها نشان می‌دهد که سالانه ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر در مقطع دکتری، فارغ‌التحصیل می‌شوند، در بهترین حالت، یک‌ششم این تعداد از فارغ‌التحصیلان دکتری، هیئت‌علمی می‌شوند؛ این در حالی است که به دلیل محدودیت منابع دولتی و همچنین کاهش تعداد دانشجویان، جذب اعضای هیئت‌علمی با محدودیت روبه‌رو است.

طبق برآوردها ۳ تا ۵ هزار نفر از فارغ‌التحصیلان دکتری جذب صنعت می‌شوند، مابقی فارغ‌التحصیلان یا وارد فضای کاری دانش‌بنیانی می‌شوند یا می‌توانند به‌عنوان پژوهشگر در قالب دوره‌های پسادکتری در دانشگاه‌های دولتی جذب شوند.

عملکرد بین‌المللی علمی ایران در جهان نشان می‌دهد که از لحاظ کمیت مقالات در رتبه پانزدهم دنیا هستیم و از لحاظ کیفیت در رتبه دوازدهم دنیا قرار داریم. بااین‌حال نیاز است که همچنان ورود و خروج از دوره‌های تحصیلات تکمیلی کیفی‌تر شود تا نتایج علمی مضاعفی برای کشور به ارمغان آید.

انتهای پیام/۴۰۴۰/پ