پیام نجفی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان - قسمت 2

در واقع رفته‌اید به سمت عدالت آموزشی؟

- به نوعی بله. منی که تمام زندگی‌ام در دانشگاه تعریف شده و همه توان علمی، پژوهشی و کاری‌ام در دانشگاه تعریف شده طبیعتاً انتظار دارم دانشگاه به من نگاه ویژه‌تری داشته باشد و همکاری که ممکن است فعالیت‌های مشاوره و اینها که هستند دوستانی که ممکن است آن مسیر را انتخاب کنند، هر دو مدل هم قابل احترام و تکمیل است، حتماً همه دارند به جامعه نگاه می‌کنند و نگاه این است که بالاخره هیئت علمی که ساعت موظفی کمتری دارد، همان ساعت موظفی کمتر را با بهترین کیفیت و توان و بالاترین ارزش علمی فعالیت خواهد داشت. او هم حق جذبش بین صفر تا 75 درصد تعریف شده که هر چقدر عملکرد عضو هیئت علمی و کیفیت حضورش بهتر باشد، تا 75 درصد می‌تواند حق جذب را داشته باشد. اگر علاقه‌مند بود که مدلش را تغییر دهد، در تابستان هر سال می‌تواند بگوید من مدل همکاری‌ام را امسال می‌خواهم با دانشگاه به این شکل ببندم. خیلی متعارف است، در دنیا هم اعضای هیئت علمی که با دانشگاه‌ها قرارداد می‌بندند می‌گویند مدل همکاری‌ام به این شکل خواهد بود که به نظر می‌رسد یک مدل نوآورانه‌ای است که می‌شود روی آن کار کرد و دانشگاه هم می‌تواند با توجه به کمیّت و کیفیت حضور همکاران، میزان ارزش‌گذاری پرداختی که به اعضای هیئت علمی دارد را تعریف کند.

2- اجرایی شدن شیوه‌نامه همکاری اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نوع (الف) و (ب) تا چه اندازه به رشد و پیشرفت دانشگاه و رسیدن به اهداف علمی موثر است؟

- به نظر من به عنوان یک عضو هیئت علمی دانشگاه که تقریباً 20 سال است در دانشگاه مشغول خدمت هستم، همه ما عرق سازمانی به مجموعه دانشگاه داریم، علاقه داریم که دانشگاه را توسعه دهیم، علاقه داریم که دانشگاه از نظر علمی-پژوهشی جایگاه بالاتری داشته باشد و همه با تعصب به این حوزه نگاه می‌کنیم و من فکر می‌کنم اگر بتوانیم حضور و فعالیت‌مان را در دانشگاه هدفمند کنیم، شاخصه‌های خود را تعریف و قابل ارزیابی کنیم، به نظرم همه اعضای هیئت علمی خیلی راغبند که همه ظرفیت‌هایشان به صورت مطلوب به کار گرفته شده و بستر رشدشان فراهم شود. طبیعتاً بستر رشد اعضای هیئت علمی که فراهم شود، دانشگاه هم رشد خواهد کرد. یعنی اعضای هیئت علمی فعال، موثر و اثربخش در حوزه‌های مختلف و متنوع، اینکه من صرفاً آموزشی نباشم، صرفاً یک عضو هیئت علمی پژوهشی نباشم، صرفاً یک عضو هیئت علمی فناور نباشم، منی که فناورم بتوانم آموزش و پژوهش خوب هم داشته باشیم یا در حوزه‌های مختلف، ترکیب این وجوه در کنار هم قرار گرفتن اعضای هیئت علمی، طبیعتاً با مأموریت‌هایی که دانشگاه دارد در این حوزه‌ها تعریف می‌کند، قطعاً دانشگاه چشم‌انداز بسیار بهتری خواهد داشت و یک رشد همه‌جانبه در همه شاخه‌هایی که در این بخشنامه هم به آن اشاره شده مثل آموزش، پژوهش، فناوری، نگاه‌های فرهنگی-تربیتی، به نظرم می‌شود خیلی به چشم‌انداز دانشگاه روشن‌تر نگاه کرد.

3- اجرای دقیق شیوه‌نامه در واحدهای دانشگاهی چگونه ممکن است تا دانشگاه به اهداف مشخص شده برسد؟

- شیوه‌نامه که الان فراخوان داده‌اند و اعضای هیئت علمی دارند مدل همکاری‌شان آن چیزی که مد نظرشان است را انتخاب می‌کنند. پیش‌فرض این است که عضو هیئت علمی که علاقه‌مند به مدل الف است، در سامانه ساجد انتخاب می‌کند که من را بررسی کنید برای مدل الف، تا تیر ماه فعلاً به این شیوه پیش می‌روند. تیر ماه در شیوه‌نامه تعریف شده که دوباره اعضای هیئت علمی نحوه همکاری‌شان را انتخاب می‌کنند و با تأیید استان مربوطه مدل همکاری‌شان نهایی می‌شود، عضو هیئت علمی مشغول کار می‌شود و تا یک سال به همین مدل رفتار خواهد کرد. از قبل مشخص شد توی بخشنامه که من باید ساعات حضورم را مشخص کنم، مثلاً من از تیر ماه باید بگویم من اگر مسئولیت اجرایی ندارم، حالا کسانی که مسئولیت اجرایی دارند که 44 ساعته هستند و ناچاراً مدل الف هستند و در خدمت دانشگاه هستیم، آنهایی که مسئولیت اجرایی ندارند طبیعتاً باید تعریف کنند که من ساعت‌های موظفی حضورم را چه زمانی خواهم آمد و به چه نحو اجرا خواهم کرد. مثلاً فرض کنید یک استاد تمام ممکن است 14 ساعت، ساعت حضور موظفی داشته باشد یا بحث‌های حضور موظفی‌اش را به صورت فیزیکی کامل حضور پیدا می‌کند که به دانشگاه از قبل اعلام می‌کند که مثلاً من روزهای فلان و فلان در دانشگاه حضور خواهم داشت و دانشجویان می‌توانند از حضور من بهره‌مند شوند. در آن ساعت‌ها در واقع من هم‌زمان تدریس نخواهم داشت. یعنی در دسترس هستم که بتوانم کار علمی‌ام را انجام دهم یا به دانشجویان راهنمایی کنم یا دانشجویانی که با من پایان‌نامه دارند می‌آیند و به من مراجعه می‌کنند و از این قبیل. یا ممکن است که برای مثال بگوید که نه، من هفته‌ای یک روز از این دو روز را می‌خواهم بر اساس این آیین‌نامه فلان خدمت را انجام دهم، مثلاً فعالیتی را در یک مرکز تحقیقاتی با همکاری دانشگاه داشته باشم، یا می‌خواهم بحث موظفی تدریسم را کاهش دهم طرح برون‌دانشگاهی بگیرم یا می‌خواهم در حوزه فناوری فعالیتی داشته باشم که آن را با دانشگاه توافق می‌کند، ساعت‌های حضور فیزیکی‌اش به ساعت‌های معادل‌سازی شده‌اش یا تدریسش یا ساعت‌های تدریس معادل‌سازی شده‌اش را به دانشگاه اعلام می‌کنیم و بر این اساس تعریف می‌کنیم.

البته از همکاران خواسته شده که در هر صورت باید پاسخگوی دانشجویان باشید. به هر دانشجویان اشکال و سؤال دارند، حالا یا به صورت مجازی یا به صورت حضوری حتی اگر من ساعت‌هایم را به هر نحوی که دارم تعریف می‌کنم، به هر حال ما هم باید بتوانیم پاسخگوی دانشجویان باشیم، سؤالات‌شان را برطرف کنیم، رفع اشکال و راهنمایی‌شان کنیم، معلم‌وار همان‌طور که همیشه بودیم، آنها را محروم نکنیم. اساتید حتماً علاقه‌مندند که دانشجویان از وجودشان، علمشان، تجاربشان و کارهای ارزشمند علمی که کرده‌اند بهره‌مند شوند و به همین شکل تعریفی خواهد داشت که ارتباط خوب بین دانشجو و استاد بتواند به قوت خودش شکل بگیرد و این روند ادامه پیدا خواهد کرد. إن‌شاءالله شاهد باشیم که وضعیت کرونا هم بگذرد و جنب و جوش خوبی را در دانشگاه‌ها داشته باشیم.

4- ظرفیت دانشگاه آزاد اسلامی برای اجرای این شیوه نامه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- دانشگاه واقعاً ظرفیت خیلی خوبی دارد. بالاخره ما تعداد زیادی عضو هیئت علمی در اقصی نقاط کشور داریم و این چابکی که دانشگاه در بهره‌گیری از پتانسیل‌های منطقه‌ای دارد، به نظرم اعضای هیئت علمی اگر بتوانند مأموریت‌های هدفمندشان را فعال کنند، دانشگاه حتماً در توسعه منطقه‌ای آنجا خیلی نقش ایفا خواهند کرد و خود واحدهای دانشگاهی هم با حضور اعضای هیئت علمی زنده و پویا خواهند بود.

5- اینکه عده ای در برابر این شیوه نامه معترض بوده و  موضع گرفته‌اند تا چه اندازه توجیه‌پذیر است و راهکارها برای اقناع اعضای هیئت علمی چیست؟

- من فکر می‌کنم که شاید اطلاع‌رسانی یا تبیین شیوه‌نامه هنوز به خوبی اتفاق نیفتاده والّا شیوه‌نامه چیز جدیدی نیست، چیز خاص و تازه‌ای هم نیست. یک ظرفیت‌سازی تازه و هدفمند کردن ظرفیت‌هاست، یک سازماندهی بخشنامه‌های قبلی است و اینکه حالا یک تسهیلی برای کسانی که می‌خواهند موظفی و حضور کمتری را داشته باشند و البته برای آنهایی که تمام‌وقت حضور دارند، یک افزایش حق مرتبه و افزایش حق جذبی که یک مقداری دانشگاه این اعلام را دارد می‌کند قصد دارد به کسانی که تمام وقت و ظرفیت‌هایشان را برای دانشگاه می‌گذارند، ویژه‌تر نگاه کند و میان آنها و دیگران تفاوت قائل شود. همین! به نظرم بندهایی هم که اعلام شده بندهای متعارف و معمول قراردادهایی است که ما به عنوان عضو هیئت علمی با دانشگاه بسته‌ایم و توافق کرده‌ایم. البته حالا یک ظرفیت دیگری هم اضافه شده که شما می‌توانید هیئت علمی تمام وقت باشید ولی حضور کمتری داشته باشید و حق‌التدریس کمتری داشته باشید ولی کسی که عضو هیئت علمی مدل الف را انتخاب می‌کند، خیلی محکم‌تر می‌گوید که من حضورم را برنامه‌ریزی‌شده‌تر، دقیق‌تر و قابل ارزیابی‌تر اعلام می‌کند که من در دانشگاه هستم، فعالیت می‌کنم و فعالیت‌هایم را درون دانشگاه تعریف می‌کنم. بنابراین به نظرم خیلی روشن و شفاف این قضیه را تبیین کرده است. من فکر می‌کنم اگر دوستان و همکاران همین نکات را مطلع باشند خیلی مثمرثمر خواهد بود. ضمن اینکه بخش زیادی از همکاران از این موضوع مطلع هستند و دارند فعالیت می‌کنند و انتخاب‌هایشان را دارند انجام می‌دهند و از این جهت مشکلی نیست. واحدهای دانشگاهی هم إن‌شاءالله خوب بتوانند اطلاع‌رسانی کنند، فکر می‌کنم لازم باشد که رؤسای محترم واحدها و استان‌ها با همکاران تبادل نظر داشته و موضوع را تفهیم کنند، به نظرم خیلی روشن خواهد بود و مشکل خاصی نخواهیم داشت.

6- قطع به یقین شیوه نامه طبق کار کارشناسی و بسته به موقعیت فعلی دانشگاه ابلاغ شده است. چه مولفه هایی نیاز است تا این شیوه نامه بخوبی اجرا شود  و اعضای  هیات علمی هم منتفع شوند.؟

- به نظرم بخشی از این کار به مدیریت همکارانمان در واحدهای دانشگاهی، مدیران محترم گروه‌ها، رؤسای دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها، رؤسای 3009 دانشگاهی، مراکز تحقیقاتی و مراکز رشدمان به نظرم الان باید خیلی چابک‌تر با این قضیه برخورد کنند و شروع کنند به معرفی کردن ظرفیت‌های خود. ویژگی مثبت این شیوه‌نامه این است که فعالیت همکاران هیئت علمی خیلی متنوع تعریف شده و این موضوع خیلی به این کمک می‌کند که عضو هیئت علمی متناسب با علاقه‌مندی‌ها، پتانسیل‌ها و ظرفیت‌هایش بتواند در این حوزه فعالیت کند. مثلاً بخشنامه فناوری، اعضای هیئت علمی فناور، اعضای هیئت علمی که در حوزه پژوهشی می‌توانند، اعضای هیئت علمی که استاد مشاورند، اعضای هیئت علمی که می‌توانند در کارگاه‌های دوره‌های کوتاه‌مدت فعالیت کنند،‌ اعضای هیئت علمی که می‌خواهند در راهنمایی پایان‌نامه‌ها فعالیت بیشتری داشته باشند، اعضای هیئت علمی که در بحث پایش و کارگروه‌های تخصصی پایش و چالش‌هایی که در پایش دارد تعریف می‌شود، درآمدهای غیرشهریه‌ای و قص علی هذا، به نظرم در این تنوع تسهیل (یا تصحیح؟) شده و سبد بسیار خوبی برای عضو هیئت علمی است که فعالیت‌هایش را هدفمند کرده و از منافعش منتفع شود.

7- با اجرای خوب این شیوه نامه چه چشم اندازی برای دانشگاه متصور هستید؟

- به نظرم باعث می‌شود که تنوع خوبی را در بحث این حوزه‌هایی که عرض کردم شاهد باشیم و شاهد رشد همه شاخصه‌های دانشگاه باشیم نه صرفاً شاخصه پژوهشی.

8- چنانچه مطلبی درباره  نحوه همکاری اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در دو گروه الف و ب وجود دارد که در سوالات مطرح نشده بیان بفرمایید.

- فکر کنم همه را عرض کردم. خیلی ممنون. اگر ممکن است با آقای همدانچی متن را هماهنگ کنید.