روح الله مدبر

؟؟؟

- بسم الله الرحمن الرحیم. سؤال بسیار مهمی است. متأسفانه به علت اینکه دستگاه دیپلماسی ایران هیچ راهبردی به عنوان دیپلماسی اقتصادی ندارد، به همین دلیل، ریل‌گذاری برای هماهنگی و استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی توسط سفارتخانه‌های ما که خط مقدم این موضوع هستند در بخش عمده‌ای از کشورهای دنیا نداریم که نمونه بارزش فدراسیون روسیه است.

این یکی از ریشه‌های اساسی است که ما نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌های توسعه اقتصادی با همسایه شمالی‌مان با وجود اینکه صدها معاهده، قرارداد، سفر، اعزام هیئت‌های مختلف و پیمان‌نامه‌های دوجانبه داریم به دست آوریم.

بعد از جنگ سرد در دنیا، مسیر دیپلماسی سنتی که همین دیپلماسی سیاسی فعلی است که دستگاه دیپلماسی ما دارد انجام می‌دهد، تغییر کرد. یعنی خصوصاً بعد از جنگ جهانی دوم، شروع مسیر دیپلماسی اقتصادی گسترش پیدا کرد که رشد آن بعد از دوران جنگ سرد بود.

اکثر کشورها از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی استفاده کردند. سفارتخانه‌های کشورهای مختلف دنیا این پنل را در دستورکار خود قرار دادند و دیدیم پیمان‌نامه‌های متعدد تجاری بین کشورهای مختلف دنیا به وجود آمد اما هنوز می‌بینیم متأسفانه مسیر دستگاه دیپلماسی ایران، همان رویکرد سنتی دیپلماسی سیاسی و واکنش به کشورهای مختلف دنیاست.

وقتی زیرساخت یک کشور آماده نباشد و پنل برای برنامه‌های اقتصادی و دیپلماسی اقتصادی نداشته باشد، همین ضعف را می‌توانیم در توسعه روابط اقتصادی و استفاده از این ظرفیت ببینیم.

ما در حوزه فدراسیون روسیه از بخش دیپلماسی اقتصادی، خسارات فراوانی داریم می‌بینیم، یعنی از این فرصت نمی‌توانیم استفاده کنیم.

چندین نمونه بارزش مشخص است. در بعد از موضوع کریمه سال 2014 که اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را برای فدراسیون روسیه ایجاد کرد، روس‌ها هیئت‌های مختلفی را به ایران فرستادند و اعلام کردند ما از همین امروز آماده‌ایم تمام زیرساخت‌های مورد نیاز شما را در فدراسیون روسیه آماده کنیم که شما در بحث صادرات، خصوصاً صادرات اقلام کشاورزی، لبنی و محصولات مرتبط برای ما همکاری‌های خودتان را انجام دهید.

حتی با دستور آقای ولادیمیر پوتین در آن دوره خرید هر نوع محصول اروپایی که از کانال‌های دیگر هم می‌آمد ممنوع شده بود. روس‌ها یک سیاستی دارند به اسم سیاست ضد تحریم. یعنی هم‌زمانی که ما در حال مذاکره با گروه‌های 5+1 بودیم هفت سال گذشته، طرف روسی که شروع به تحریم شد، از سیاست ضد تحریم استفاده کرد.

سیاست ضد تحریم این روش بود که جایگزینی می‌کند محصولاتی که مورد نیازش است از کشورهای هم‌پیمان خودش، بعد زیرساخت‌های آن را در کشور ایجاد می‌کند. با کشورهایی که پیمان‌های مشترک دارد، تولید آن محصول را در داخل کشور خودش انجام می‌دهد، ظرفیت‌های دانش‌بنیان را به کار می‌گیرد که اینها را بنده اشاره خواهم کرد.

در آن زمان در مسکو در فروشگاه‌های زنجیره‌ای حتی دیگر نمی‌توانستید کره، پنیر و شیر خارجی پیدا کنید و بهترین فرصت برای ایران بود که از این ظرفیت استفاده کند. روسیه در سال حدود 20 میلیارد دلار فقط اقلام و محصولات خوراکی کشاورزی وارد می‌کند که حدود 530 میلیون دلارش سیب و 130 میلیون دلارش خیار است. 5 میلیارد دلار واردات لبنیات دارد. این بحث واردات لبنیات بهترین فرصت بود برای ما که در آن شرایطی که تحریم روسیه شروع شد از آن استفاده کنیم.

یا بعد از اختلافی که بین فدراسیون روسیه و ترکیه در بحث سقوط جنگنده روسی پیش آمد، مجدداً روس‌ها بازار خودشان را بر روی ترک‌ها بستند که فرصتی بود برای ایران اما از این استفاده نشد.

دلیلش را عرض کردم، یک، نبود هیچ برنامه دیپلماسی اقتصادی در دستگاه دیپلماسی برای ایجاد زیرساخت و ریل‌گذاری اساسی جهت ورود بقیه دستگاه‌ها؛ دو، نبود عزم جزم. یعنی این دیگر از آن مهم‌تر است.

متأسفانه در کشورمان جریانات غرب‌گرا و جریاناتی که علاقه‌مند به ارتباط با طرف غربی باشند، نفوذ، قدرت و امکانات خیلی بیشتری هم در حوزه رسانه و هم در حوزه مسئولیت‌های سیاسی موجود، دارند.

متأسفانه خصوصاً نزدیک هشت سال گذشته کل اقتصاد کشور را معطل وعده‌های طرف غربی کردیم. حتی زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، دستگاه دیپلماسی ما در برجام باقی ماند و به تمام تعهدات خودش عمل کرد و تروریک‌های اروپایی فقط به ایران وعده دادند.

یادتان هست قرار بود کانال مالی SPV را ایجاد و به قول خودشان گشایش اقتصادی ایجاد کنند اما کانال SPV را به کانال اینستکس که این کانال یک حالت نفت در برابر غذا و دارو و توهین به ملت ایران بود اما حتی همان اینستکس را هم عملیاتی نکردند و خود آقایان دستگاه دیپلماسی اعلام کردند و گفتند که از اینستکس ما هیچ ورودی نگرفتیم.

دیدیم که در دیدار اخیر اعضای مجلس خبرگان رهبری با رهبر معظم انقلاب، ایشان اشاره کردند، قرآن هم می‌گوید اگر کسی به وعده‌اش عمل نکرد، شما هم باید مثل خود آنها عمل کنید.

وقتی که دیدیم آمریکا از برجام خارج شد، اروپایی‌ها به تعهداتشان عمل نکرد اما متأسفانه دولت ماند و هیچ دستاوردی به دست نیاوردیم. دستاورد ما از این توقف و انتظار از غرب، هیچ بود و هیچ خواهد بود.

چرا؟ به خاطر اینکه نگاه طرف اروپایی در مذاکرات خصوصاً به طرف شرقی و طرف ایرانی، نگاه بالا به پایین است. این یک مسئله است، مسئله دوم عدم استقلال اتحادیه اروپا و طرف غربی است. اروپایی‌ها بدون آمریکا هیچ استقلالی ندارند و اینکه ما جریان کشور را معطل آنها کنیم، همین خسارت به وجود می‌آید.

همین مسئله باعث شد وقفه اساسی طی این هفت سال گذشته، وقتی می‌گویم هفت سال طلایی و کلیدی، به خاطر اینکه دو اتفاق مهم در روابط روسیه با کشورهای مختلف دنیا به وجود آمد، این مسائل باعث شد خلائی ایجاد شد که ما می‌توانستیم این خلأ را به صورت کامل پر کنیم.

آقای ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه سه دستور اساسی، در روسیه بعد از قانون اساسی، بالاترین مقام رئیس جمهور است. ایشان سه دستور که به عنوان قانون در فدراسیون روسیه است صادر کردند برای توسعه و نزدیکی مناسبات ایران با فدراسیون روسیه خصوصاً در حوزه تجاری و بعد مباحث مختلف.

اما می‌بینیم سطح صادرات ما به طرف روسی رقم خیلی پایینی است. اینکه می‌گویم نیم میلیون دلار (محمدی تایپیست: خودش گفت نیم میلیون اما ظاهراً منظورش نیم میلیارد است)، یک دوره اتفاق افتاد. یک سال تازه با بیشترین تلاش‌ها شد 500 میلیون دلار، حدود 400، 350، این خیلی تلرانس دارد، یعنی متأسفانه حتی این‌قدر هم نیست.

اینکه می‌گویم عزم طرف روسی برای تجارت با طرف ایرانی جزم است، این است که ما در دریای خزر، انتهای شمالی، آنجا روسیه یک استان به نام استان آستراخان دارد. این استان آستراخان از طریق کانال رود ولگا متصل است به ولگاگراد و رود دن و دریای آزوف. یک کانال بسیار مهم دریایی دارد که به دریای آزاد هم راه دارد. بنادر بسیار مهمی در استان آستاراخان هست. آستاراخان در کنار دریای کاسپین نیست، از طریق رود ولگا با چند کیلومتر فاصله به دریای کاسپین می‌رسد.

اینها 15 بندر در استان آستاراخان ایجاد کردند. یک منطقه آزاد تجاری به اسم منطقه آزاد تجاری لوتوس ایجاد کردند. منطقه آزاد تجاری لوتوس صرفاً برای توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای حاشیه دریای خزر خصوصاً‌ ایران است. آنجا برنامه جدی برای همکاری با ایران دارند.

تقریباً یک سال و نیم گذشته آقای میخائیل میشوستین نخست وزیر فدراسیون روسیه دستور توسعه همکاری بندر لوتوس با طرف ایرانی را صادر کرد. خب زیرساخت کاملاً آنجا آماده است اما ما از طرف ایرانی هنوز نتوانسته‌ایم ارتباط تجاری و توسعه بخش صادراتی‌مان را با طرف روس انجام دهیم.

چرا؟ نمونه‌اش این است که مثلاً ما در یک حوزه معمولی متوقف هستیم. برای توسعه مناسبات تجاری‌مان با طرف روس، استفاده از ظرفیت دریای کاسپین باید از کشتی رورو استفاده کنیم. در داخل ایران می‌گویند ما کشتی رورو نداریم، نمی‌توانیم بگیریم، تعدادش محدود است. در حالی که در خود 1015 قلعه که یکی از بنادر قبل از بندر آستاراخان است، بیش از 10 کشتی روروی فوق‌العاده روسی آماده است که طرف ایرانی آن را اجاره کند.

این یک کاری است که سفارت باید به فوریت اجاره آن را انجام دهد، اصلاً لازم نیست ما برویم کشتی بخریم که هزینه سنگینی هم برای کشور داشته باشد. می‌شود از طریق اجاره حجم صادراتمان را افزایش دهیم، تعداد رفت و آمد کانتینرهای محصولاتمان را بالا ببریم چون طرف روسی اولین اصلش در بحث خرید محصولات، دوام صادرات است. یعنی قراردادی که با شما می‌بندد باید به او تعهد دهید که مثلاً دو سال این محصول را دقیقاً به او تحویل می‌دهید اما مشکل این است که چون زیرساخت را ما در کشور آماده نمی‌کنیم، توجهی به این ظرفیت ویژه صادراتی با طرف روسی نداریم و این را نمی‌بینیم، همه نگاه ما به غرب است و اینکه آیا گشایشی از سمت غرب به وجود می‌آید، این فضا را آماده نمی‌کنیم، حضور ما در بازار روسیه و حتی اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یک حضور موسمی، فصلی و زودگذر می‌شود. روس‌ها به هیچ‌وجه مناسباتشان به صورت مناسبات موسمی نیست، آنها مناسبات پایدار خصوصاً در بحث تأمین مواد غذایی می‌خواهند.

این خیلی مهم است. تا ما راهبردی در بحث استفاده از ظرفیت روسیه خارج از شعار ایجاد نکنیم، در شعار، همه مسئولان، دستگاه دیپلماسی، سفرا و همه دارند می‌گویند اولین برنامه‌مان است، عزم‌مان جزم است، نه! اینها شعار است و در حد عکس یادگاری است.

در حوزه عمل! الان ما یک فرصت سه ساله به صورت موقت برای همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا داریم. یک سال و نیم از این فرصت گذشت، یک سال و نیم دیگر مانده. اگر در این یک سال و نیم آینده، زیرساخت حضورمان را تقویت کنیم، می‌توانیم به گام بررسی عضویت ناظر در این اتحادیه دست پیدا کنیم که خود طرف روسی ظرفیت تجاری که صرفاً با اتحادیه اقتصادی اوراسیا دارد، بیش از 20 میلیارد دلار واردات از این اتحادیه می‌کند.

یا راهگذر شمال به جنوب، یک برنامه اساسی است. راهگذر شمال به جنوب که سال 2000 آقای ولادیمیر پوتین در سن‌پترزبورگ با دعوت از طرف ایرانی و طرف هندی این راهگذر را ایجاد کرد، روسیه برنامه توسعه مناسبات چند صد میلیارد دلاری با طرف هندی دارد. الان هند سومین صادرکننده محصولات مختلف خصوصاً در حوزه غذایی به روسیه است. محصولات و اقلامش را از طریق کانال سوئز می‌فرستد به سن‌پترزبورگ، یک مسیر بسیار طولانی، بیش از دو ماه و خرده‌ای طول می‌کشد. به همین دلیل روس‌ها با طرح راهگذر شمال به جنوب که از سن‌پترزبورگ، مسیر ریلی می‌خورد به آستاراخان، از آستاراخان مسیر دریایی می‌خورد به انزلی، از انزلی هم مسیر ریلی و مسیرهای مختلف می‌خورد به چابهار و بندرعباس ایران و از چابهار به طرف هندی و سایر کشورهای مختلف، محصولاتشان را می‌فرستند. این راهگذر اگر راه بیفتد، سالی 20 میلیارد دلار هزینه ترانزیت و عوارض عاید جمهوری اسلامی ایران می‌شود، چون راه چین هست، بقیه کشورها هست، مسیر واردات و صادرات به روسیه را بیش از 45 تا 50 روز کاهش می‌دهد اما متأسفانه در عملیاتی کردن این راهگذر هم متوقف شده‌ایم.

اگر راهگذر شمال به جنوب را عملیاتی می‌کردیم که اتفاقاً چند شاخه دارد، درآمد عایدی از این به اندازه درآمد صادرات نفت هر بشکه 50 دلار برای ما بود، کامل، یعنی اینکه مثلاً نفت‌مان تحریم نبود. اما متأسفانه به علت اتلاف وقت، به علت نبود راهبرد، نبود عزم جزم و نبود نیروی متخصص ما در این عرصه دچار مشکل شدیم.

مسئله بعدی اینکه روسیه خیلی خاص است. روسیه چه در حوزه دیپلماسی، چه در حوزه مراودات، گرفتن امتیاز و تفاهمنامه بستن خیلی خاص است. شما باید طرف روسی و فرهنگ روسی را بشناسید. دیپلماسی روسی خیلی متفاوت است. سبک مذاکراتی روسی با سبک‌های دیگر بسیار متفاوت است. ما در ایران ضعف جدی در این حوزه داریم. یعنی افراد این شناخت را از طرف روسی ندارند، به همین دلیل مذاکرات ما، مذاکرات موفقی نمی‌شود و به نتیجه نمی‌رسد. ما داریم در روابطمان با روسیه درجا می‌زنیم. روابط ما با روسیه متأسفانه هنوز تاکتیکی است و وارد فاز راهبردی نشدیم. با وجود اینکه ساختارش آماده است. زمانی که سال 97 بود آقای ولادیمیر پوتین به ایران آمدند و دیدار با مقام معظم رهبری داشتند،‌ در دیدار چند سال قبل‌شان خود مقام معظم رهبری گفته بودند الان مناسب و زمان است که روابط ایران و روسیه وارد فاز راهبردی شود اما زیرساختش را باید دولت‌ها به وجود آورند و دولت‌ها این کار را نکردند و ما با این ضعف، حوزه صادرات و حوزه‌های مختلف‌مان دچار مشکل می‌شود.

؟؟؟

- در حوزه سؤال دو چون اینها همه با هم در هم تنیده است. روسیه چندین بورد دارد. علوم پایه و دانش علوم پایه در دانشگاه‌های روسی به وجود آمده است. روسیه در حوزه علم و علوم پایه و در حوزه فضا و زیربستر، زیرسطح و اقیانوس‌ها حرف اول را در دنیا می‌زند. این ظرفیت فوق‌العاده‌ای است که ما هم می‌توانیم از آن استفاده کنیم.

دو، از سال 2014 توجه بسیار ویژه‌ای به حوزه دانش‌بنیان‌ها در روسیه شد. ما در مسکو یک پارک علم و فناوری داریم به اسم اسکولکوو. زمانی که کلنگ این پارک زده شد و بعد چند سال بعد، تقریباً چهار، پنج سال قبل بود که به بهره‌برداری رسید، آقای ولادیمیر پوتین این را اعلام کرد که اسکولکووی روسی در مقابل سیلیکون ولی آمریکایی است.

در خود مسکو ما 36 پارک علم و فناوری بسیار بزرگ داریم که پارک اسکولکوو مادر پارک‌های علم و فناوری فدراسیون روسیه است و در حوزه‌های مختلف، خصوصاً حوزه دانش‌بنیان کار می‌کند.

زمانی که روسیه در سال 2014 تحریم شد، به شرکت‌های دانش‌بنیان دستور داده شد 80 قلم کالای روسی که ویژه است و در قالب تحریم قرار گرفته باید شرکت‌های دانش‌بنیان درست کند و دولت دیگر حق ندارد این را از طرف خارجی بگیرد. الان روسیه در آن 80 قلم کالای ویژه‌اش خودکفایی پیدا کرده.

همکاری‌های علمی و دانش‌بنیان ایران با طرف روسی یک ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای ما خصوصاً در بحث تبادل دانش و نیروی کار ایجاد می‌کند. می‌توانیم از این فرصت استفاده کنیم.

نکته بعدی مغفول مانده حوزه فرهنگی است. مناسبات فرهنگی ما با طرف روسی خیلی پایین است. الان بیش از 9 سال است که می‌خواهند مرکز فرهنگی‌شان را در ایران افتتاح کنند، هنوز نتوانسته‌اند این مجوز را بگیرند.

اگر مباحث فرهنگی ما به هم نزدیک شود، ملت ما و ملت روسیه همدیگر را بهتر بشناسند، نفوذمان در همدیگر بیشتر می‌شود. این‌جوری در بازار هم بهتر می‌توانیم ورود پیدا کنیم، محصولات هم را بیشتر می‌توانیم بخریم، تبادلات علمی‌مان بیشتر می‌تواند باشد، همگرایی‌هایمان بیشتر می‌تواند باشد، خب روس‌ها هم مثل ما با یکجانبه‌گرایی آمریکا مقابله دارند اما ما باید در بین نخبگان و الیت‌های روسی نفوذ کنیم اما این مبادلات فرهنگی را نداریم.

ما تا به حال یک فیلم سینمایی مشترک با روس‌ها نساخته‌ایم. ما تا حالا یک موسیقی مشترک با روس‌ها نساخته‌ایم. اینها ظرفیت‌های ویژه‌ای بود که می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. الان به صورت غیر دولتی تبادلات دانشجویی صورت می‌گیرد، خیلی از دانشجویان ایرانی در روسیه دارند درس می‌خوانند، ‌اینها الان دارند به صورت آزاد می‌روند، اگر اینها به صورت هدایت شده از طرف ما باشند، ما می‌توانیم در آن کشور فرهنگ خودمان را گسترش دهیم و البته اجازه دهیم آنها هم در ایران کار فرهنگی کنند. فعالیت دو جانبه فرهنگی در تعمیق روابط 100 درصد مؤثر است.

اینجا یک جریان غربگرا و رسانه‌های غربگرایشان دوباره مانع این مسئله می‌شوند. همیشه در حوزه روسیه هر وقت اتفاق افتاده، یک عده‌ای فلش‌بک می‌زنند به 200، 250 سال گذشته، برمی‌گردند به جنگ ایران و روسیه. در حالی که در جنگی که بین حکومت قاجار و تزارها راه افتاد، الان فرصت نیست من به این اشاره کنم، اگر نگاه کنید می‌بینید که انگلیسی‌ها محرک اصلی این جنگ بودند و ما را وارد این جنگ کردند. یعنی به این بحث اشاره نمی‌شود. این‌قدری که علیه روابط ایران و روسیه، روزنامه‌نگاران، برخی نخبه‌ها و افراد مختلف می‌نویسند و می‌گویند، درباره ظلم‌هایی که انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها به ما کردند، هیچ‌کس صحبت نمی‌کند چون یک عده‌ای مدینه فاضله‌شان آمریکاست.

الان این روسیه با روسیه تزار 100 درصد متفاوت است. نگاه این روسیه بسیار نزدیک به ایران است. ما می‌توانیم از این فرصت استفاده کنیم، می‌توانیم یک ائتلاف ویژه ایجاد کنیم.

این دومین باری است که در دریای عمان مانور برگزار می‌کنیم. این مانور یک حلقه فوق‌العاده است که می‌تواند مسیر روابط ما را به سمت راهبردی شدن پیش ببرد، ما باید این فرصت را گسترده کنیم. تجربه‌ای که ما در سوریه با طرف روسی داشتیم، یک تجربه ارزشمند بود. الان در سوریه، پست‌های دیده‌بانی مشترکمان با طرف روسیه یک کار بسیار نظامی فوق‌العاده است یا فعالیتی که می‌توانیم با هم در حوزه قره‌باغ داشته باشیم. این ظرفیت‌ها ظرفیت ویژه مغفول مانده است.

حوزه توریست هم یک حوزه مغفول مانده است. البته داریم در بحث لغو روادید فعلاً اگر مرزها باز شود می‌توانیم به صورت الکترونیک از طرف روسی روادید بگیریم.

روس‌ها اگر ایران را بشناسند، یک عده‌ای درباره روس‌ها فکر می‌کنند روس‌ها فقط نیاز به ساحل و آب گرم دارند، نه! روس‌ها به شهرهای تاریخی خیلی علاقه دارند. گردشگر روسی با گردشگر کشورهای دیگر خیلی متفاوت است. گردشگر روسی از نظر هزینه‌کرد، از نظر مباحث رفاهی باعث گشایش زیادی در حوزه اقتصادی کشور مبدأش (محمدی تایپیست: خودش گفت مبدأ ولی فکر کنم منظورش کشور مقصد بود) می‌شود.

لذا شناخت روس‌ها از ما که پیشینه آن فرهنگی باشد، بشناسند ما را، در حوزه گردشگری هم روابط ما را خیلی نزدیک می‌کنند و این موضوع در حوزه ارزآوری هم برای ما بسیار مفید و مؤثر خواهد بود.

در بحث برتری روابط ایران و روسیه، بنده این نکته را بگویم که این بحث بسیار مهمی است، ‌شاید خیلی ندانند. تولید ناخالص داخلی روسیه امسال با وجود بحران کرونا بیش از 4.2 تریلیون دلار شده، یعنی روسیه در تولید ناخالص داخلی ششمین کشور دنیا شده. آلمان 4.4 تریلیون دلار است. آلمان که قطب اقتصادی و صنعتی و پیشرفته اتحادیه اروپاست، الان روس‌ها دارند به آلمان می‌رسند.

خب آلمان یکی از اعضای تروریکای اروپایی است که بعضی از آقایان شیفته آلمان، فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده هستند، روسیه با برنامه راهبردی، روسیه یک برنامه به اسم سند 2030 دارد که در سال 2030 به عنوان قدرت اول در حوزه‌های مختلف خواهد بود، دارد با این سند جلو می‌رود جلو.

الان روسیه 2024 طبق اعلام بانک جهانی رتبه پنجم اقتصاد دنیا را می‌گیرد. یعنی حتی در اقتصاد هم از آلمان پیشی می‌گیرد. روسیه دارد مسیر توسعه‌یافتگی را پیش می‌رود. پیشینه خوبی برای مناسبات با ما دارد. شرایط فعلی‌اش، الیت‌های حاکمش، رویکرد بسیار مثبتی برای توسعه مناسبات با ما دارند.

خب اینها برتری‌هایی است که ما می‌توانیم با طرف روسی داشته باشیم، مناسباتمان را به سمت ریشه‌ای شدن ببریم. اگر ما تا دو سال آینده یک روابط عمیقی با طرف روسی تنظیم نکنیم و مسیر توسعه مناسباتمان را به سمت راهبردی نبریم، سخت می‌شود ادامه مسیرمان را به سمت راهبردی شدن حرکت دهیم، اگر خودمان را دوباره معطل غربی‌ها کنیم، غربی‌هایی که هیچ امتیازی به ما نمی‌دهند و نخواهند داد.

مسئله بعدی این است که در ادامه همین، ما یک قانونی داریم به اسم معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری‌های ایران و روسیه. این یک معاهده فوق‌العاده‌ای است. اسفند ماه دارد به پایان می‌رسد و قرار است تمدید شود.

تقریباً 20 سال گذشته ما این معاهده را داشتیم، قرار بود طبق این معاهده روابطمان با روسیه به سمت راهبردی شدن برود اما چون فقط در حوزه امضا و قرارداد ماند، سطح مناسبات ما فعلاً در این حد مانده. تمدید این معاهده و اضافه کردن بندهای جدید به آن، یعنی لازم است پیشنهادات جدیدی بیاید که به مجلس شورای اسلامی هم ابلاغ خواهد شد و الزام‌آور شدن اجرای این معاهده هم در افزایش سطح مناسبات ما با طرف روسی بسیار مؤثر است.

ما حلقه‌های مفقوده‌ای در روابط با طرف روسی داریم که اگر این حلقه‌های مفقوده که بنده به بخش‌های کوتاهی از آن اشاره کردم، می‌توانیم گام به گام مسیر روابطمان را با طرف روسی افزایش دهیم، ائتلافمان را قدرتمند کنیم، توسعه مناسبات ما با طرف روسی یعنی افزایش قدرتمان در شانگهای، افزایش قدرتمان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، افزایش قدرتمان در آسیای پاسفیک و حتی در بخش‌های عمده‌ای از اروپا.

الان اروپایی‌ها به خاطر بحث انرژی به طرف روسی نیازمندند. خط نورداستریم آدین و نورداستریم دوا که در اتحادیه اروپا توسط دولت فدراسیون روسیه ایجاد شده، یک شاهراه حیاتی است که روس‌ها نبض جریان انرژی در اروپا را گرفته‌اند و می‌توانند فشار بیاورند.

الان سر قضیه ناواینی، دخالت‌هایی که کردند اما سر نیازی که به انرژی دارند، فقط در حد یک کلام باقی مانده. پس این فرصتی است که ما می‌توانیم با نزدیک شدن به طرف روسی، در حوزه‌های مختلف هم سطح نفوذ، امتیازگیری و قدرتمان را افزایش دهیم.

توسعه مناسبات با روسیه باید در اولویت دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باشد. اگر ما می‌خواهیم در نظام بین‌الملل قدرت پیدا کنیم باید با عزت وارد مذاکرات شویم. رویکرد روس‌ها با ما رویکرد عزتمندانه و مناسبی است، مثل اروپایی‌ها بدعهدی با ما ندارند، رویکرد دخالت در امور داخلی ما ندارند، اروپایی‌ها در امور داخلی و امور نظامی ما کاملاً دخالت می‌کنند. ما چنین چیزی به هیچ وجه با طرف روسی نداشتیم.

اروپایی‌ها در امنیت ملی ما دخالت می‌کنند، اروپایی‌ها در تحریک افکار عمومی برای ایجاد ناامنی، ایجاد آشوب‌های اجتماعی و ایجاد شایعه و فضاسازی دخالت می‌کنند. شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای، رسانه‌ای و فیلم‌های مختلف ایجاد کرده‌اند. ما تا به حال چنین چیزی از طرف روسی نداشتیم. هیچ وقت تا حالا روس‌ها نه در امور داخلی ما دخالت کردند، نه در ایجاد آشوب در کشور ما دخالت کرده‌اند، نه تا حالا رسانه‌ای علیه ما تبلیغ کرده. اینها نکات بسیار مثبتی است.

اروپایی‌ها گاهاً قصد براندازی در جمهوری اسلامی داشته‌اند، روس‌ها همیشه کنار و هم‌پیمان ما بودند و پیشینه عمیق فرهنگی با ملت ایران دارند. در بخش‌هایی از شهرهای شمالی ما ببینید، اینها با یک نسل خانواده‌هایشان به روس‌ها می‌رسند.

الان که در پانصد و سی و چهارمین سال از روابط ایران و روسیه هستیم، می‌توان با عزم جزم، ‌استفاده از نیروهای متخصص و توانمند که روسیه را می‌شناسند، تغییر ساختار دستگاه دیپلماسی و عملیاتی کردن سفارت با استفاده از نیروهای متخصص، این مسیر را إن‌شاءالله به لطف خدا در راستای منافع ملی جلو ببریم که یکی از راه‌هایش هم همین توسعه دیپلماسی اقتصادی است.