همه‌چیز درباره خواب عمیق جراحی/ بیهوشی عمومی چقدر خطرناک است؟

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- نوید فرخی: هر ساله میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با خیال راحت برای انجام عمل جراحی، تحت شرایط بیهوشی قرار می‌گیرند. در حالی که بیهوش شدن در بسیاری از جراحی‌ها معمول است، اما اکثر بیماران در مورد خودِ بیهوشی اطلاعات چندانی ندارند. بنابراین در این نوشتار مروری به پرسش‌های ابتدایی علمی در مورد بیهوشی خواهیم داشت.

بیهوشی چیست؟

بیهوشی به حالتی گفته می‌شود که فرد نتواند به صورت ارادی یا غیرارادی کنترلی روی تمام یا قسمتی از بدن خود داشته باشد. این ویژگی بیهوشی باعث می‌شود که القای آن در بسیاری اوقات برای امور پزشکی مناسب باشد. به همین علت از انواع بیهوشی در  عمل‌های جراحی، زایمان و حتی دندان‌پزشکی استفاده می‌شود. بیهوشی در اصطلاح پزشکی، حالتی است که تلاش می‌شود به وسیله دارو از احساس درد در بیمار جلوگیری به عمل آید و یا درد به طور چشمگیری کاهش یابد.  

آیا متخصصان بیهوشی پزشک هستند؟

بله. متخصصان بیهوشی پزشکانی هستند که در زمینه بیهوشی تخصص دارند. بنابراین آنها به اندازه سایر پزشكان آموزش‌های عمومی را دیده‌اند. دوره‌های آنها شامل چهار سال تحصیل در رشته بیهوشی و همچنین آموزش‌هایی اضافی برای زیرشاخه‌های خاص آن است.

بیهوشی چه انواع مختلفی دارد؟

چهار نوع طبقه‌بندی پیرامون بیهوشی وجود دارد:

بیهوشی عمومی که در عمل‌های جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد و باعث از بین رفتن هوشیاری می‌شود(یا دارو شما را می‌خواباند) و طی آن قادر به حرکت نیستید.

نوع آرام بخشی، که اغلب برای روش‌های کم تهاجمی جراحی(Minimally invasive procedures) استفاده می‌شود. این روش جلوی درد را می‌گیرد و باعث خواب‌آلودگی می‌شود، اما شما را به نمی‌خواباند.

بی‌حسی منطقه‌ای، مانند اپیدورال یا بلاک منطقه‌ای عصبی که طی آن قسمت زیادی از بدن را در حالی که بیدار هستید بی‌حس می‌کند. پزشکان اغلب از بی‌حسی منطقه‌ای همراه با آرام‌بخشی یا بیهوشی عمومی استفاده می‌کنند.

بی‌حسی موضعی برای اقدامات جزئی که برای عمل‌هایی مانند بخیه زدن یا برداشتن خال انجام می‌شود و فقط ناحیه کوچکی از بدن شما را بی‌حس می‌کند.  

چگونه پزشکان شما را در حالت بیهوشی قرار می‌دهند؟

داروهای بیهوشی از طریق تزریق، استنشاق، لوسیون موضعی، اسپری، قطره چشمی یا وصله‌های پوستی(skin patches) در بدن اعمال می‌شود.

بیهوشی عمومی چگونه انجام می‌گیرد؟

بیهوشی عمومی برای بزرگسالان و نوجوانان، از طریق تزریق وریدی (IV) انجام می‌گیرد.

در کودکان خردسال، ماده بیهوشی موقت از طریق ماسک یا لوله استنشاق می‌شود و پس از بیهوش شدن، کودک IV  را دریافت می‌کند.

چه مدت طول می‌کشد تا بیهوشی آغاز شود؟

در بیهوشی عمومی معمولاً فرد در کمتر از 30 ثانیه به خواب فرو می‌رود.

آیا می‌توانم تصمیم بگیرم که کدام بیهوشی را روی من اجرا کنند؟!

نوع بیهوشی به جراحی بستگی دارد، اما اینطور نیست که چیزی به شما تحمیل شود. این موضوع بحثی بین شما، پزشک جراح و متخصص بیهوشی است. برای تصمیم‌گیری بهتر، پزشک جراح و متخصص بیهوشی باید این مسائل را در مورد شما بدانند:  

سابقه پزشکی، از جمله هر گونه واکنش قبلی به بیهوشی/ داروهای فعلی و داروهایی که بدون نسخه مصرف می‌کنید/ آلرژی به چیزهای مختلف

بیهوشی عمومی چقدر خطرناک است؟

با پیشرفت‌های فناوری و تولید داروهای بیهوشی جدید، بیهوشی عمومی برای بیماران سالم بی‌خطر ارزیابی می‌شود. اما در صورت داشتن بیماری‌های زمینه‌ای قابل توجه مانند مشکلات قلبی یا کلیوی، خطر جراحی و بیهوشی افزایش می‌یابد. به همین علت، جراح و تیم بیهوشی، سابقه پزشکی‌تان را به طور کامل بررسی می‌کنند و قبل از جراحی برای ارزیابی خطر معاینه فیزیکی انجام می‌دهند.

چرا نباید قبل از جراحی غذا خورد؟

اگر قبل از جراحی غذا بخورید، محتوای موجود در معده شما می‌تواند وارد ریه‌هایتان بشود. به این حالت آسپیراسیون می‌گویند، به عبارت ساده‌تر اگر بیمار قبل از جراحی غذا بخورد، به هنگام بیهوشی ممکن است عملکرد دریچه نای مختل شود و  بیمار که دچار ریفلاکس شده است، غذای درون معده از طریق نای وارد ریه‌اش شود. از این رو ناشتا بودن قبل از جراحی حائز اهمیت است و رعایت نکردن آن می‌تواند منجر به وضعیتی شود که زندگی بیمار را تهدید کند.

عوارض بیهوشی چیست؟

بیمار بعد از بیهوشی ، ممکن است این حالات را تجربه کند:

حالت تهوع یا استفراغ/ گلو درد/ سستی.

بیهوشی عمومی چه تاثیری روی مغز و بدن ما دارد؟

بیهوشی عمومی از حرکت و جابه‌جایی بدن در حالی که بیهوش هستید جلوگیری می‌کند. اما چون حتی کوچک‌ترین جنبش‌ها نیز می‌تواند برای برخی از جراحی‌ها خطرناک باشد، در این موارد از یک شل‌کننده عضله نیز استفاده می‌شود.

آیا ممکن است فرد نسبت به بیهوشی واکنش آلرژیک داشته باشد؟

گاهی اوقات افراد به داروهای بیهوشی واکنش آلرژیک نشان می‌دهند. علائم آن نیز مشابه هر واکنش آلرژیک دیگری است. اگر قبلاً واکنشی را تجربه کرده‌اید ، به متخصص بیهوشی خود اطلاع دهید.

آیا در حین بیهوشی عمومی تنفس متوقف می‌شود؟   

البته که نه. در حقیقت بعد از بیهوش شدن، متخصص بیهوشی یک لوله تنفسی را در دهان و بینی شما قرار می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که تنفس مناسب در حین عمل انجام می‌گیرد.

آیا متخصص بیهوشی تمام مدت بیهوشی با بیمار می‌ماند؟

بله. متخصص بیهوشی، تیم بیهوشی مستقر در اتاق را رهبری می‌کند. یکی از اعضای این تیم همواره در کنار شما خواهد بود تا علائم حیاتی و تنفس شما را در طول عمل کنترل کند. این تیم همچنین اطمینان حاصل می‌کند که شما به طور مداوم دوز مناسب بیهوشی را دریافت کرده‌اید. متخصص بیهوشی به طور مکرر در حین عمل وضع بیمار را بررسی می‌کند.

بیهوشی چه مدت طول می‌کشد؟

جدول زمانی متفاوت است:

داروی ضد درد IV می‌تواند تا 8 ساعت کمک کند/ بلاک منطقه‌ای عصبی می‌تواند به مدت 12 تا 24 ساعت به کنترل درد کمک کند/ بلاک‌های نخاعی می‌توانند درد را به مدت 24-48 ساعت کاهش دهند/ اپیدورال طولانی‌تر نیز وجود دارد که تا 5-4 روز درد را تسکین می‌دهد.

چه مدت طول می‌کشد تا فرد از بیهوشی خارج شود؟

این مسئله به نوع جراحی و وضعیت هر فرد(به طور مجزا) بستگی دارد.

اگر بیمار بعد از از بین رفتن آثار بیهوشی همچنان احساس درد کرد باید چه کرد؟

بعد از اتمام بیهوشی اولیه، متخصص بیهوشی با تجویز یک سری داروها به مدیریت درد کمک می‌کند.

انتهای پیام/4160