طبیب اسماعیلی طب سنتی

؟؟؟

- بسم الله الرحمن الرحیم. این مرکز با زحمت و تلاش دوستان دانشکده طب سنتی دانشگاه شهید بهشتی تشکیل شد و با مرکز شخص آقای دکتر چوپانی که رئیس دانشکده هستند و آقای دکتر زالی خیلی حمایت کردند که این مرکز راه‌اندازی شود. کاری که اینجا انجام شد این بود که ابتدا تعدادی از بچه‌های جهادی اینجا آمدند ابتدا آموزش دیدند که بتوانند با توجه به دستورالعمل‌هایی را که بر اساس طب سنتی آماده شده بود به مردم مشورت تلفنی دهند. شیف‌بندی شدند و در دو شیفت صبح و عصر اینجا فعال شد و یک پزشک هم پیوسته در هر شیفت اینجا حضور داشت.

اتفاقات خیلی جالبی اینجا افتاد و ما دیدیم که کرونا به این بزرگی، آنچنان هم که می‌گفتند بزرگ نبود.

خیلی از این بچه‌هایی که اینجا به مردم مشورت تلفنی می‌دهند هیچ‌کدام پزشک نیستند، خیلی‌هایشان اصلاً در رشته‌های پزشکی هم نیستند. ما از دانشجویان رشته‌های مختلف اینجا داریم که به مردم مشورت می‌دهند، چون دستورالعمل به‌گونه‌ای تهیه شده که بسیار ساده است و در کنار مانیتورهای این همکاران ما می‌بینید که برای هر مشکلی که بیمار کرونایی پیدا می‌کند یکی دو پیشنهاد ساده دارد که برای مثال اگر تب داری این کار را انجام بده، سردرد داری این کار را بکن، تنگی نفس داری این کار را انجام بده.

برای هر مشکلی که فردی که تماس گرفته مطرح می‌کند، دو، سه پیشنهاد ساده که مثلاً اگر تب داری، عرق بید بخور، آب سیب بخور، اشتهایت کم شده این کار را انجام بده، توصیه‌های خیلی ساده، ارزان و در دسترس در اختیارشان قرار می‌دهند و بعد بازخوردهایی که گرفته می‌شود حتی نمی‌توانم بگویم خیلی خوب است بلکه باید بگویم عالی است!

برخی از آماری که گرفته شد حدود 92 درصد رضایتمندی درمانی داریم، یعنی بعد از اینکه با مردم تماس گرفتیم گفتند که این کار را انجام دادیم خوب بود و بهتر شدیم. ما هم غیر از این نمی‌خواهیم.

یکی از اهداف این مرکز این بود که مراجعه مردم به بیمارستان‌ها کم شود. فشار کاری که روی همکاران ما بود، در بیمارستان‌های ما پزشکان و کادر درمانی ما به شدت تحت فشار بودند و سعی کردیم به سهم خودمان و در حد بضاعت این مرکز این کار را انجام دهیم و به نظر می‌رسد که نتایج خیلی خوب بوده، بازخوردهایی که ما می‌گیریم، مردم بسیار راضی بودند و اگر بخواهیم یک مجموعه خیلی موفق در کرونا را معرفی کنیم همین مرکز بود که توانست خدمت خیلی خوبی به مردم کند.

پیک چهارم کرونا را در حدود اسفند ماه پیش داریم، مرکز برای این موضوع چقدر آماده است؟

- ابتدا ما یک نقدی بر این پیک‌ها انجام دهیم. ما واقعاً متوجه نشدیم که این پیک‌ها بر چه اساس می‌آید و بر چه اساسی می‌رود؟! نه مطالعاتش معلوم است، نه دوستانی که در وزارت بهداشت و ستاد کرونا این مباحث را مطرح می‌کنند، مبانی علمی خود را بیان نمی‌کنند که بر چه اساس پیش‌بینی می‌کنند که پیک سه! پیک چهار! و چه زمانی این پیک کم یا زیاد می‌شود؟ چه عواملی باعث زیاد یا کم شدن این طیف پیک‌ها می‌شود؟ اینها مواردی است که وزارت بهداشت یا ستاد کرونا باید توضیح دهد؛ حداقل برای جامعه علمی توضیح دهد. ما که دانشگاهی هستیم نمی‌فهمیم که چه می‌شود که این پیک ایجاد می‌شود و چطور می‌شود که این پیک می‌رود. یعنی عوامل تشدید دهنده یا تخفیف دهنده‌اش را ما متوجه نشدیم.

آیا آب و هوا تأثیر دارد؟ یا آنچه که مرتباً وزارت بهداشت و ستاد کرونا تأکید می‌کنند مبنی بر زدن ماسک و فاصله اجتماعی، آیا اینها تأثیرگذارند؟ ما نفهمیدیم چه چیزی تأثیر می‌گذارد و برایمان هنوز شفاف نیست اما مرکز کاملاً آماده است. نیروهای ما الحمدلله نیروهای بسیار خوبی هستند و با انگیزه حضور دارند، اگر هم احتمالاً افزایشی در تعداد تماس‌ها داشته باشیم، ‌کاملاً آماده‌اند که به مردم خدمت دهند و مرکز ما از این نظر مشکلی ندارد.

صحبتی شده که نیروهای خود را افزایش دهید؟

- نیروهایی که ما داریم تعداد نیروهای خوبی هستند و کمبود نیرو نداریم، منتهی به دلیل اینکه الحمدلله شرایط الان بهتر شده است، تعدادی از همکاران خود را مرخص کرده‌ایم و شیفت‌بندی‌ها را طوری تنظیم کرده‌ایم که تعداد کمتری در مرکز حضور داشته باشند والّا این امکان وجود دارد که در هر شیفت 20 تا 24 نفر می‌توانند پاسخگو باشند و از این جهت مشکلی نداریم.

خانم دکتر گفتند در پیک سوم که مرکز راه‌اندازی شد، این‌قدر حجم تماس‌ها بالا بود که یک‌سری از تماس‌ها را متأسفانه از دست دادیم، با توجه به این تجربه‌ای که به دست آورده‌اید، تدبیری اندیشیده‌اید؟

- فکر می‌کنم بضاعت این مرکز همین بوده. اگر قرار است کار اضافه‌ای شود، وزارتخانه باید از این تجربه استفاده کند، مشابه این مرکز را مثلاً دو یا سه مرکز لینک شوند به اینجا، اضافه شوند. بالاخره یک کاری دانشگاه شهید بهشتی توانسته انجام دهد، نمونه خوبی هم بوده، نتایجش هم نه فقط قابل قبول که به نظر من خیلی ایده‌آل است. یعنی شما از هیچ مشاوره و کادر درمانی نمی‌توانید این حجم رضایتمندی درمانی را در مردم ببینید. رضایتمندی درمانی! یعنی فرد می‌گوید من این کار را انجام دادم، مؤثر بود و حالم خوب شد!

این متفاوت است با اینکه مثلاً بگوییم برخوردشان خوب بود؟ خوب جواب  دادند؟ این یک حرف است؛ ولی اینکه بگوییم من این دستوری که از مرکز گرفتم انجام دادم و مؤثر بود. این رضایتمندی در این مرکز فکر می‌کنم ایده‌آل است و شاید بهتر از این، میسر نباشد.

بنابراین خوب است که کمک کنند تا این نمونه، تکثیر شود. اگر لازم باشد در شهرهای دیگر یا اینکه با مرکزیت اینجا بشود بخش‌های دیگری لینک شده و با اینجا مرتبط شوند و تعداد مراکزی که خدمات می‌دهند افزایش پیدا کند.

مهم‌ترین چالشی که طب سنتی بعضاً در این سه ماهی که انجام شد، با خیلی از کارشناسان این رشته صحبت کردیم این بود که ابتدا طب سنتی خیلی با قدرت وارد شد اما بعداً دیدند که حمایت لازم انجام نشد. آیا انتظار نظام از ورود طب سنتی همین بود؟

- غیر از بحث مرکز که این کار انجام شده، مجموعه دوستان طب سنتی از همان ابتدای کرونا ورود کردند. بحث کردند که اصلاً کرونا چیست و چگونه می‌شود با آن برخورد کرد. نشست‌هایی داشتند، خود ما با تعدادی از دوستان خود از همان ابتدا، مثلاً اواخر بهمن و اسفند نشست‌های مختلف داشتیم و به صورت خودجوش جمعی از دوستان دستورالعملی منتشر کردیم که برای پیشگیری و درمان کرونا این پیشنهادات ماست. خیلی از مجموعه‌های دیگر از دوستان هم این کار را انجام دادند.

ولی از طرف وزارت بهداشت همیشه ما در مقابل خود یک سدی داریم و بخشی از وزارت بهداشت همیشه با طب سنتی مخالفت کرده و سعی کرده ضربه بزند و مقابل فعالیت‌های طب سنتی سد شود.

به طور خیلی خاص باید بگوییم بخش مهمی از وزارت بهداشت، طب سنتی را علمی نمی‌دانند. همان‌طور که آقای دکتر ملک‌زاده هم بحث شبه‌علم را یک مدتی مطرح کردند، این را علمی نمی‌دانند و هر چه که WHO بگوید و از غرب بیاید، آنها علمی است، هر چه که مال خودمان باشد را تقریباً غیرعلمی و شبه‌علمی می‌دانند و یک ذره تلخ‌تر بخواهم حرف بزنم، حاضرند مردم را بکُشند ولی نگذارند مردم غیرعلمی خوب شوند.

ما به این نقد داریم. الان همین مرکز آمار و اطلاعاتش موجود است. خب چند نفر از کارشناسان وزارت بهداشت تشریف بیاورند کارکرد و خروجی مرکز را بررسی کنند، ببینند اینجا چقدر مؤثر بوده و کمک کرده. همین توصیه‌های ساده‌ای که در اختیار مردم قرار گرفته چقدر مؤثر بوده. کاری ندارد. کارشناس هم که دارند برای کار تحقیقاتی. اصلاً به عنوان یک پروژه تحقیقاتی بیایند خروجی‌های این مرکز را بررسی کنند یا خروجی جاهای دیگر که کار طب سنتی شده. خیلی از دوستان ما به صورت شخصی هم در مراکز درمانی، درمانگاه و مطب دارند و کار طب سنتی انجام می‌دهند، در این مدت که بیکار نبوده‌اند، کار انجام داده‌اند، بیمار کرونایی داشتند، درمان کردند، خیلی‌هایشان هم آمار و اطلاعات دارند اگر کسی از آنها بخواهد.

بنده خودم تعداد زیادی بیمار کرونایی در این مدت مراجعه کردند. بعضی‌هایشان را ویزیت تلفنی کردیم. دستورالعمل‌هایی را گفتیم انجام دادند، نتایجش هم موجود است، اگر کسی از ما بخواهد در اختیارش قرار می‌دهیم. این تعداد بیماران ماست، این کارها را برایشان انجام دادیم، این هم نتایج درمان ماست. با کسی هم دعوا نداریم. طب سنتی در موضوع کرونا با هیچ‌کس دعوا ندارد. ما آمده‌ایم کمک کنیم. یک مشکلی برای کشور پیش آمده، می‌خواهیم کمک کنیم، حالا طب سنتی است، طب ایرانی است، طب اسلامی است، هر چه که هست. هر کسی دارد یک کاری انجام می‌دهد، هدفش این است که به مردم کمک کند تا این مشکل حل شود. منتهی این مقاومت در وزارت بهداشت وجود دارد.

مجموعه طب سنتی نقدهای زیادی به پروتکل‌های 1140 داشته است، تشریح بفرمایید که روی چه نکته‌هایی دغدغه داشتید؟

- بخش اصلی که دوستان ما از ابتدا رویش تمرکز کردند این بود که توصیه‌هایی که WHO کرده چیست؟ ماسک بزنید! راجع به ماسک ما حتی بر اساس طب جدید هم نقدهای زیادی می‌توانیم داشته باشیم که این ماسک بحث اکسیژن خون، خونرسانی، اکسیژن‌رسانی به بخش‌های مختلف بدن، اینها مثلاً واقعاً مفید است یا مضر است یا حداقل اینکه ضرر و نفعش کدام به هم می‌چربد.

ما حرف داریم راجع به این. ما فکر نمی‌کنیم ماسک، ‌این حجم از فشاری که می‌گذارند که ماسک بزنید، الان نزدیک یک سال است مردم ما دارند ماسک می‌زنند و هیچ‌کس هم خروجی این کار را از نظر علمی، مگر نمی‌گویید علمی حرف بزنید، خیلی خب، پس چهارتا کار علمی به ما نشان بدهید، دوتا مقاله، شما که اهل مقاله‌اید به ما بگویید چندتا کار علمی شده، مقالات مختلف، اثربخشی ماسک را در پیشگیری از کرونا نشان داده.

خب الان من یک کاری که در مرکز درمانی خودم انجام دادم، نشان می‌دهد 87 درصد کسانی که مبتلا به کرونا شدند و به بنده مراجعه کردند، همه‌شان ماسک می‌زدند. این آمار خود بنده است، پرونده‌های بیمارانم هم موجود است. 87 درصدشان ماسک می‌زدند، پس معلوم است این حجم از تأکیدی که ما روی ماسک داریم واقعاً مؤثر نیست. اگر کسی توجیه علمی دیگری دارد خب بگوید ما استفاده کنیم.

و توقع این است که بعد از نزدیک به یک سال این بحث‌ها علمی شده باشد دیگر! علمی بیان نشده. فقط یک کسی دستورالعملی داده که ماسک بزنید‍! چرا بزنید معلوم نیست. یا مثلاً بحث تعطیلی‌ها، فاصله اجتماعی به شکلی که انجام شده، میزان اثربخشی هیچ‌کدام از اینها معلوم نشده است.

مثلاً معلوم نیست که ما گفتیم مردم مهمانی خانه هم‌دیگر نروند، این میزان منافع و مضارش چقدر بوده است؟ پشت همین یک عالمه اتفاق افتاده. ما گفتیم خانه همدیگر نروند، یک فرزندی، مثلاً پدر و مادرش را 6 ماه ندیده. آن پدر و مادر دیابتی بودند، فشار خون داشتند، شاید نیاز به مراقبت‌های دیگری داشتند که این مراقبت‌ها را از دست داده‌اند. بچه‌هایشان قبلاً می‌رفتند این کارها را برایشان انجام می‌دادند اما الان نرفته‌اند و ما نتیجه این را نمی‌دانیم که چه اتفاقی افتاده.

مردم به خاطر این ترسی که ایجاد شده برای پیگیری بسیاری از بیماری‌های دیگرشان مراجعه نکرده‌اند. بیمار دیابتی بوده که از ترس اینکه بیرون نروم تا کرونا بگیرم اصلاً دیگر نرفته آزمایش بدهد. بیمار فشار خونی بوده نرفته پیگیری کند و بعد مثلاً سکته قلبی یا مغزی کرده است.

ما عوارض این توصیه‌هایمان را اصلاً هیچ بررسی نکرده‌ایم. توقع این است که دوستان ما در وزارت بهداشت الان این را بررسی کرده باشند و به ما بگویند که منافع و مضار این توصیه‌ها چقدر بوده؟ و نتیجه این توصیه‌های ما الان چیست؟ چقدر خوب بوده؟ چه بخش‌هایی‌اش اشکال داشته و این توصیه‌های ما چه عوارضی داشته است؟ در کار علمی توقع این است که اینها الان در آمده باشد اما نداریم.

داروهایی که در بیمارستان‌ها استفاده می‌شود؟

- اینها در بخش پیشگیری بود. در بخش درمان فکر می‌کنم یک افتضاحی افتاد. در آن مطالعه‌ای که انجام شد و ما هم یک سهم بزرگی متأسفانه در آن داشتیم، که سه، چهار دارو روی مردم آزمایش شد بدون اینکه مردم ما بدانند و اطلاع کافی داشته باشند و اعلام شد که داروها تأثیر نداشته که من فکر می‌کنم که حالا آن یک بخش از موضوع است و اینکه این داروها چقدر عوارض جانبی داشته و چقدر باعث مرگ و میر ما شده، موضوعی است که قابل بحث است که ما بسیاری از مرگ و میرهایی که الان داریم می‌شود این فرض را داشت که عوارض داروهایمان بوده است.

یعنی داروها روی مردم ایران آزمایش شدند؟

- دقیقاً این اتفاق افتاد. در مطالعه‌ای که چندتا کشور دخیل بودند و ایران هم جزء آن مطالعه بود، سه، چهار دارو در آن مطالعه آزمایش شد. معمولاً‌ در مطالعات این‌جوری، داروها ابتدا باید برود مطالعات حیوانی انجام شود، بعد بیاید کُد اخلاق بگیرد، خب این کارها نمی‌دانم انجام شده یا نشده ولی فکر می‌کنم انجام نشده چون اصلاً زمانی نبوده. این مراحلی که باید در هر مطالعه‌ای انجام شود، این آقایانی که می‌گویند باید علمی باشد، کارهای علمی این داروها را انجام نداده‌اند.

بیمار را شما می‌برید داخل بیمارستان طبیعتاً هر چه جلویش بگذارید امضا می‌کند، 10تا کاغذ می‌گذارید جلوی همراه بیمار امضا می‌کند! نمی‌داند که این دارو مؤثر است؟ چه عوارضی دارد؟ کسی هم نیست که برایش توضیح دهد که ممکن است چه مشکلی پیش بیاید.

انواع و اقسام درمان‌هایی که در این مدت در بیمارستان‌های ما انجام شده، متأسفانه هیچ‌کس پیگیری نکرده که عوارض ابن درمان‌ها چه بوده؟ شاید بخشی از مرگ و میرهایی که ما داشتیم به خاطر عوارض این داروها بوده.

بالاخره ما پزشک هستیم و داریم می‌بینیم بیماران به ما مراجعه می‌کنند، می‌گوید آقا مثلاً این آنتی‌بیوتیک آزیتومایسین که خوردم، تمام بدنم مثلاً کهیر زده، خارش گرفتم، دهانم آفت زده. اینها چیزهایی است که می‌بینیم که عوارض خیلی ساده و پایین‌اش است ولی عوارض خیلی بیشتر مثل اختلال در اکسیژن‌رسانی، اختلال در تنفس بیماران یا مثلاً ترومبوزها و لخته‌های خونی که مرتباً در بیماران کرونایی گزارش می‌شود، خب اینها را نمی‌دانیم چقدر سهم خود بیماری و چقدر سهم داروهایی است که ما داریم استفاده می‌کنیم؟!

الان هنوز دارد آزمایش می‌شود؟

- نه، بحث آزمایش نیست. الان پزشکان ما در بیمارستان‌ها دارند از داروها و روش‌های مختلفی طبق تشخیص خودشان استفاده می‌کنند. تقریباً هم چون بیماری جدید است این توجیه وجود دارد که چون بیماری را نمی‌شناسیم، از درمان‌های مختلف استفاده می‌کنیم و استفاده هم می‌کنند و تقریباً هم کسی نمی‌تواند به آنها بگوید چرا این کار را کردید؟ منتهی خوب است همین را اجازه دهند ما هم بگوییم دیگر! مثلاً الان من می‌گویم فلان گیاه را استفاده کنید! چرا؟ خب من پزشک هستم، تشخیصم این بوده که این گیاه برای این بیماری خوب است. اگر که شما می‌گویید 1910 استفاده کنید خوب است و مدرک علمی هم نداری برای این کار، من هم می‌گویم زنجبیل استفاده کنید.

مطابقش این طرف هست؟

- نه، چون که به اندازه کافی مستندات نداری برای این کارت، فرض کن من هم ندارم؛ که من دارم! من این توجیه‌اش را شاید هنوز نداشته باشم که زنجبیل روی کرونا مؤثر است ولی یک عالمه دیتا و اطلاعات قبلی از زنجبیل داریم، اقلاً شناخته شده است و می‌دانیم که چه کار می‌کند و بر اساس آنها تجویز می‌کنیم؛ حالا الان که دیگر بعد از نزدیک به این یک سال، دیگر ما زنجبیل را هم مقاله‌اش کردیم و بعضی از گیاهان دارویی که کار شد، مقالات علمی‌اش هم نوشته شده و کم‌کم دارد منتشر می‌شود.

در مورد واکسن وارداتی هم فکر می‌کنید این هم یک نوع آزمایش است؟

- بله!

تأکید وزارت بهداشت روی یک‌سری واکسن‌های عجیب و غریب سوئدی و روسی و ...

- عقل حکم می‌کند اگر ما چیزی را در حوزه سلامت می‌آوریم و برای مردم استفاده می‌کنیم، از سلامت آن محصول مطمئن باشیم. همان‌طور که در مورد یک ماده در غذای مردم دقت می‌کنیم که این غذا فلان چیز مضر درونش نباشد، در مورد واکسن هم باید مطمئن باشیم که اقلاً منفعت‌اش از ضررهایش بیشتر باشد. حالا از چه کسی داریم این واکسن را می‌گیریم؟ مثلاً فرض کنید داریم از یک شرکت آمریکایی یا انگلیسی می‌گیریم یا اینکه آن شرکت آمریکایی یا انگلیسی یک دور زده، واکسن را داده به یک واسطه‌ای، آن واسطه هم از یک کشور سومی مثل سوئد همان واکسن را به ما می‌دهد.

فرقی نمی‌کند، کسانی که طرف ما هستند، مثلاً انگلیسی‌ها یک زمانی 9 میلیون ایرانی را با یک قحطی ساختگی کشته‌اند! ما به این کشور چگونه می‌توانیم اطمینان کنیم و از آن واکسن بگیریم. اگر الان بگوید روز است، باید شک کنیم، بگوییم معلوم نیست، باید بررسی کنیم واقعاً اینی که می‌گوید روز است، واقعاً روز است یا شب است؟! چون بالاخره این کشور و سیستم حاکم بر آن هر جوری توانسته، همه نوع بلایی در طی این 100 تا 150 سال سر ما آورده است. به قول امام(ره) آمریکا از آنها بدتر، هر جفت‌شان از هم‌دیگر بدتر. فرانسه که خب ما سابقه این را داریم که به ما محصولات خونی آلوده داده، بچه‌های ما دچار ایدز شدند، هپاتیت گرفته‌اند، زندگی اینها ریخته به هم، چقدر مرگ و میر داشتیم، چقدر عوارض روحی-روانی و مشکلات اجتماعی و خانوادگی برای اینها ایجاد شده، بعد برویم از این کشور راحت واکسن بخریم؟! خب عقل حکم می‌کند این کار را نکنیم.

بعد اینکه الان چرا انگلیس دوست دارد به ما واکسن بفروشد؟! خودش الان مشکل دارد! الان آمریکا بیشترین مرگ و میر را دارد، انگلیس در اروپا بیشترین مرگ و میر را دارد، خودش چرا استفاده نمی‌کند؟!

هر واکسنی که قرار است بیاید، ما که کشته مرده روس‌ها و چینی‌ها نیستیم. ما می‌خواهیم یک چیزی باشد که به مردم کمک کند. اگر یک چیزی باشد که مطمئن باشیم به مردم کمک می‌کند، قابل بررسی است، باید بررسی کنیم، اطلاعاتش باید بیاید، آن افرادی که اهل علم این موضوع هستند، بنشینند، بررسی کنند، اگر دیدند که این واکسن ایمن است، ضرری ندارد و مشکلات ما را می‌تواند برطرف کند، 2300

منتهی ما الان در طب سنتی یک فاز دیگری را باز کرده‌ایم. گفتیم اصلاً فرض کنید ما یک واکسن مؤثر خیلی خوبی وارد کردیم یا ساختیم. حالا اگر 6 ماه دیگر یک ویروس جدیدی به جای کرونا آمد، یا جهش یافته شد یا یک اسم جدید رویش گذاشتیم، حالا این کرونا است، آن یکی شد مورونا یا برونا، خب بعد می‌خواهیم همین سِیر را یک سال، دو سال گرفتاری داشته باشیم، مشاغل مردم را تعطیل کنیم، ضررهای اقتصادی‌اش، مرگ و میر، اینها را داشته باشیم تا دوباره برسیم به یک واکسن دیگر؟! عقلاً این مسیر، مسیر خوبی نیست.

ما از ابتدا، از همان اوایلی که بحث کرونا مطرح شد یک تئوری را مطرح کردیم گفتیم بدن مردم باید قوی شود.

پیشگیری!

- واکسن هم پیشگیری است منتهی منظور ما پیشگیری کلی است. ما می‌گوییم سیستم ایمنی بدن مردم را تقویت کنیم، مردم نه کرونا می‌گیرند نه مریضی دیگری. ما می‌توانیم با اصلاح سبک زندگی و یک‌سری توصیه‌های ساده، شعار ما این بود که توصیه‌هایمان باید ساده، ‌ارزان و در دسترس تمام مردم ایران باشد. یعنی باید یک چیزی بگوییم که آن کسی هم که در دورترین مناطق ایران در روستاهای دور افتاده زندگی می‌کند، در دسترسش باشد و استفاده کند.

از اول هم آن چیزهایی که توصیه شد، چیزهای ساده‌ای بود که تقریباً در اختیار تمام مردم هم بود. فرض کنید یک مقدار سیر در غذاهایتان بیشتر استفاده کنید. فکر می‌کنم در بشاگرد ما هم منبع سیر است، یعنی از دورافتاده‌ترین و محروم‌ترین منطقه‌های ایران، در اختیارشان هست و مشکلی برای تهیه آن ندارند.

سیر بخورید، پیاز بخورید با غذاهایتان یا در غذاهای خود استفاده کنید. اینها چیزهای ساده‌ای بود که در اختیار همه مردم بود. هزینه‌ای به مردم تحمیل نمی‌شود.

فرض کنید الان ما یک واکسن بسیار خوب اصلاً ایرانی هم داشته باشیم و بخواهیم به مردم تزریق کنیم. 80 میلیون ایرانی را بخواهید واکسن بزنید، چه حجم از کار، لجستیک، امکانات و بودجه لازم است که همه را واکسن بزنید؟

کاری که شما می‌توانید با یک مقدار سیر و پیاز و زنجبیل و ... حلش کنید، شاید نیازی نباشد، واکسن ایرانی مطمئن‌مان را می‌گذاریم برای یک گروه‌های خاصی که متخصصان گفته‌اند برای اینها حتماً زدن واکسن لازم است.

روند تأثیرگذاری داروهای طب سنتی کُندتر از طب مدرن است؟

- این حرف عمومیت ندارد. درست نیست اصلاً. بعضی از بیماران ما هم که به ما مراجعه می‌کنند می‌گویند طب سنتی خیلی طولانی و زمان‌بر است.

مثلاً یک سرماخوردگی ممکن است با طب مدرن دو روزه خوب شوی ولی با طب سنتی شاید پنج روز طول بکشد.

- اولاً این دیابت ندارد. مثلاً درمان فوری دیابت در طب جدید چیست؟

انسولین؟

- درمان نمی‌شود که! شما دیابت گرفتی، همیشه دیابت داری و همیشه باید دیابت بخوری. درمان فوری فشار خون چیست؟ درمان فوری چاقی؟ درمان فوری کبد چرب؟ بر اساس طب جدید؟ درمان فوری طب جدید برای چاقی، فشار خون، چربی خون، دیابت، دیابت ندارد! شما وقتی دیابتی شدید تا آخر عمر باید دارو بخورید بعد هم عوارضی نظیر مشکلات چشمی و زخم پا و قطع پا و همه اینها هست. پس این نیست که بگوییم طب جدید برای همه بیماری‌ها پاسخ‌های سریع و راحت دارد؛ اما همه درمان‌های طب سنتی خیلی پیچیده است و زمان می‌برد.

طب مدرن برای دیابت تا آخر عمر فقط دارو و مسکن می‌دهد ولی طب سنتی درمان می‌کند؟

- نه! نمی‌خواهم بگویم طب سنتی این کار را می‌کند، می‌خواهم بگویم آن طرف هم همیشه پاسخ‌های سریع و دم دستی وجود ندارد. در طب مدرن هم درمان بسیاری از بیماری‌ها طولانی است. شما بسیاری از بیماری‌هایی مثل فشار خون گرفتید باید تا آخر عمرت باید دارو بخورید. دیابت گرفتی تا آخر عمرت دارو می‌خوری و انسولین می‌زنید. آن طرف هم درمان فوری برای همه چیز وجود ندارد. بسیاری از بیماری‌های پوستی هم این‌جوری است. مثلاً بیماری صدف یا مثلاً شخصی مبتلا به پسودیازیس تا آخر عمر دارد دارو می‌خورد، گاهی بهتر می‌شود، گاهی بدتر.

سخن آخر؟

- در مورد کرونا دو کلمه بگویم. الان در کرونا درمان‌هایمان را مقایسه کنیم. طب جدید چگونه دارد درمان می‌کند؟ ما چگونه داریم درمان می‌کنیم؟ درمان ما چقدر طول می‌کشد؟ درمان طب جدید چقدر طول می‌کشد؟

میانگین برای طب سنتی چقدر است؟

- ما طبق وزارت بهداشت گفتیم دو هفته قرنطیه خانگی را داشته باشند و سعی کردیم دو هفته‌ای را که گفته‌اند رعایت کنیم و به بیمارانمان گفتیم دو هفته قرنطینه خانگی داشته باشید ولی اکثر بیمارانی که ما داشتیم حدوداً بعد از پنج روز تا یک هفته، ‌علائم بهبودیشان در حدی بوده که گفتند ما خوبیم، گفتیم شما باز هم استراحت در منزل را داشته باشید برای اینکه به دیگران منتقل نکنید.

حتی آنهایی که مشکل ریه داشتند؟

- بله! بیماران کرونایی که مراجعه می‌کنند یا ویزیت تلفنی می‌شوند، خیلی‌هایشان تنگی نفس دارند و خیلی به خاطر این تنگی نفس نگران می‌شوند. ما اکثر این تنگی نفس‌ها را یادشان دادیم و در خانه خودشان مدیریت کردند. با دو سه‌تا کار ساده. مثلاً گفتیم این بخور را بده، شیر بادکش پشتت بگذار و اطلاعات اینها هم موجود است. اینها ادعایی نیست که بگوییم آقا یک کسی آمده یک، اگر خواستید، حداقل بنده از طرف خودم کاری به مرکز هم ندارم، می‌توانم بگویم بنده در مطب خودم اطلاعات بیماران کرونایی‌ام موجود است، پرونده دارم و پیگیری‌هایشان را هم دارم، بعداً تماس گرفتیم و پرسیدیم چند روز طول کشیده حال شما بهتر شود، و هر کس دیگری هم، اگر وزارت بهداشت یا ستاد کرونا بخواهد محققی را بفرستد، مجموعه‌هایی مثل بنده شاید صدها نفر در کل کشور وجود دارند که در حال انجام این کارها هستند و بیمارانشان هم در دسترس است و اطلاعاتشان موجود است. اگر همه‌مان إن‌شاءالله دنبال این هستیم که سلامتی مردم را حفظ کنیم، از این اطلاعات استفاده کنیم! الان نزدیک یک سال است ما هم یک تجربه‌ای داریم، ‌این تجربه ما در اختیار شما، بیایید استفاده کنید!